ΧΑΪΔΑΡΙ ΤΟΠΟΣ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΟΙ Κ.ΦΩΤΕΙΝΑΚΗ ΧΑΪΔΑΡΙ - ΤΟΠΟΣ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΟΙ -Σ_compre | Page 20

ÊáñáúóêÜêçò - “Áðïôõ÷ßá åðé÷åéñÞóåùò 1826”, Henri Decaisne
ºäñõìá ÉùÜííïõ Ö. Êùóôïðïýëïõ
åêóôñáôåýóç ðñïò âïÞèåéá ôçò Áêñïðüëåùò ôùí Áèçíþí, Þôéò åðïëéïñêåßôï... ¢ìá Ýöèáóåí
åêåß äéåêñßèç ðÜñáõôá ôïõ åí ×áçäáñßù ÷ùñßïí ôçò ÁôôéêÞò”.
Óôéò 6 Áõãïýóôïõ 1826, ïé ¸ëëçíåò åðé÷åßñçóáí áéöíéäéáóôéêÞ åðßèåóç êáôÜ ôùí Ôïýñêùí
óôçí ÁèÞíá. Ï Êéïõôá÷Þò åêìåôáëëåõüìåíïò ôá ëÜèç ôùí ÅëëÞíùí êáé ôçí óõíôñéðôéêÞ
áñéèìçôéêÞ õðåñï÷Þ áíôåðéôßèåôáé óôéò 8 Áõãïýóôïõ êáé ìåôÜ áðü ðïëëÝò ìÜ÷åò óôçí ðåñéï÷Þ
ôïõ ×áúäáñßïõ êáôïñèþíåé íá óôñÝøåé ôïõò ¸ëëçíåò ðñïò ôçí Åëåõóßíá.
Ï ×ñÞóôïò ÂõæÜíôéïò, óõíôáãìáôÜñ÷çò ôïõ Åëëçíéêïý ôáêôéêïý óôñáôïý ôï 1826, óå âéâëßï
ôïõ ðïõ Ýãñáøå ôï 1874 ðåñéãñÜöåé ôç ìÜ÷ç ãýñù áðü ôï ÐáëáôÜêé êáé ôéò äõíÜìåéò ôùí
áíôéðÜëùí. Óôç ìÜ÷ç ôïõ ×áúäáñßïõ ðÞñáí ìÝñïò 1.750 ¸ëëçíåò ôïõ Üôáêôïõ óôñáôïý ìå
áñ÷çãü ôïí Ãåþñãéï ÊáñáúóêÜêç êáé 150 Üíäñåò ôïõ ôáêôéêïý óôñáôïý, ðïõ êáèïäçãïýóå ï
ÃÜëëïò ÖéëÝëëçíáò ÊÜñïëïò ÖáâéÝñïò. Ïé Ôïýñêïé ìå áñ÷çãü ôïí Êéïõôá÷Þ ðïëÝìçóáí ìå
12.500 Üíäñåò.
ÓçìÜäé ôçò ìÜ÷çò ðáñáìÝíåé ç áíáèçìáôéêÞ óôÞëç (âÜóç ôçò ðñïôïìÞò ôïõ ÖáâéÝñïõ)
óôï ðñïáýëéï ôïõ êôéñßïõ ÐáëáôÜêé, ìíçìåßï åõãíùìïóýíçò ðñïò ôï ÖéëÝëëçíá ÖáâéÝñï*
ðïõ ðïëÝìçóå óáí ¸ëëçíáò ãéá ôçí áíåîáñôçóßá ôçò ÷þñáò ìáò, êáèþò êáé ç ðñïôïìÞ ôïõ
ÊáñáúóêÜêç, öéëïôå÷íçìÝíç áðü ôï ×áúäáñéþôç ãëýðôç ×Üñç ËáëÝ.
