ЭХЭ НЮТАГ ХӨӨРХЭМНИ Книга эжи | Page 16

Батожабайн «Төөригдэһэн хуби заяанай» нэгэдэхи ботиие абаашажа үгэхэдэм,
үниш болонгүй, хоёрдохи-гурбадахи номуудыень уншаад, баһал һураба: «Гэсэр»
бии гү? «Хоёр номыень асаржа үгэхэдэм, ойро зуура уншаад лэ, Дансаранай
бэшэһэн номуудые эрижэ абаашуулба.
Гайхалтай һонин үбгэн гээшэ ааб даа. Али бүхы юумээр һонирходог, олон зүйл
мэдэдэг, ёһотойл «амиды түүхэ».
Нэгэтэ нютагтаа хамтын ажалай тогтоһон тухай хөөрэбэ: «1929 оной хабар
хамтын ажабайдал Хөөрхэдэмнай тогтожо эхилээ агша һэн. Гурбан артель
эмхидхэгдэбэ. Шэбэр дээрэ үсөөхэн үрхэтэ айл хамтаржа, түрүүлэгшэнь Бадмын
Баярта болоо, Хөөрхэ һууринда баһал хэды айл хамтараа, түрүүлэгшэнь Ошорой
Шэмэд. Хүсөөтэдэ түрүүлэгшэнь— Гармын Даша. Үни болонгүй, үбһэндэ орохын
урда тээ эдэ артельнүүднай хамтаржа, Хөөрхынгөө һууринда «Манай-Ажал» гэжэ
нэрэтэй хамтын байдал тогтоһон юм. Хүдөө талаар һуурижаһан айлнууд хамтын
ажалай болоходо, гэр байраяа урилжа, хамтын байдалайнгаа түбтэ асаржа
табилган—ехэл ажал эхилээ агша һэн». Согтын Дугаржаб гэжэ үбгэн тухай хөөрөө
һэн: «Гэрыем ехэл дулаагаар табижархиһантнай, халуудаһандаа, самсагүй гэртээ
һуудаг болобоб», — гээ агша һэн.
Амбаарнуудай хоорондуур ута гэгшын сарай баряад, үдэшэнь ажалай һүүлдэ
жороо тэргэнүүдээ жэрытэр зэргэлүүлжэ табяад орхигшо һэмди. Ехэл һонин
шэнги байгша бэлэй. Тэрэ сагта жороо тэргэнүүднай шэнэ моодо шэнги байгаа
гүб даа.
Үбһэндэ орохын үе болобо даа. Хөөрхынгөө эхин Маарагтада үбһэндэ орожо,
үбһэеэ саг үргэлжэ гараараа сабшаад лэ, доошоо голложо нүүгшэ бэлэйбди.
Мүнөөнэйхидэл техникэ гэжэ үгы байгаа гүб даа. Залуу ябахада, ажал хэхэдэ,
ядаралдаха юумэн байгшагүй һэн даа. Бинь тоо бэшэг мэдэхэ һэн тула хэһэн
ажалаа бүридхэдэг байһанби.
Хойто жэлынь хамтын ажалшангуудые уһанай модондо эльгэ элгэн болохонь
гэлсэбэ. Xэжэнгэдэ намай нэгэдэхи дарга Ербанов ерэжэ хэлээ агша һэн: «Хотын
хүдэлмэришэдэй ажаһууха гэрнүүдые бариха модон хэрэгтэй. ПВЗ-гэй барилгада
олон зон хабаадахань, нютагһаа модо отолжо, уһаар урадхуулжа, Үдын Байшан
абаашаха болонот».
Тэрэ ажалда эдэбхитэй хабаадалсажа, Хэжэнгын эхинһээ отолһон модоёо
Хэжэнгэ, Худан ба Үдэ голнуудаар уруудуулаан урадхуулжа, намар хожом, уһанай
зайр орохо үеэр, хото хүрэжэ ерэхэдэмнай, ехэл баяр баясхалангай угтамжа
болодог юм һэн даа.
Мүнөө ЛВРЗ-гэй һууринда тобхогорхон модон гэрнүүдые харахадам, ехэл
һонин байдаг даа. Жара гаран жэлэй саана Хэжэнгын эхинһээ ерэһэн модоор
баригдаһан гэрнүүд гэжэ эзэдынь хаанаһаа мэдэхэб даа. Үе саг, ажабайдал өөрын
онсо шэнжэтэй гээшэл даа»,—гэжэ үбгэжөөлэй хөөрэхэдэ, эжэлүүдгүй ажалша
шүрбэһэлиг гарнуудыень хараад, иигэжэ һанаа агша һэм: «Хэды шэнээн ехэ ажал
бүтээлсэһэн гарнууд бэ даа-аа…».
Анханда үмсэ байхада, Арсалантан гэжэ дунда шадалтай айл Хэжэнгын эхин
тээ Доодо Нарин горхон гэжэ газарта һуудаг байгаа. Цыденжаб хүбүүе дүү басаган
Цыпилмаатайнь Шэтэ можын Бада нютагай түрэлэйнгөө айлһаа үргэжэ абаһан
18