ΧΑΪΔΑΡΙ ΤΟΠΟΣ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΟΙ Κ.ΦΩΤΕΙΝΑΚΗ ΧΑΪΔΑΡΙ - ΤΟΠΟΣ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΟΙ -Σ_compre | Page 46

×. Ê. ¢íôåñóåí
Ï ðáñáìõèÜò ãñÜöåé ãéá Ýíáí ðáñáìõèÝíéï ôüðï
Ôï Äáöíß
Ï ×áíò Êñßóôéáí ¢íôåñóåí, o ãíùóôüò Äáíüò
óõããñáöÝáò ðáñáìõèéþí, åðéóêÝöôçêå, ôï 1841
ôçí ÅëëÜäá êáé óôéò 3 Áðñéëßïõ ðåñéãñÜöåé ôçí
ÉåñÜ Ïäü, ôï Éåñü ôçò Áöñïäßôçò (Áöáßá), ôç
ÌïíÞ Äáöíéïý, ôïí ÓêáñáìáãêÜ.
Ã
ýñù áðü ôçí ÁèÞíá áðëþíïíôáé ðïëëÜ
îÝöñáãá ÷ùñÜöéá, Ýôóé ðïõ äéáâÜôåò
êáé êáâáëÜñçäåò íá ðåñíïýí ìÝóá áð´ ôá
óôÜ÷õá. Ìá êáé ï ßäéïò ï éäéïêôÞôçò ôïõò è´
áðïñïýóå, áí äåí ôï êÜíáìå áõôü, ìïõ åßðáí
üôáí ðñüôåéíá íá öÝñïõìå âüëôá ôï ÷ùñÜöé.
Óôçí ðñáãìáôéêüôçôá õðÜñ÷åé ìïíÜ÷á Ýíáò
áìáîüäñïìïò· åêåßíïò ðïõ ðçãáßíåé áð´ ôçí
ÁèÞíá óôïí ÐåéñáéÜ. Ôïõò õðüëïéðïõò, åêåßíïí
ãéá ôéò ÈÞâåò êáé ôïí Üëëïí ãéá ôçí Êüñéíèï
áð´ ôçí Åëåõóßíá, äåí ôïõò ôÝëåéùóáí áêüìá.
Ìá êáé ó´ áõôÝò ôéò ìéêñÝò áðïóôÜóåéò, üðïõ
èá ìðïñïýóåò íá ðáò ìå áìÜîé, ðåñíÜò ìå äõóêïëßá, ãéáôß ô´ Üëïãá
äå èÝëïõí íá ðñï÷ùñÞóïõí· ðåéóìþíïõí, ãõñßæïõí ðßóù Þ ðÝöôïõí
êáôáãÞò. ÐïëëÝò öïñÝò Üêïõóá áìáîÜäåò íá ëÝíå: “Äåí ôñáâÜíå
ìðñïò! Äåí ôïõò îÝñïõí áõôïýò ôïõò äñüìïõò! Áí ðÜôå üìùò óôïí
ÐåéñáéÜ, èá äåßôå ôé Üëïãá åßíáé êáé ôé ôñÝîéìï êÜíïõí!”. ÊÜèå ôüóï
ëïéðüí áíáãêÜæåóáé íá êáôåâåßò áð´ ôï áìÜîé êé ï áìáîÜò ïäçãåß óéãÜ
óéãÜ ôá Üëïãá.
Óôá ìéóÜ ôïõ äñüìïõ áð´ ôçí ÁèÞíá ãéá ôçí Åëåõóßíá ìÝóá óôçí
Üãñéá åñçìéÜ, âñßóêåôáé ôï ìïíáóôÞñé ôïõ Äáöíéïý, êáôåóôñáììÝíï
óôçí ÅðáíÜóôáóç. ×ôßóôçêå óå ìáõñéôáíéêü ñõèìü êáé ôï
ìåôá÷åéñßæïíôáé ôþñá óáí êáôáöýãéï ïé ÷ùñïöýëáêåò, ðïõ âñßóêïíôáé
åäþ ãéá ôçí áóöÜëåéá ôïõ äñüìïõ.
Ôï Äáöíß åßíáé ÷ùñßò áìöéâïëßá Ýíá áð´ ôá ðéï åíäéáöÝñïíôá, ôá ðéï
ãñáöéêÜ óçìåßá ôïõ äñüìïõ ôçò ÁèÞíáò ãéá ôçí Åëåõóßíá. ÐÞãá åêåß
ìå óõíôñïöéÜ ôïí Ross êáé ôïí ¸ëëçíá Ößëéððï ÉùÜííïõ.
