ΧΑΪΔΑΡΙ ΤΟΠΟΣ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΟΙ Κ.ΦΩΤΕΙΝΑΚΗ ΧΑΪΔΑΡΙ - ΤΟΠΟΣ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΟΙ -Σ_compre | Page 42

Ôï 1207 ì.×. ùò êýñéïß ôçò áíáöÝñïíôáé ïé ÖñÜãêïé, ïé ïðïßïé
ïíüìáæáí ôç ÌïíÞ “Santa Maria di Delphino”, ßóùò áðü ôçí áñ÷áßá
ïíïìáóßá ôïõ Áðüëëùíá ùò “Äåëößíïõ”. Ôï 1458 ì.×. ðåñéÞëèå óå
ïñèüäïîïõò ìïíá÷ïýò.
ÊáôÜ ôç äéÜñêåéá ôçò Ôïõñêïêñáôßáò “ïé ìïíá÷ïß åß÷áí åãêáôáëåßøåé
ôá êåëéÜ ôïõò êáé âñÞêáí êáôáöýãéï ó´ Ýíá åñçìçôÞñéï øçëüôåñá,
áíÜìåóá óôá âñÜ÷éá. Áðü ôá ìùóáúêÜ ôïõ Íáïý óùæüôáí ìüíï ï
ÐáíôïêñÜôïñáò 2 ”.
ÊáôÜ ôç äéÜñêåéá ôçò ÅëëçíéêÞò ÅðáíÜóôáóçò ôï ìïíáóôÞñé Ýãéíå
óôñáôçãåßï ôùí áãùíéóôþí. Ï ìïíá÷üò ÐÜúóéïò ðñüäùóå ôï ìõóôéêü
óôïõò Ôïýñêïõò, ïé ïðïßïé åðéôÝèçêáí, ôï êáôÝëáâáí êáé Ýêáíáí
êáôáóôñïöÝò.
Ôï 1838 - 1839 ïé Âáõáñïß âåâÞëùóáí ôï ÌïíáóôÞñé. Ôï 1840
Ýãéíå óôáèìüò ôçò ÷ùñïöõëáêÞò êáé ôï 1854 óôñáôïðÝäåõóáí ïé
áããëïãÜëëïé. Ôï 1841 ï ×. Ê. ¢íôåñóåí 3 åðéóêÝðôåôáé ôçí ÌïíÞ· ç
ðåñéãñáöÞ ôïõ óôç óåë. 44.
“Áðü ôï 1883 Ýùò ôï 1885 ç ÌïíÞ ÷ñçóéìïðïéåßôáé ùò
Öñåíïêïìåßïí 4 . Ôï 1889 êáé ôï 1897 ðëÞôôåôáé áðü óåéóìïýò. Áðü ôï
1887 åß÷å “ìåôáôñáðåß åéò ðïéìíéïóôÜóéïí 4 ”.
Ïé ðñþôåò áíáóêáöÝò óôï ÷þñï Ýãéíáí ôï 1892 áðü ôïí Ä.
Êáìðïýñïãëïõ.
Ôï 1890, 1906 5 áëëÜ êáé áñãüôåñá 6 Ýãéíáí åñãáóßåò óõíôÞñçóçò
ôçò ÌïíÞò. Ôïí ÓåðôÝìâñéï ôïõ 1895 ï Íéêüëáïò Ãýæçò áíáöÝñåé óå
åðéóôïëÞ ôïõ üôé “åßäå ôá åðéóêåõáæüìåíá ìùóáúêÜ”.
Ôï 1925 äçìïóéåýïíôáé óôç ÃåñìáíéêÞ Ýêäïóç GRIECHLAND
ôÝóóåñéò öùôïãñáößåò ôïý Hanns Holdt. Óôéò öùôïãñáößåò öáßíåôáé
ç ÌïíÞ óõíôçñçìÝíç, ùóôüóï äéáêñßíïíôáé êáèáñÜ, ôïõëÜ÷éóôïí óå
ìéá öùôïãñáößá, ôá óõíôñßììéá (äéÜóðáñôåò ðÝôñåò) óôï ðñïáýëéï ôïõ
Íáïý.
“ÊáôÜ ôç äéÜñêåéá ôùí áíáóôçëþóåùí, ôï 1955-57, áíïß÷èçêáí
ôïìÝò óå áñêåôÜ óçìåßá, êõñßùò óôï ðáñåêêëÞóéï.