* Ç êåöáëÞ ôïõ ÖáâéÝñïõ, ç ïðïßá åß÷å áöáéñåèåß áðü ôçí âÜóç ôçò ðñïôïìÞò óôï ÐáëáôÜêé, âñÝèçêå êáé
áãïñÜóôçêå áðü ôïí ÄÞìï ×áúäáñßïõ êáé ðñüêåéôáé íá ôïðïèåôçèåß Üìåóá.
¸ôïò 1840. Ìéá ðñþôç áíáöïñÜ ãéá ôïí áñéèìü ôùí êáôïßêùí ôçò ðüëçò ãßíåôáé óå
óõìâïëáéïãñáöéêü Ýããñáöï ðïõ ðåñéÝ÷åé óôáôéóôéêÜ óôïé÷åßá ìå ÷ñïíïëïãßá 1840, óôï ïðïßï
óçìåéþíåôáé ç óýíèåóç ôïõ ×áúäáñßïõ êáé ôùí ãåéôïíéêþí ÷ùñéþí Þ óõíïéêéóìþí:
“×áúäÜñéïí - 10 êÜôïéêïé, ìéêñüí ÷ùñßäéïí”.
Ðþò “áõîçèÞêáìå êáé ðëçèýíáìå” áðü ôüôå ìÝ÷ñé óÞìåñá èá ôï äïýìå óôç óõíÝ÷åéá.
Ôïí Áðñßëéï ôïõ 1841 ï ãíùóôüò Äáíüò ðáñáìõèÜò ×. Ê. ¢íôåñóåí ôáîßäåøå óôçí ÅëëÜäá
ãéá Ýíá ìÞíá êáé åðéóêÝöôçêå äïîáóìÝíïõò ôüðïõò, ìåôáîý áõôþí êáé ôç ÌïíÞ Äáöíéïý. Ç
áðïëáõóôéêÞ ðåñéãñáöÞ ôïõ äçìïóéåýåôáé óôç óåëßäá 44.
Ôï 1862 ï ãáìðñüò ôïõ Íéêüëáïõ ÍÜæïõ, ï ìåôÝðåéôá ìåãÜëïò æùãñÜöïò Íéêüëáïò Ãýæçò,
äçìéïõñãåß óôïí îåíþíá (ôñáðåæáñßá) ôïõ êôéñßïõ ÐÁËÁÔÁÊÉ ôéò “ôÝóóåñéò åðï÷Ýò”.
Ãéá ôï ÷ôÞìá ×áúäÜñé, ôï ÐáëáôÜêé, ôïí Íéêüëáï Ãýæç êáé ôïí Íéêçöüñï Ëýôñá õðÜñ÷åé åéäéêü
êåöÜëáéï óôç óåëßäá 125. Ôï ÷áìçëü êôßñéï ðïõ “öéëïîÝíçóå” ãéá 90 ÷ñüíéá ôéò ôñåéò áðü ôéò
ôÝóóåñéò åðï÷Ýò ôï öùôïãñÜöçóá óå áíýðïðôï ÷ñüíï. Ðïëý ðéèáíüí íá Þìïõíá ï ðñþôïò
öùôïãñÜöïò, ìåôÜ ôïí Íôïýíéá ôï 1911, ðïõ öùôïãñÜöçóå ôï Ýñãï ôïõ Ãýæç ýóôåñá áðü 90
÷ñüíéá.
Ôï 1877, Ýãéíå ç ðñþôç áíáäÜóùóç óôçí ðåñéï÷Þ ôïõ Äáöíßïõ áðü ôïõò ïñáìáôéóôÝò
äáóïëüãïõò ÂáëóáìÜêç êáé ÓÜìéï.
Ôï êôÞìá ×áúäÜñé ìå ôïí Ðýñãï
¸ñãï ôïõ Ðáíáãéþôç ÌÞëéïõ
Ôï 1887 åãêáéíéÜóôçêå ôï èåñáðåõôÞñéï øõ÷éêþí ðáèÞóåùí “ÄñïìïêáÀôåéï” óå ìéá ðåõêüöõôç
Ýêôáóç 325 óôñåììÜôùí, åðß ôçò ÉåñÜò Ïäïý, êëçñïäüôçìá ôïõ ×éþôç Ôæþñôæç ÄñïìïêáÀôç.
