ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2020
5
Ο Δήμος μας μεταξύ ουτοπίας και δυστοπίας
Γράφει ο Γιώργος Βολίκας , Αντιδήμαρχος Τεχνικών Υπηρεσιών και Εργων Νέας Σμύρνης
Με τον όρο « ουτοπία » ο More περιέγραφε έναν ιδανικό τόπο και τρόπο πολιτικής συμβίωσης , ένα απομονωμένο νησί με τέλειο κοινωνικό , πολιτικό και νομικό σύστημα . Έκτοτε , η λέξη χρησιμοποιήθηκε τόσο στην πολιτική φιλοσοφία για να περιγράψει τις προσπάθειες για τη δημιουργία μιας ιδανικής ανθρώπινης συμβίωσης , όσο και στη λογοτεχνία για να περιγράψει φανταστικούς τέλειους κόσμους ( ευ-τοπίες ). Με την αρχή του δυισμού της φιλοσοφίας υπάρχει για κάθε έννοια , ως γνωστόν , πάντα το αντίθετο . Έτσι , ταυτόχρονα και στις κοινωνίες υπάρχουν και οι εντελώς αντίθετες από τις ουτοπικές κοινωνίες , οι κοινωνίες με προβλήματα κάθε είδους , οι απάνθρωπες θα λέγαμε , που ονομάζονται δυσ-τοπίες . Η εποχή μας , ενώ βρισκόταν απασχολημένη με την αποκωδικοποίηση των δομών του εγκεφάλου και του γενετικού μας κώδικα χάρις στην βιοτεχνολογία και την τεχνητή νοημοσύνη , ενώ τα έξυπνα κινητά μας κόντευαν να μας μάθουν καλύτερα από ότι εμείς ... με « ό , τι αυτά συνεπάγονται ...» ήλθε ο περίφημος κορωνοϊός . Η πρωτοφανής και αιφνίδια υγειονομική κρίση της πανδημίας του Covid-19 , το διαπιστώνουμε όλοι , προκαλεί ανυπολόγιστες αρνητικές συνέπειες σε πολλούς τομείς , τόσο σε πολιτικό , όσο και σε κοινωνικό και οικονομικό πλαίσιο αναφοράς . Αναστατώθηκε η ανθρώπινη κοινωνία . Ζούμε συνθήκες συγκλονιστικές , που παρομοιάζονται με καταστάσεις συγκλονιστικές του παρελθόντος , όπως αυτή της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης του 1919 ( το γνωστό Κραχ στο Χρηματιστήριο της Νέας Υόρκης ), αλλά και συνθήκες στις οποίες επαναπροσδιορίζεται ο διαχωρισμός , έστω και πρόσκαιρα , της δημόσιας και της ιδιωτικής σφαίρας , ενώ ταυτόχρονα υπό την επίκληση της προστασίας του δημοσίου συμφέροντος εφαρμόζονται πρωτοφανή μέτρα , ακόμα και περιορισμοί στην άσκηση θεμελιωδών δικαιωμάτων ( όπως της ελεύθερης κυκλοφορίας των πολιτών ) εντός βέβαια , τουλάχιστον για την χώρα μας , του συνταγματικού πλαισίου . Όμως , αν παρατηρήσουμε πιο προσεκτικά , θα δούμε παραφωνίες στην ισορροπία μεταξύ συνταγματικών περιορισμών και ατομικών ελευθεριών να παρατηρούνται σε μερικές χώρες όπου εμφανίζεται τάση διασταλτικής ερμηνείας των περιορισμών και των αυταρχικών συμπεριφορών . Η έννοια της ατομικής ευθύνης από την άλλη πλευρά , σε μία σύγχρονη φιλελεύθερη δημοκρατία , προβάλλεται ως αναντίρρητη αναγκαιότητα .
Η επίδειξη εκ μέρους των πολιτών της κοινωνικής τους συμπεριφοράς και « συνευθύνης », της αναγνώρισης του δικού τους ρόλου , σε ένα πρωτόγνωρο καθεστώς ελέγχων και περιορισμών έγινε αναγκαία , περισσότερο από ποτέ άλλοτε . Η αλυσίδα των δεσμών και των αλληλεπιδράσεων μεταξύ των μελών μίας κοινωνίας , μίας κοινότητας , μίας αδελφότητας , είναι ευάλωτη έναντι στην όποια ατομική ανευθυνότητα , στην όποια αποποίηση ατομικού ρόλου . Η ανάγκη της κοινωνικής αποστασιοποίησης , ακόμη και της απλής χειραψίας , έχει και δημιουργεί πρωτόγνωρες συνέπειες για κάθε είδους κοινωνική συναναστροφή , εκδήλωση και οργάνωση . Υπό αυτές τις συνθήκες , τόσο οι πολίτες όσο και πολύ περισσότερο το Δημοτικό Συμβούλιο θα πρέπει να αυξήσει τα επίπεδα υπευθυνότητας , ξεπερνώντας και παραμερίζοντας παραταξιακά συμφέροντα και προσωπικούς εγωισμούς , εμπάθειες και προκαταλήψεις . Αυτά ακόμη περισσότερο σε μια περίοδο που το κράτος εκχωρεί μεταβιβάζει και παραχωρεί ολοένα και περισσότερες ευθύνες και εξουσίες στην Τοπική Αυτοδιοίκηση . Εκεί υπεισέρχεται και η ατομική ευθύνη τόσο αυτών που επιλέγουν αρχές και υπευθύνους , όσο και αυτών που αναλαμβάνουν υποχρεώσεις . Σωστές επιλογές από την άλλη μεριά πολιτών και Δημοτικών Αρχών καθιστούν ανέφικτο οι μεν να υπόσχονται και οι δε να ζητούν πράγματα που δεν γίνονται . Με σύνεση , ψυχραιμία , ηρεμία και σωστές επιλογές , τα δύσκολα θα περάσουν και θα μπορέσουμε να βγούμε αλώβητοι από τις κακοτοπιές της περιόδου .