¾óôåñá áðü ôéò êáôáóôñïöÝò ðïõ ðñïêëÞèçêáí áðü óåéóìïýò,
ôï 1889 êáé 1897, ç Áñ÷áéïëïãéêÞ Åôáéñåßá ðñáãìáôïðïßçóå
áíáóôçëùôéêÝò åñãáóßåò óôï Íáü êáé ôá ìùóáúêÜ êáèáñßóôçêáí êáé
óôåñåþèçêáí áðü ìßá ïìÜäá éôáëþí åéäéêþí. Ôï êôßóìá ôïõ Íáïý
åíéó÷ýèçêå ìå óßäåñá, ç âüñåéá ðëåõñÜ óôåñåþèçêå ìå áíôçñßäåò,
åíþ ç äõôéêÞ ðëåõñÜ ôïý íÜñèçêá êáé ï ôñïýëïò áíïéêïäïìÞèçêáí
ðëÞñùò.
Ôï 1955-57 ç Õðçñåóßá Áíáóôçëþóåùí ôïõ ÕÐÐÏ ðñï÷þñçóå
óôçí ðëÞñç áðïêáôÜóôáóç ôïõ Íáïý êáé ôïõ êåíôñéêïý ïéêïäïìÞìáôïò
êáé óôçí åðéäéüñèùóç ôùí ìùóáúêþí. Ôï 1960 áðïìáêñýíèçêáí ïé
ìåôáãåíÝóôåñïé ôïß÷ïé ðïõ Ýêëåéíáí ôéò áøßäåò óôï äõôéêü ôïß÷ï ôïõ
åîùíÜñèçêá êáé ôï 1968 êáèáñßóôçêå ç äõôéêÞ åßóïäïò ôçò ÌïíÞò”.
(ðëçñïöïñßåò http://www.culture.gr)
Ï Ëüñäïò ¸ëãéí 7 óýëçóå, åêôüò áðü ôç ìåôþðç ôïõ Ðáñèåíþíá,
ôñåéò êßïíåò éùíéêïý ñõèìïý áðü ôï ÷þñï ôçò ÌïíÞò, ôìÞìáôá
ôùí ïðïßùí âñßóêïíôáé óôï Âñåôáíéêü Ìïõóåßï. ÕðÜñ÷åé Üëëùóôå
êáé óÞìåñá ï éùíéêïý ñõèìïý êßïíáò íá óôçñßæåé ôïí ðñüíáï ôçò
åêêëçóßáò, ï ïðïßïò, åðéâåâáéþíåé ôç ÷ñÞóç ôùí áñ÷áßùí åñåéðßùí ãéá
ôçí áíÝãåñóç Þ óôÞñéîç ôïõ ×ñéóôéáíéêïý Íáïý. (öùôïãñáößá åðÜíù)
Óôç ÌïíÞ Äáöíßïõ Ýãéíå ï ãÜìïò ôïõ âõæáíôéíïý ìïõóéêïëüãïõ
Óßìùíá ÊáñÜ (26/12/1950). Ç ôåëåôÞ áõôÞ áðïôÝëåóå åîáßñåóç
ðñïò ôéìÞ ôïõ Ó. ÊáñÜ, ãéáôß êáíÝíá Üëëï ìõóôÞñéï Þ ôåëåôÞ äåí Ý÷åé
ðñáãìáôïðïéçèåß áðü ôüôå ìÝ÷ñé ôéò ìÝñåò ìáò.
Ôï êáèïëéêü ôçò ÌïíÞò ðëÞôôåôáé óïâáñÜ áðü ôï óåéóìü ôï 1981
êáé ãéá áêüìá ìéá öïñÜ ôï ÓåðôÝìâñéï ôïõ 1999. Ïé æçìéÝò ôïõ
1999 åßíáé ôåñÜóôéåò· áðü ôüôå ðáñáìÝíåé êëåéóôÞ óôï êïéíü, ëüãù
óõíôÞñçóçò, óôÞñéîçò êáé áíáêáôáóêåõÞò.
ÐáñÜ ôï ãåãïíüò üôé ï ÷þñïò äåí åßíáé åðéóêÝøéìïò áðü ôï 1999
êáé åíôåýèåí, Ýñ÷ïíôáé ðïëëïß îÝíïé áëëÜ êáé ¸ëëçíåò ôïõñßóôåò ãéá
íá åðéóêåöôïýí ôïí éóôïñéêü ÷þñï êáé ãéá íá äïõí ôçí éóôïñéêÞ ÌïíÞ
ìå ôá ðåñßöçìá øçöéäùôÜ ôçò, Ýóôù êáé åê ôïõ ìáêñüèåí.