Óôï ÄñïìïêáÀôåéï “öéëïîåíïýíôáé” ìåãÜëá ïíüìáôá ôçò ëïãïôå÷íßáò ìáò, üðùò ï Ãåþñãéïò
Âéæõçíüò, ï Ñþìïò Öéëýñáò ê.Ü.
ÓõíïëéêÜ êáôáãñÜøáìå ôÝóóåñá øõ÷éáôñåßá óå äéáöïñåôéêÝò åðï÷Ýò óôç äéáäñïìÞ ìáò:
Äáöíß (÷þñïò ÌïíÞò) - ÄñïìïêáÀôåéï - Äáöíß - ÐáëáôÜêé.
Ãýñù óôï 1892 ï ÄçìÞôñçò Êáìðïýñïõãëïõ îåêéíÜåé áíáóêáöÝò óôï Äáöíß (ÓðÞëáéï Ðáíüò)
êáé óôçí ÉåñÜ Ïäü (Éåñü Áöñïäßôçò óôçí Áöáßá), ãéá íá ôéò ïëïêëçñþóåé ï ÉùÜííçò Ôñáõëüò
ôçí äåêáåôßá 1932 - 1939.
Óôï Éåñü ôçò Áöñïäßôçò óôçí Áöáßá ÓêáñáìáãêÜ âñÝèçêáí:
“ÁãáëìÜôéá Áöñïäßôçò, äýï óõíôÜãìáôá Áöñïäßôçò êáé ¸ñùôá, áíáèçìáôéêÜ áíÜãëõöá ìå
Üìåóç áíáöïñÜ óôç ëáôñåõüìåíç èåüôçôá, ðåñéóôÝñéá êáé áíÜãëõöá ìå áðåéêüíéóç áéäïßïõ”
(ÂáóéëéêÞ Ìá÷áßñá). Ôá åõñÞìáôá âñßóêïíôáé óôï Áñ÷áéïëïãéêü Ìïõóåßï Áèçíþí.
Óôï ÓðÞëáéï ôïõ Ðáíüò âñÝèçêáí:
Áããåßá êáé åéäþëéá Óéëçíþí, ôá ïðïßá åêôßèåíôáé óôï Áñ÷áéïëïãéêü Ìïõóåßï ôçò Åëåõóßíáò.
ÅêäñïìÞ óôï Äáöíß,
Öùôïãñáößá ÉùÜííç ËáìðÜêç
Ôï 1896 ï Ïëõìðéïíßêçò Óðýñïò Ëïýçò, ìåôÜ ôï ðÝñáò ôùí Ïëõìðéáêþí Áãþíùí, ìáæß ìå
ìÝëç ôçò âáóéëéêÞò ïéêïãÝíåéáò, ìå îÝíïõò êáé Ýëëçíåò áèëçôéêïýò ðáñÜãïíôåò, åðéóêÝðôåôáé
ôï Äáöíß. Ç ðåñéï÷Þ Þôáí éäéáßôåñïõ áéóèçôéêïý êÜëïõò, ìå äéá÷ñïíéêÝò éóôïñéêÝò áíáöïñÝò,
êáé ãé´ áõôüí ôï ëüãï åðéëÝ÷ôçêå. Ïé åðéóêÝðôåò öùôïãñáößæïíôáé áðü ôïí ÉùÜííç ËáìðÜêç·
ç öùôïãñáößá åðéâåâáéþíåé üôé ôï öõóéêü ðåñéâÜëëïí, ðÝñéî ôçò ÌïíÞò Äáöíßïõ, äåí Ý÷åé
áëëÜîåé êáèüëïõ, áöïý ï ôüðïò ôçò ëÞøçò ôçò öùôïãñáößáò åßíáé áíáãíùñßóéìïò áêüìá êáé
óÞìåñá.