Ìïõ Ýäåéîáí ôá øçëÜ âáèõãÜëáíá âïõíÜ ôçò Áßãéíáò, åíþ âáñéÜ
óýííåöá ðåñíïýóáí áð´ ôïí ïõñáíü. Ï êüëðïò ôçò Óáëáìßíáò,
øõ÷ñüò êé áõóôçñüò, Ýôóé öùôéóìÝíïò êáèþò Þôáí, Ýìïéáæå ðéï ðïëý
ìå ìéá ëßìíç ôïõ ÂïññÜ. Ï âñÜ÷ïò ðëÜé
óôï äñüìï, óêåðáóìÝíïò ìå èõìÜñé êáé
êõðáñéóóÝíéïõò èÜìíïõò, äéáôçñïýóå
áêüìá ôéò ìéêñÝò óêáëéóôÝò êïéëüôçôåò,
üðïõ êÜðïôå Þôáí ôïðïèåôçìÝíá ôÜìáôá. Ôá
âáèïõëþìáôá áõôÜ êáé ôá óêüñðéá êïììÜôéá
áðü ìÜñìáñá êáé ðïñöõñßôç åßíáé ôá ìüíá
ðïõ ìáñôõñïýí ôþñá ôïí ðáëéü íáü ôçò
Áöñïäßôçò, ðïõ êÜðïôå âñéóêüôáí åäþ.
Ôï áãÝñé Þôáí êñýï êáé ôá óýííåöá
Ýãñáöáí ìáýñåò óêéÝò óôá ãõìíÜ âïõíÜ.
ÊïíôÜ ìáò, óå ìåãÜëç Ýêôáóç, áðëþíïíôáí
ôá åñåßðéá ôïõ ìïíáóôçñéïý. ØçëÜ ôåß÷ç,
ðïõ óôéò ó÷éóìÜäåò ôïõò öýôñùíáí èÜìíïé
êáé ðåñéêïêëÜäåò, ôï ðåñéôñéãýñéæáí. Åêåß
êïíôÜ åß÷áí ÷ôßóåé äõü îýëéíåò ðáñÜãêåò.
Ç ìéá Þôáí êÜôé óáí êáöåíåßï êé ç Üëëç ðÜëé
Ýíá åßäïò ìáãáæéïý ãéá ôïõò ìïíá÷éêïýò
ôáîéäéþôåò. Ïé îýëéíåò áõôÝò ðáñÜãêåò
êïíôÜ óôá ÷áëÜóìáôá Ýâáæáí, èáññåßò,
44
óôï ôïðßï ôçí ôåëåõôáßá ðéíåëéÜ ôçò åëëçíéêÞò
ìåëáã÷ïëßáò.
ÌðÞêáìå óôçí áõëÞ ôçò ìïíÞò. Ðáíôïý
öýôñùíáí ùò ìéÜ ðÞ÷ç ôóïõêíßäåò, ðïõ
Ýêñõâáí áíÜìåóÜ ôïõò îÝóêåðá, Üöñáãá
ðçãÜäéá. Ðñï÷ùñïýóáìå ðñïóå÷ôéêÜ âÞìá
ðñïò âÞìá, ìç âïõëéÜîïõìå. ¸ôóé öôÜóáìå óôï
áðÝíáíôé ôåß÷ïò. Áðü êåé ìáò öÜíçêå ðùò èá
áíåâáßíáìå åõêïëüôåñá êáé óå ëßãï öôÜóáìå
óôç ìéóïãêñåìéóìÝíç óôÝãç ôÞò åêêëçóßáò. ¼óï
êáôáóôñáììÝíï Þôáí ôï êôßñéï, ôüóï ðõêíüöõôç
âëÜóôçóç ôï óêÝðáæå. Ôï óêÝðáóìá ìéáò áñ÷áßáò
ìáñìÜñéíçò óáñêïöÜãïõ, áíÜðïäá âáëìÝíï,
Þôáí ôï ðñþôï óêáëïðÜôé åäþ ðÜíù. ¸íá Üëëï
ðÜëé ðéï êÜôù Þôáí áðü êïììÜôéá ìéáò ñáâäùôÞò
êïëüíáò ðïñöõñßôç. ÑåæåíôÜ, óáðïõíü÷ïñôá,
ôóïõêíßäåò öýôñùíáí ðáíôïý. Ïé íõ÷ôåñßäåò
ðåôïýóáí ìÝñá ìåóçìÝñé ðÜíù áð´ ôï êåöÜëé ìáò.
