Журнал Гродно. Выпуск № 6(25) (июнь 2019) Журнал Гродно. Выпуск № 5(36) (май 2020) | Page 31

#ГРОДНАТРАДЫЦЫІ
ўраджаю з дапамогай утварэння
магічна-ахоўнага карагоднага кола.
Песні па паэтычных асаблівасцях
былі падобныя да калядных: «Дзе
карагод ходзіць, там жыта добра
родзіць...» Так засцерагаліся ад чараў
ведзьмакоў, граду, пажару, залеўных
навальніц. Баяліся вельмі маланак, якія
палілі хаты, гаспадарчыя пабудовы і
нівы. Газета «Гродзенскія губернскія
навіны» (№ 32 за 1893 год) пісала, што
з мэтай засцярогі «ў час навальніцы
вывешвалі на дзвярах абрус, якім
засцілалі стол у дзень Вялікадня,
выстаўлялі ў дзвярах рыдлёўку, на
якой саджалі ў печку хлеб, і надымлялі
ў хаце асвячонымі травамі. Свянцоныя
хлеб і соль служылі таксама лекамі ад
розных хвароб, і быццам бы ратавалі
ад нашэсця ведзьмаў...» Вельмі важ-
ным было кожнаму чалавеку абмыц-
ца цудадзейнай юр’еўскай расой,
якая надавала целу здароўе і сілу,
таму босымі бегалі па роснай траве,
хадзілі ці качаліся ў жыце з раніцы.
Юр’ева раса ратавала ад сурокаў.
Прынята было пасля агледзін нівы
і качання ў расе рабіць сімвалічнае
застолле ў полі. На абрус клалі хлеб,
яйкі, «пальцампханыя каўбасы»,
аладкі і інш. Спявалі юр’еўскія песні,
распавядалі легенды і паданні пра
Святога Юрыя, як знак вялікай пашаны
да яго.
Існавала шмат прыкмет і нават
варажбы. Так, Ю.Крачкоўскі яшчэ ў
ХІХ стагоддзі пра прымхі беларусаў
Гродзенскай губерні пісаў: «Па
надвор’і ў дзень Юр’я варожаць аб
поспеху ў гаспадарцы. Калі ў Юр’еў
дзень ідзе дождж (густы, вялікі), то,
гавораць, будзе расці вялікае жыта.
Калі дождж будзе толькі крапіць,
то будуць увесь год каровы даіцца.
Калі будзе раса, то будзе ў дастатку
коням аўса». Адпаведна існавала
мноства прымавак і прыказак: «Юрый
з цяплом, а Мікола з кармом», «Як на
Юр’я пагода, то на грэчку няўрода»,
«Калі на Юр’я мароз, будзе добры
авёс» і іншыя.
Шануемае папярэднімі пакаленнямі
Свята Юр’е – частка нацыянальнай
спадчыны беларускага народа, якую
трэба захаваць і перадаць нашчадкам.
Каб праз многія гады ўнукі і праўнукі
маглі ганарыцца багатай культурнай
традыцыяй сваіх продкаў.
.
№ 5 (36) 2020
Руслан Канстанцінавіч
КАЗЛОЎСКІ
– кандыдат філалагічных навук,
дацэнт кафедры беларускай
філалогіі Гродзенскага дзяржаўнага
ўніверсітэта імя Янкі Купалы, член
С а юз а п і с ь м е н н і каў Б е л а рус і .
Літаратуразнаўца, літаратурны кры-
тык, фалькларыст.
ГРОДНО
31