Óôéò 10 Áõãïýóôïõ 1910, ï “áéóèáíôéêÜ ñïìáíôéêüò” äïêéìéïãñÜöïò êáé ëÜôñçò ôïõ
åëëçíéêïý ôïðßïõ ÐåñéêëÞò Ãéáííüðïõëïò åèåÜèç ãáíôïöïñåìÝíïò, êáâÜëá ó´ Ýíá Üóðñï
Üëïãï, íá êáëðÜæåé óôç èÜëáóóá ôïõ ÓêáñáìáãêÜ êáé ðñéí ôïí æþóïõí ôá êýìáôá, íá öõôåýåé
18
ìéá óöáßñá óôïí êñüôáöü ôïõ. Ï ÐåñéêëÞò Ãéáííüðïõëïò åß÷å ðåé ìåôáîý ôùí Üëëùí ôï åîÞò
ùñáßï: “Ï âßïò óôçí ÅëëÜäá åßíáé õðáßèñéïò”.
Ôï 1913 éäñýåôáé ôï äåýôåñï øõ÷éáôñåßï óôç ðåñéï÷Þ, ôï êñáôéêü èåñáðåõôÞñéï øõ÷éêþí
ðáèÞóåùí óôï Äáöíß. Ôï 1928 áñ÷ßæåé åðßóçìá ç ëåéôïõñãßá ôïõ. ÌåôáöÝñïíôáé åêåß 100
áóèåíåßò.
Ôï 1919, ï “Åëëçíéêüò Ïäçãüò 1919”, 1 ç åêä. Ã. Í. Ìé÷áÞë, áíáöÝñåé: “×áúäÜñé (êáô.15) áðü
ÁèÞíá þñáé 1:30 - Áãñïôéêüò óõíïéêéóìüò. Áìðåëïöõôåßá.”
Ôï 1924, ìåôÜ ôçí ÌéêñáóéáôéêÞ êáôáóôñïöÞ, Ýñ÷ïíôáé óôï ×áúäÜñé ïé ðñþôïé ðñüóöõãåò
áðü ôï Ôóáêìáêëß êáé ôç ÍÝá Öþêáéá.
Ôï 1926 ëåéôïõñãåß ôï Äçìïôéêü Ó÷ïëåßï óôç óõíïéêßá Öþêáéá ìå ðåñáóôéêïýò äáóêÜëïõò,
óôçí ðáñÜãêá ôçò åêêëçóßáò áñ÷éêÜ êáé óôç óõíÝ÷åéá óå óðßôéá Öùêéáíþí. Ç öùôïãñáößá ìå
ôá ðáéäéÜ ôùí Öùêéáíþí êáé ôïí Éåñïìüíá÷ï êáé ôáõôü÷ñïíá äÜóêáëï Ãåñìáíü ÄñÜêï Ýîù
áðü ôçí ðáñÜãêá åßíáé áðïêáëõðôéêÞ (1930 - 1931).
Ôï ðñþôï ó÷ïëåßï óôï ×áúäÜñé åßíáé ôï “ðÝôñéíï”, ôï óçìåñéíü 2ï Äçìïôéêü, óôçí Ïäü
ÄùäåêáíÞóïõ.
Äçìïôéêü ó÷ïëåßï óôçí ðáñÜãêá - Öþêáéá, 1930
Áðü ôï áñ÷åßï ôïõ ÄçìÞôñç Ãéá÷íÞ
Ôï 1928 ïé êÜôïéêïé ôïõ ×áúäáñßïõ Ýöôáíáí ôïõò 300 óýìöùíá ìå ôéò åãêõêëïðáßäåéåò,
áëëÜ óýìöùíá ìå ôï âéâëßï ôïõ ð. Ã. ÖñáãêéáäÜêç Þôáí 1.000.