Åäþ Þôáí ôï óðßôé ôïõò, ôï âáóßëåéü ôïõò, áêüìá êáé ôþñá ðïõ ï Þëéïò
Ýëáìðå óôá öôåñÜ ôïõò.
Óôç ìÝóç ôïõ ìïíáóôçñéïý ôá êåëéÜ ôùí êáëïãÝñùí Ý÷ïõí ìåôáâëçèåß
ó´ Ýíá ìåãÜëï óôÜâëï, üðïõ ïé ÷ùñïöýëáêåò âÜæïõí ô´ ÜëïãÜ ôïõò·
áõôÜ ÷ëéìéíôñßæïõí ôþñá åêåß üðïõ Üëëïôå áêïýãïíôáí ïé ðñïóåõ÷Ýò
ôùí ìïíá÷þí.
Åßíáé ìéá èáõìÜóéá åêêëçóéÜ, ðïõ ìðïñåß êáé ôþñá áêüìá íá
åðéóêåõáóôåß. Óôåêüìáóôáí êÜôù áð´ ôï ôñïýëï ôçò, ðïõ ôï áóôñáöôåñü
ìùóáúêü åéêüíéæå óôï ×ñéóôü. Ï ÓùôÞñáò êñáôÜ óôï áñéóôåñü ôïõ ÷Ýñé
ôç Âßâëï êé áðëþíåé ôï äåîß ôïõ íá åõëïãÞóåé. ÊáôÜ ôçí ÅðáíÜóôáóç
åäþ ìÝóá îåêïõñÜæïíôáí ïé Ôïýñêïé, åäþ Üíáâáí öùôéÜ· ï ôïß÷ïò
åßíáé áêüìá ìáýñïò áð´ ôçí êáðíéÜ· åäþ êÜðíéæáí ôïí íáñãéëÝ ôïõò,
êé üôáí ôïõò Ýêáíå êÝöé, óçìÜäåõáí ôï ËõôñùôÞ ôùí ×ñéóôéáíþí ðÜíù
óôïí ôñïýëï· ôá âüëéá ôïõò ðÝôõ÷áí ôï ‘íá ôïõ ìÜôé, ôï óôüìá êáé ôçí
Üãéá äüîá ôïõ· ôá óçìÜäéá öáßíïíôáé êáèáñÜ óôï ìùóáúêü. Óôï éåñü
ðÜëé Ýóâçíáí ôéò áãéïãñáößåò êáé æùãñÜöéæáí áéó÷ñÝò åéêüíåò óôç
èÝóç ôïõò, åíþ ïé óýíôñïöïß ôïõò ãëåíôïýóáí êáé ÷åéñïêñïôïýóáí.
¸íá óùñü íåêñïêåöáëÝò êáé êüêáëá, ðïõ âñÝèçêáí Ýîù, êÜôù áðü
èÜìíïõò êáé ôóïõêíßäåò, Þôáí ôþñá ñéãìÝíá
óå ìéá ãùíéÜ, áíÜìåóá óôçí ¢ãéá ÔñÜðåæá
êáé óå êåßíï ôïí ôïß÷ï, ðïõ óýìöùíá ìå
ôç óõíÞèåéá ôùí åëëçíéêþí åêêëçóéþí
÷ôßæåôáé ìðñïóôÜ ôçò. Ï ôïß÷ïò áõôüò Ý÷åé
ôñåéò ðýëåò êé åßíáé áðü ðÜíù ùò êÜôù ìå
áãéïãñáößåò. Êé áõôÝò áêüìá Þôáí êÜðùò
óâçóìÝíåò áð´ ôïõò Ôïýñêïõò· êé üìùò
åäþ ìÝóá Ýêáéãáí ôñßá ìéêñÜ, êñåìáóìÝíá
êáíôÞëéá. Ôá öñïíôßæåé Ýíáò ãÝñïò
¸ëëçíáò, ðïõ ìÝíåé óôçí îýëéíá ðáñÜãêá,
êÜíåé êáöÝ êáé óåñâßñåé ðïôçñÜêéá ìå
ñáêß óôïõò îÝíïõò. Ó´ áõôÞ ôçí åêêëçóéÜ
âáöôßóôçêå ï ãÝñïò, ó´ áõôÞ ôçí åêêëçóéÜ
Ýäùóå ôï âáñý üñêï ôçò öéëßáò êé åäþ
óôåöáíþèçêå. ¼ëá áõôÜ Ýãéíáí óôçí
Ôïõñêïêñáôßá. Ï ößëïò ôïõ Ýðåóå óôçí
ÅðáíÜóôáóç êé ï êáéñüò ìðïñåß íá Ýêáíå
óêüíç ôá êüêáëÜ ôïõ óå êÜðïéïí åñçìüôïðï.
