ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ - Έρευνα και Εφαρμογές ΤΕΥΧΟΣ 3

«ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ έρευνα & εφαρμογές» Τόμος 1, Τεύχος 3, 2018 ISSN: 2623-3673 χρησιμοποιώντας τις λέξεις-κλειδιά «φαρμακογενετική», «φαρμακογενετική» ή «κλινική φαρμακογενετική». 8 Η ΦΑΡΜΑΚΟΓΕΝΕΤΙΚΗ ΤΩΝ ΑΝΤΙΨΥΧΩΣΙΚΩΝ ΦΑΡΜΑΚΩΝ Είναι γνωστό ότι το κυριότερο ένζυμο του κυτοχρώματος P450 που έχει σχέση με το μεταβολισμό των ψυχοφαρμάκων είναι το CYP2D6 55 . Στο 7-10% των ατόμων της λευκής φυλής και στο 1-2 % των ατόμων με προέλευση από την Ασιατική ήπειρο παρατηρείται μειωμένη δραστηριότητα αυτού του ενζύμου ενώ στο 1% του παγκόσμιου γενικού πληθυσμού παρατηρείται υπερδραστηριότητά του 4,5,6,48 . Ωστόσο και στις δύο περιπτώσεις δεν ανευρίσκονται σημαντικές διαφορές ως προς την κλινική ανταπόκριση ή ως προς τις ανεπιθύμητες ενέργειες 48 . Εκτός από το γονίδιο του ενζύμου CYP2D6 η φαρμακογενετική έρευνα που αφορά στα αντιψυχωσικά φάρμακα είναι εστιασμένη και στα γονίδια: ABCB1 ( σύνθεση P- γλυκοπρωτεΐνης) 9 , DRD2 (σύνθεση του υποδοχέα D 2 της ντοπαμίνης) 10 , DRD3 11 και DRD4 12 (σύνθεση των ντοπαμινεργικών υποδοχέων D 3 και D 4 ), γονίδιο του μεταφορέα της σεροτονίνης και HTR2A 13 , HTR2C 15 , HTR6 9 (υπεύθυνα για τη σύνθεση αντίστοιχα των υποδοχέων 2A, 2C και 6 της σεροτονίνης), val158Met, val108Met (υπεύθυνα για τη σύνθεση COMT), συνδυασμό γονοτύπων του μείζονος συστήματος ιστοσυμβατότητας HLA ( DRB5, CW7, B38, B39). Από τη μελέτη CATIE 20,21 προέκυψαν μελέτες συσχέτισης ολόκληρου του γονιδιώματος (GWAS: Genome Wide Association Studies) 22,23,24 , οι οποίες εστιάζουν στην ανταπόκριση στη θεραπεία και στην εμφάνιση μεταβολικών, κινητικών και άλλων ανεπιθύμητων ενεργειών, χωρίς ωστόσο να αποδεικνύεται κάποια ισχυρή συσχέτιση (πλην των γονιδίων της περιοχής HLA, τα οποία φαίνεται να συσχετίζονται με την πιθανότητα πρόκλησης ακοκκιοκυτταραιμίας από τη χρήση κλοζαπίνης) 25 . Η ΦΑΡΜΑΚΟΓΕΝΕΤΙΚΗ ΤΩΝ ΑΝΤΙΚΑΤΑΘΛΙΠΤΙΚΩΝ ΦΑΡΜΑΚΩΝ Μέχρι στιγμής έχουν μελετηθεί ως προς τη σχέση τους με την ανταπόκριση σε τρείς κατηγορίες αντικαταθλιπτικών (τρικυκλικά, SSRI’s, SNRI’s) κυρίως τα ισοένζυμα CYP2D6, CYP2C19, CYP2B6, CYP3A4, CYP2C9, χωρίς να έχει βρεθεί κάποια συσχέτιση 27 . Έχουν μελετηθεί ακόμη πολυμορφισμοί στα γονίδια ABCB1 28 και της P- γλυκοπρωτεΐνης (έλεγχος του αιματοεγκεφαλικού φραγμού, της υδροξυλάσης της τρυπτοφάνης (ΤΡΗ) 29 , της κατεχολαμινο-Ο-μεθυλοτρανσφεράσης (COMT) 30,31 , της MAO-A 32 και των υποδοχέων της σεροτονίνης με αντικρουόμενα και πολύ αδύναμα αποτελέσματα όσον αφορά στη σχέση τους με την κλινική ανταπόκριση σε διάφορα αντικαταθλιπτικά και την πιθανότητα εμφάνισης ανεπιθύμητων ενεργειών 33 . Όσον αφορά το γονότυπο L/L 33 του μεταφορέα της σεροτονίνης φαίνεται ότι εμφανίζει σχετικά σταθερή συσχέτιση με καλύτερη ανταπόκριση κυρίως στα σεροτονινεργικά αντικαταθλιπτικά 5,37,44 . Ωστόσο και αυτές οι μελέτες αναδεικνύουν

ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ - Έρευνα και Εφαρμογές ΤΕΥΧΟΣ 3 | Page 9