Ôçí 30Þ Áõãïýóôïõ 1933 ìå ÄéÜôáãìá éäñýåôáé ç Åíïñßá ÊïéìÞóåùò Èåïôüêïõ (Ðáíáãßôóá),
óôçí ðåñéï÷Þ ðïõ êáôïéêïýóáí ïé Öùêéáíïß, êïíôÜ óôçí ÉåñÜ Ïäü. Ïé óáíßäåò üìùò ðïõ
äéáìüñöùóáí ôçí ðáñÜãêá (åêêëçóßá) åß÷áí ôïðïèåôçèåß áðü ôï 1926, áìÝóùò äçëáäÞ ìåôÜ
ôïí åñ÷ïìü ôùí ðñïóöýãùí óôçí ðåñéï÷Þ.
Ôï 1934 ôï ×áúäÜñé áðïóðÜóôçêå áðü ôï ÄÞìï Áèçíáßùí êáé åíôÜ÷èçêå óôç íåïóýóôáôç
êïéíüôçôá ÁéãÜëåù. (ÖÅÊ ô.1ï , áñ.22, 18/1/1934). ÕðÞñ÷áí üìùò êáé áíôéäñÜóåéò· óýìöùíá
ìå ôçí åöçìåñßäá “Ç ÖùíÞ ôïõ ×áúäáñßïõ”, ïñéóìÝíïé êÜôïéêïé äåí åðéèõìïýóáí ôçí áðüóðáóç
ôïõ ÷ùñéïý áðü ôïí ÄÞìï Áèçíáßùí (Ôï èÝìá ðáñïõóéÜæåôáé óôç óåë. 58)
Ôï 1935 ôï ×áúäÜñé ãßíåôáé áõôüíïìç êïéíüôçôá ìå ðñþôï êïéíïôÜñ÷ç ôïí Ðåëïðßäá
Ëõ÷íáñüðïõëï. (ÖÅÊ 179 ô. 10, 8/9/1935).
Áðü ôï 1936 Ýùò ôï 1939 ï É. Ôñáõëüò êáé ï Ê. Êïõñïõíéþôçò äçìïóéåýïõí ôÝóóåñéò
áíáöïñÝò ãéá ôéò áíáóêáöÝò óôçí ÉåñÜ Ïäü. Ç ðåñéãñáöÞ ôçò ÉåñÜò Ïäïý óôï ôìÞìá ôçò
Áöáßáò, óôï âéâëßï ôïõ ÉùÜííç Ôñáõëïý “Ç ðïëåïäïìéêÞ åîÝëéîçò ôùí Áèçíþí” (1960) åßíáé
óçìáíôéêÞ ãéá ôï ×áúäÜñé êáé ãé´ áõôü ôçí áíáäçìïóéåýïìå áõôïýóéá· ðáñïõóéÜæïõìå åðßóçò
ó÷Ýäéá ôïõ ÉùÜííç Ôñáõëïý ãéá ôï Éåñü ôçò Áöáßáò êáé ôçí ÉåñÜ Ïäü.
Ôï 1937 ï ðïéçôÞò ÃéÜííçò Ñßôóïò, óõãêëïíéóìÝíïò áðü ôçí øõ÷éêÞ áóèÝíåéá ôçò áäåñöÞò
ôïõ Ëïýëáò, ðïõ ïäçãåßôáé óôï Äáöíß, ãñÜöåé “Ôï ôñáãïýäé ôçò áäåëöÞò ìïõ”. (ÓçìåéùôÝïí üôé
óôï ßäéï ßäñõìá âñßóêåôáé ï ðáôÝñáò ôïõ áðü ôï 1932). Åßíáé ôï ðïßçìá ðïõ èá ôïõ ÷áñßóåé ôï
“÷ñßóìá” ôïõ ÊùóôÞ ÐáëáìÜ: “Ðáñáìåñßæïõìå, ðïéçôÞ, ãéá íá ðåñÜóåéò”.