Ðñüóöáôá äçìïóéåýìáôá óôïí Ôýðï ìÜò ðëçñïöïñïýí üôé áðü ôïí
Éïýíéï ôïõ 2007 8 ç ÌïíÞ Äáöíéïý èá åßíáé åðéóêÝøéìç. Ç åßäçóç
ìáò êÜíåé éäéáßôåñá ÷áñïýìåíïõò, ùóôüóï ôçí áíôéìåôùðßæïõìå ìå
40
Ôï ëáâùìÝíï ìÜôé ôïõ ÐáíôïêñÜôïñá áðü ôá âÝëç ôùí Ôïýñêùí
óêåðôéêéóìü, ãéáôß ç áñ÷éêÞ ðñüâëåøç 9 Þôáí üôé ç óõíôÞñçóç êáé ç óôÞñéîç
ôçò ÌïíÞò èá åß÷å ïëïêëçñùèåß ðåñßðïõ ôï 2020.
Áîßæåé, ôÝëïò, íá êáôáãñÜøïõìå ôéò õøçëïý åðéðÝäïõ óõíáõëßåò ðïõ
äéïñãÜíùóå ï ÄÞìïò ×áúäáñßïõ, óå óõíåñãáóßá ìå ôï ô ðñüãñáììá ôçò
ÅÑÔ êáé ôçí áñìüäéá Åöïñåßá Âõæáíôéíþí Áñ÷áéïôÞôùí ôçí ðåñßïäï 1994
- 1998 óôïí ðñïáýëéï ÷þñï ôçò ÌïíÞò Äáöíßïõ.
Óçìåéþóåéò:
1. ÕÐÐÏ, Ôáìåßï Áñ÷áéïëïãéêþí Ðüñùí, ÌÏÍÇ ÄÁÖÍÉÏÕ, 1999. Åíçìåñùôéêü ÖõëëÜäéï ðïõ äéáíåìüôáí äùñåÜí
óôçí åßóïäï ôïõ áñ÷áéïëïãéêïý ÷þñïõ.
2. ÊõñéÜêïõ Óéìüðïõëïõ, “ÎÝíïé Ôáîéäéþôåò óôçí ÅëëÜäá 1700 - 1800”, ô. ´, óåë. 169 (ðåñéãñáöÞ ôïõ ¢ããëïõ
ðåñéçãçôÞ Thomson).
3. ×. Ê. ¢íôåñóåí, “Ïäïéðïñéêü óôçí ÅëëÜäá” (óåë. 62 Äáöíß, êáé óçìåßùóç áñ. 50) ÅÓÔÉÁ, 1974.
4. Èåüäùñïõ Í. ÊïíôÝñç, “¸ñåõíá êáé ïäçãüò ôçò ÁôôéêÞò”, 1935;
5. á) ËáìðÜêçò, Ãåþñãéïò, “Ç ÌïíÞ Äáöíéïý ìåôÜ ôáò åðéóêåõÜò”, Êùíóôáíôéíßäçò, 1899. â) “Ïäïéðïñéêü óôçí
ÅëëÜäá”, óåë. 120, óçì. 50, ÅÓÔÉÁ.
6. Êþóôáò Ìðßñçò “ÁÉ ÁÈÇÍÁÉ - áðü ôïí 19ïí åéò ôïí 20ïí áéþíá”, (óåë. 375 “...ðáñáìïñöùôéêÞ õðÞñîåí ç
áíáóôÞëùóéò ôïõ åîùíÜñèçêá ôïõ êáèïëéêïý ôïõ Äáöíéïý”), åðáíÝêäïóç ÌÅËÉÓÓÁ. (ôï 1966 ï ÄÞìïò Áèçíáßùí
ôýðùóå äçìïóßá äáðÜíç ôï âéâëßï).
7. BRACKEN, PH. Êõíçãïß Áñ÷áéïôÞôùí óôçí ÅëëÜäá 1800 - 1930, Ãåùñãßïõ, óåë. 143. (ÄÂ×).
8. Åöçìåñßäá “15 ÌÝñåò” 30/11/2006 êáé 19/12/2006.
9. “ÅËÅÕÈÅÑÏÔÕÐÉÁ”, 17/4/2003: “Ìå ôïí ñõèìü ôÞò åðÝìâáóçò (èá ôåëåéþóåé ìå ôçí ëÞîç ôïõ Ã’ ÊÐÓ ðïõ ôï
÷ñçìáôïäïôåß) èá ðåñÜóåé ìéá ãåíéÜ ðïõ äåí èá Ý÷åé ôç äõíáôüôçôá íá ôï äåé”, êáé “ÅËÅÕÈÅÑÏÔÕÐÉÁ” 16/9/1999
“ãéá ôçò æçìéÝò áðü ôïí óåéóìü óôç ÌïíÞ Äáöíßïõ æçôåßôáé åéäéêüò áðü ôï ‘81”.
