6 ΑΠΟΨΗ ΜΑΪΟΣ 2023
Που Χαθηκε Το Γελιο Μας ;
Γράφει η Φωτεινή Καρυστιναίου , Μέλος ΕΣΗΤΛΣΥΜ
Πριν λίγες ημέρες παρακολούθησα γνωστό « τηλεορασάνθρωπο » και πάλαι ποτέ μεγαλοεκδότη να δίνει συνέντευξη σε εξίσου γνωστή εκπομπή της “ late nigh tzone ” ενός από τους μεγάλους τηλεοπτικούς σταθμούς . Μεταξύ άλλων έκανε τη διαπίστωση ότι πολλές από τις άλλοτε ψυχαγωγικές εκπομπές έχουν μετατραπεί σε ενημερωτικές , σχολιάζοντας , μάλιστα , πως « είναι σαν να έχουμε χάσει το γέλιο μας ». Η αλήθεια είναι ότι με ξάφνιασε . Αιφνιδιάστηκα και προβληματίστηκα , ιδίως επειδή , επίσης πρόσφατα , κάπου διάβασα ότι οι ενήλικες γελάνε μόνο 15 φορές την ημέρα , κατά μέσο όρο , έναντι 400 των παιδιών . Που οφείλεται αυτή η ποσοτική διαφορά ; Όντως χάνουμε το γέλιο μας καθώς μεγαλώνουμε ; Αποδεδειγμένα , βάσει επιστημονικών ερευνών , όπως αυτή η οποία διενεργήθηκε από το πανεπιστήμιο Λιντς στη Βρετανία πριν μερικά χρόνια , « το γέλιο μακραίνει τη ζωή- και αυτό δεν είναι απλώς ένα χιλιοειπωμένο « κλισέ »! Το γέλιο - και το χιούμορ- θεωρείται , σχεδόν « πανάκεια » « διά πάσαν νόσον και πάσαν μαλακίαν » αλλά και εύγλωττη εκδήλωση κοινωνικότητας . Επομένως , αναρωτιέμαι ξανά γιατί , ενώ το γέλιο κρίνεται τόσο απαραίτητο και σημαντικό για την ευζωία μας , οι έρευνες δείχνουν ότι ως ενήλικες γελάμε όλο και λιγότερο και , σίγουρα , πολύ πιο σπάνια από ό , τι τα παιδιά ; Τι κάνει τον ενήλικα να χάνει το γέλιο του ; Οπωσδήποτε ένας επιδραστικός παράγοντας για την απώλεια του γέλιου μας είναι ο σύγχρονος τρόπος ζωής , το άγχος της καθημερινότητας , με τις πολλές επιτακτικές ανάγκες και τις έως και εξωφρενικές απαιτήσεις της . Για να ανταπεξέλθουμε πρέπει να ακολουθήσουμε καταιγιστικούς ρυθμούς δράσης – τρέχουμε και δεν φτάνουμε- οπότε το γέλιο … « περιθωριοποιείται » και απεμπολείται . Εάν στην « εξίσωση » προστεθούν και οι « συντελεστές » πανδημία , και πόλεμος στην Ουκρανία , με τις όποιες επιπτώσεις τους τότε το σκηνικό γίνεται σχεδόν « δυστοπικό ». Αλλά και ο ρόλος της αλλοτρίωσης , όπως αυτή διαμορφώνεται στο
« οικοσύστημα » της μεγαλούπολης , δεν είναι ήσσονος σημασίας . Οι διαπροσωπικές σχέσεις εκφυλίζονται , γίνονται περισσότερο ανταγωνιστικές υπό τη σκιά ενός ολοένα εντονότερου ατομικισμού και μιας διαρκώς αυξανόμενης καχυποψίας . Αντιθέτως , η επιθυμία ειλικρινούς και ουσιαστικής ανθρώπινης επαφής περιορίζεται και η συνεπακόλουθη αποξένωση από τον συνάνθρωπο δεν αφήνει περιθώρια , ούτε δίνει ευκαιρία στον προσφορότερο , ίσως , τρόπο επικοινωνίας , το γέλιο , να εκδηλωθεί .
Επίσης , ο σύγχρονος άνθρωπος « μεταλλάσσεται », εξαιτίας των συνθηκών και του τρόπου ζωής , σε ένα όλο και περισσότερο εσωστρεφές ον , « καμουφλαρισμένο » με την εξωστρέφεια της διαδικτυακής εικονικής πραγματικότητας . Η απομόνωση συχνά γίνεται η καταφυγή του και εκεί τα γέλιο δεν του χρειάζεται- νομίζει … άλλοτε , πάλι , ( εμ ) μένοντας σε ανούσιες σχέσεις « καθημερινής ανοησίας » με « συνένοχο » την ελλιπή παιδεία – επίσης χαρακτηριστικό της εποχής μας- πέφτει στην παγίδα του « κακού » χιούμορ , είτε ως θύτης είτε ως θύμα του . Ωστόσο , η γελοιοποίηση και η γελοιότητα δεν έχουν καμία σχέση με το αληθινό γέλιο της χαράς . Δυστυχώς , όμως , αυτά τα δύο είναι από τα κύρια χαρακτηριστικά της σύγχρονης « βιομηχανίας του θεάματος ». Στον βωμό της εμπορευματοποίησης και της μαζοποιημένης ψυχαγωγίας θυσιάζεται κάθε έννοια πνευματώδους χιούμορ και « εκλεπτυσμένης » σάτιρας , τα οποία προκαλούν αυθόρμητο γέλιο .
Επομένως , τι μπορεί να γίνει ; Έχει , άραγε , κάθε χαθεί ελπίδα
« επαναπατρισμού » στη γη της χαράς και του γέλιου ; Και όμως , υπάρχουν δρόμοι για τον γυρισμό ! Έτσι , ακροθιγώς και « εκ του προχείρου », μπορούν να αναφερθούν κάποιοι τρόποι αντιμετώπισης του προβλήματος . Εάν οι ανθρώπινες σχέσεις αποκτήσουν ένα ειλικρινές υπόβαθρο , ώστε να επιτρέψουν στο καλοπροαίρετο γέλιο να εκδηλωθεί και να ανθίσει , εάν η κακοπροαίρετη κριτική και η γελιοποίηση του άλλου δώσουν τη θέση τους στη διάθεση για αυτοκριτική , αυτοσαρκασμό και διακωμώδηση των δικών μας ελαττωμάτων , εάν αντιμετωπίζουμε τις αντιξοότητες της καθημερινότητας με αισιοδοξία και « αναχαιτίζουμε » τα αρνητικά συναισθήματα με θετική σκέψη , εάν ασκούμε το σώμα και καλλιεργούμε το πνεύμα- « νους υγιής εν σώματι υγιεί » - ώστε να κατορθώσουμε την ευεξία , εάν έλθουμε σε επαφή με κάποια μορφή τέχνης η οποία αναπαράγει και προβάλλει το κωμικό στοιχείο ( λογοτεχνία , θέατρο , κινηματογράφος , ζωγραφική ), θα ξαναβρούμε τον εαυτό , τη χαρά , το γέλιο , την αληθινή ζωή μας . Ζητείται , αλλά και υπάρχει , ΕΛΠΙΣ !