Ôï 1937 äåóìåýåôáé áðü ôïí ÉùÜííç ÌåôáîÜ ìéá ìåãÜëç Ýêôáóç óôç èÝóç ÊáñáúóêÜêç óôïõò
ðñüðïäåò ôïõ Ðïéêßëïõ ¼ñïõò, ç ïðïßá ðñïïñßæåôáé ãéá íá ãßíåé óôñáôüðåäï. ¸íá ÷ñüíï
áñãüôåñá, ôï 1938, ï ÉùÜííçò ÌåôáîÜò ãßíåôáé åðßôéìïò äçìüôçò ×áúäáñßïõ.
Íá áðïìáêñõíèåß ôï óôñáôüðåäï· ÷ùñßò ïéêïðåäïðïßçóç êáé ôóéìÝíôï üìùò.
Íá ðáñáìåßíåé ôï Ìïõóåßï ÄéáâéâÜóåùí. Íá óõíôçñçèåß ôï ÌÐËÏÊ 15 êáé íá ãßíåé
Ìïõóåßï ÅèíéêÞò Áíôßóôáóçò. ÁõôÞ åßíáé ç áðáßôçóç ôçò ôïðéêÞò êïéíùíßáò.
Ôï 1938 óôÞíåôáé ç ðáñÜãêá ôçò Áãßáò ÐáñáóêåõÞò, óôï ÄÜóïò ×áúäáñßïõ, ôçò ïðïßáò ç
áíïéêïäüìçóç Üñ÷éóå ôï 1940 áëëÜ ïëïêëçñþèçêå ôï 1951, äéüôé ìåóïëÜâçóå ç Êáôï÷Þ.
Ç ðáñÜãêá “óôÞíåôáé” áðü ðáñáèåñéóôÝò ôïõ ÐåéñáéÜ, ïé ïðïßïé óõ÷íÜ Ýêáíáí åêäñïìÝò óôï
×áúäÜñé êáé éäéáßôåñá óôï ÄÜóïò, ëüãù “äÜóïõò” êáé ôçò áêôÞò ôïõ ÓêáñáìáãêÜ.
Ôï 1939 óôç âÜóç ôïõ Íáõôéêïý óôïí ÓêáñáìáãêÜ îåêéíÜåé ç íáõðÞãçóç ðïëåìéêþí ðëïßùí.
Ôï ôåñÜóôéï, ãéá ôçí åðï÷Þ êáé ôçí ÅëëÜäá åîïðëéóôéêü ðñüãñáììá, äåí èá õëïðïéçèåß ðïôÝ,
ãéáôß óôï ìåôáîý ìåóïëÜâçóå ï ðüëåìïò êáé ç Êáôï÷Þ.
ÓêáñáìáãêÜò 1959
Ôï 1940 ïé êÜôïéêïé ôïõ ×áúäáñßïõ áíÝñ÷ïíôáé óå 5.868. Ôï óôïé÷åßï áõôü áíáöÝñåôáé ôçí
åãêõêëïðáßäåéá ÇËÉÏÓ, óôï ëÞììá ÅëëÜò, óôç óåë.1370.
Óôçí äéÜñêåéá ôçò ÃåñìáíéêÞò Êáôï÷Þò ïé ×áúäáñéþôåò æïõí ôñáãéêÝò óôéãìÝò. Åêôüò áðü
ôçí óêëáâéÜ, áíáäõüôáí ç ïóìÞ ôïõ èáíÜôïõ áðü ôï ãåéôïíéêü Óôñáôüðåäï êáé ôá êáìéüíéá ðïõ
ìåôÝöåñáí áðü êáé ðñïò ôï Óôñáôüðåäï êñáôïýìåíïõò êáé ìåëëïèÜíáôïõò Ýêáíáí ôç æùÞ
19