Ï
×áíò Êñßóôéáí ¢íôåñóåí, o ãíùóôüò Äáíüò óõããñáöÝáò ðáñáìõèéþí, åðéóêÝöôçêå ôï 1841 ôç ÌïíÞ Äáöíéïý êáé ðåñéãñÜöåé
ðþò åßäå ôïí ÐáíôïêñÜôïñá:
“Åßíáé ìéá èáõìÜóéá åêêëçóéÜ, ðïõ ìðïñåß êáé ôþñá áêüìá íá åðéóêåõáóôåß. Óôåêüìáóôáí êÜôù áð´ ôï ôñïýëï ôçò, ðïõ ôï
áóôñáöôåñü ìùóáúêü åéêüíéæå óôï ×ñéóôü. Ï ÓùôÞñáò êñáôÜ óôï áñéóôåñü ôïõ ÷Ýñé ôç Âßâëï êé áðëþíåé ôï äåîß ôïõ íá åõëïãÞóåé.
ÊáôÜ ôçí ÅðáíÜóôáóç åäþ ìÝóá îåêïõñÜæïíôáí ïé Ôïýñêïé, åäþ Üíáâáí öùôéÜ· ï ôïß÷ïò åßíáé áêüìá ìáýñïò áð´ ôçí êáðíéÜ· åäþ
êÜðíéæáí ôïí íáñãéëÝ ôïõò, êé üôáí ôïõò Ýêáíå êÝöé, óçìÜäåõáí ôï ËõôñùôÞ ôùí ×ñéóôéáíþí ðÜíù óôïí ôñïýëï· ôá âüëéá ôïõò
ðÝôõ÷áí ôï ‘íá ôïõ ìÜôé, ôï óôüìá êáé ôçí Üãéá äüîá ôïõ· ôá óçìÜäéá öáßíïíôáé êáèáñÜ óôï ìùóáúêü. Óôï éåñü ðÜëé Ýóâçíáí ôéò
áãéïãñáößåò êáé æùãñÜöéæáí áéó÷ñÝò åéêüíåò óôç èÝóç ôïõò, åíþ ïé óýíôñïöïß ôïõò ãëåíôïýóáí êáé ÷åéñïêñïôïýóáí.”
Ï ÊïóìÜò Ðïëßôçò, óôï ìõèéóôüñçìá ôïõ “ËåìïíïäÜóïò”, áöéåñþíåé áñêåôÝò óåëßäåò óôç ÌïíÞ Äáöíßïõ· óõãêåêñéìÝíá ï
“Þñùáò” óõíôçñåß ìå óõíåñãåßï ôï êáèïëéêü êáé ëååé:
“Ìáò Ý÷ïõí áíáèÝóåé ôçí åðéóêåõÞ ôïõ Äáöíéïý... ÂÜëáìå óêáëùóéÝò ùò ðÜíù, óôï èüëï, åêåß ðïõ âñßóêåôáé ôï ìùóáúêü ôïõ
ÐáíôïêñÜôïñá.. ÌÝóá óôï äåîß ìÜôé ôïõ ÐáíôïêñÜôïñá âñÞêá ìðçãìÝíç ôçí áé÷ìÞ áðü Ýíá âÝëïò. ÂÝâáéá Ýíá âÝëïò óáñáêçíü Þ
êÜðïéïõ óôáõñïöüñïõ...”
Ç áíáöïñÜ óôï ÷ôõðçìÝíï ìÜôé Ôïý ÐáíôïêñÜôïñá áðü ôïõò ¢íôåñóåí - Ðïëßôç, ðñïöáíþò äåí áðïôåëåß áðïôÝëåóìá õðÝñìåôñçò
öáíôáóßáò, áëëÜ åßíáé áðïôÝëåóìá éäßùí åìðåéñéþí êáé ãíþóçò áð´ üôé ðñïêýðôåé áðü ôçí áíáöïñÜ ôïý Ãåþñãéïõ ËáìðÜêç. Óôï
âéâëßï ôïõ “×ñéóôéáíéêÞ Áñ÷áéïëïãßá”, ï ËáìðÜêçò ðåñéãñÜöåé ãñáðôþò, áëëÜ êáé áðïôõðþíåé óå ó÷Ýäéï, ôá ôñáõìáôéóìÝíá ìÜôéá Ôïý
ÐáíôïêñÜôïñá áðü ôéò áé÷ìÝò ôùí âåëþí ðïõ âñÝèçêáí êáñöùìÝíá ôçí 10 Éáíïõáñßïõ 1889.
41