Ìá êé ç ãõíáßêá ôïõ åßíáé èáììÝíç åäþ
êïíôÜ, ðßóù áð´ ôï ñáãéóìÝíï ôåß÷ïò. Óå ïäçãåß åêåß Ýíá ìéêñü ìïíïðÜôé áíÜìåóá áðü ãáúäïõñÜãêáèá êáé ôóïõêíßäåò. Ìéá åëéÜ åßíáé öõôñùìÝíç
äßðëá ó´ Ýíá êáôáóôñáììÝíï ðçãÜäé· êÜôù áð´ ôçí åëéÜ åßíáé ç ãõíáßêá ôïõ.
Ôï ãåñïíôÜêé öñïíôßæåé ôá êáíôÞëéá ìÝóá óôï ñçìáãìÝíï óðßôé ôïõ Èåïý. Åêåß ìÝóá ðñïóåý÷ïíôáé ïé óôñáôéþôåò êé ï ßäéïò êÜèå öïñÜ ðïõ åßíáé
ãéïñôÞ. Êé áí êÜðïôå ðåñÜóåé êáíÝíáò ðáðÜò, äÝíåé ôï Üëïãü ôïõ êïíôÜ óôçí ðáñÜãêá êáé ëåéôïõñãåß ôçí åêêëçóéÜ. Åßíáé öïñÝò ðïõ ìüíï áõôüò ï
ãåñï-¸ëëçíáò åßíáé üëï êé üëï ôï åêêëçóßáóìÜ ôïõ. Óå ëßãá ÷ñüíéá èá êïéìÜôáé ãéá ðÜíôá êé áõôüò êÜôù áð´ ôçí åëéÜ. Ðïéïò ôüôå èá öñïíôßæåé ô´
áíáììÝíá êáíôÞëéá; Ðïéïò èá êáèáñßæåé ôïí ôÜöï áð´ ôéò ôóïõêíßäåò;
Ìá åßìáé óßãïõñïò ðùò ôá êáíôÞëéá èá êáßíå, êáé ôüôå èá ´íáé áóçìÝíéá. ÔñéáíôÜöõëëá èá áíèßæïõí óôïí ôüðï ðïõ óêåðÜæïõí ôóïõêíßäåò. Ôþñá
äá ìáò ôï ´ëåãå øéèõñéóôÜ ôï êáëü ðíåýìá ôçò ÅëëÜäáò. Ôï Äáöíß èá îáíáóçêùèåß ìåó´ áðü ôá åñåßðéá êáé óôï äñüìï ôçò Åëåõóßíáò, üðùò óôçí
Éôáëßá, èá ïäïéðïñïýí êáé ðÜëé ïé îÝíïé. Èá îáíáíèßóåé ôï Äáöíß! Óå ôïýôç ôçí áõëÞ, ðïõ ìüíï ãáúäïõñÜãêáèá âëáóôáßíïõí, èá ðñáóéíßóåé ç
äÜöíç, èá ìïóêïâïëÞóåé ôï ëéâÜíé êáé ôá ãïíáôéóìÝíá ðáéäéÜ èá âëÝðïõí ìéá éåñÞ ðëçãÞ óôï ìÜôé ôïõ ×ñéóôïý, óôï óôüìá êáé óôç äüîá ôïõ, åêåß
ðïõ ðÝôõ÷å ôï ôïýñêéêï âüëé. ÅõëïãçìÝíïò ï ôüðïò ðïõ ãÝííçóå Ýíá ÈçóÝá, Ýíáí ÐëÜôùíá êé Ýíá ÓùêñÜôç.
“Ïäïéðïñéêü óôçí ÅëëÜäá”, ÅÓÔÉÁ.
ÅðÜíù: ×áñáêôéêü ôïõ Ëõêïýñãïõ Êïãéåâßíá, 1934.
ÁðÝíáíôé: Ðñïóùðïãñáößá êáé áðïóêåõÝò êáôÜ ôç äéÜñêåéá ôïõ ôáîéäéïý ôïý Ê. ¢íôåñóåí óôçí ÅëëÜäá, 1841.
45