FORUM
στην ΕΕ και κατηγόρησε άλλες χώρες-μέλη
της Ευρωπαϊκής Ένωσης πως συνεργάζονται
προς την κατεύθυνση εξυπηρέτησης των
συμφερόντων των Ελληνοκυπρίων. Έτσι,
επιβεβαιώθηκε για ακόμη μια φορά η δια-
χρονική ερμηνεία του διεθνούς δικαίου από
την Άγκυρα, μονομερώς και σύμφωνα πάντα
με τα τουρκικά συμφέροντα: σύμφωνα με την
αντίληψή της, στον κόσμο υπάρχει μόνο η
Τουρκία κι όλες οι εξελίξεις πρέπει να περι-
στρέφονται γύρω από αυτήν.
Επιστρέφοντας στο μέτωπο των σχέσεων
ΗΠΑ και Τουρκίας ο υπηρεσιακός Αμερικανός
ΥΠΑΜ Πάτρικ Σάναχαν (ο οποίος έχει πλέον
αποσύρει την υποψηφιότητά του για τη θέση)
απέστειλε επιστολή προς τον Τούρκο ομόλο-
γό του Χουλουσί Ακάρ (6 Ιουνίου) γνωστοποι-
ώντας το χρονοδιάγραμμα αποχώρησης των
Τούρκων χειριστών που βρίσκονται στις ΗΠΑ
για εκπαίδευση στα F-35, με χρονικό περιθώ-
ριο την 31 η Ιουλίου (υπό το πρίσμα του προ-
γραμματισμού που ανακοίνωσε ο Ερντογάν
για την εγκατάσταση των S-400 στην Τουρκία
στο δεύτερο δεκαπενθήμερο του Ιουλίου).
Από την 1 η Αυγούστου, σύμφωνα με τα όσα
ανακοινώθηκαν, οι 42 Τούρκοι πιλότοι που
βρίσκονται σε δύο αμερικανικές βάσεις, στη
Luke (Αριζόνα) και την Eglin Air Base (Φλόρι-
ντα), δεν θα μπορούν να εισέλθουν εντός των τις αρχές του 2020. Οι τουρκικές εταιρείες συμμετέχουν στην κατασκευή 937 εξαρτημά-
των του F-35, ενώ τα υποσυστήματα και απάρτια του αεροσκάφους που είναι αποκλειστι-
κά τουρκικής κατασκευής ανέρχονται σε 400. Από τις εξελίξεις που καταγράφονται στην
αμερικανική πρωτεύουσα γίνεται προφανές ότι οι ΗΠΑ μπορούν να επιλύσουν (σχεδόν
άμεσα) και το πρόβλημα της διάθεσης των 100 αεροσκαφών του τύπου που σχεδίαζε να
αγοράσει η Τουρκία.
Στο εσωτερικό πολιτικό επίπεδο των ΗΠΑ κι ενόψει του προεκλογικού αγώνα για τις
προεδρικές εκλογές του 2020, η έξοδος των τουρκικών εταιρειών από το πρόγραμμα
και η αντικατάστασή τους από αμερικανικές εξυπηρετεί το κεντρικό πολιτικό αφήγημα
του προέδρου Τραμπ για την αύξηση των θέσεων εργασίας στην εσωτερική βιομηχα-
νική παραγωγή. Μια τέτοια εξέλιξη «γράφει καλά» στο συντηρητικό ακροατήριο του
σκληρού πυρήνα των ψηφοφόρων του και του εξασφαλίζει ψήφους. Είναι γνωστό ότι ο
Ντόναλντ Τραμπ λαμβάνει απρόβλεπτες αποφάσεις μέσω δύο παραμέτρων: της εσωτε-
ρικής παρόρμησής του και της ικανοποίησης του συντηρητικού ακροατηρίου.
Οι εξελίξεις δείχνουν ότι ο προεκλογικός αγώνας για τις προεδρικές εκλογές του 2020
στις ΗΠΑ θα πραγματοποιηθεί σε κλίμα πρωτοφανούς πόλωσης, με την προοδευτική πτέ-
ρυγα των Δημοκρατικών στη Βουλή των Αντιπροσώπων να πιέζει για την (άμεση) έναρξη
της διαδικασίας παραπομπής του προέδρου Τραμπ (impeachment). Έτσι, το περιθώριο
εσωτερικών πολιτικών ελιγμών από τον Τραμπ, στο οποίο ελπίζει ο Ερντογάν, είναι από
περιορισμένο ως ανύπαρκτο, ειδικά με ζητήματα που σχετίζονται με τη Ρωσία ή χώρες
που συνεργάζονται στον στρατιωτικό τομέα με τη Μόσχα. Το πολιτικό κλίμα στην Ουάσι-
γκτον οξύνθηκε επικίνδυνα στα μέσα Ιουνίου, όταν ο πρόεδρος Τραμπ μέσω δήλωσής του
«νομιμοποίησε» την αποδοχή επιβλαβών πληροφοριών σε βάρος πολιτικών αντιπάλων
από ξένες κυβερνήσεις σε σχέση με τη διεξαγωγή των προεδρικών εκλογών στις ΗΠΑ.
Στο μεταξύ, τη στιγμή που γράφονται αυτές οι γραμμές, έγινε γνωστό με ανακοίνωση του
ΥΠΕΘΑ ότι «ολοκληρώθηκε σε εποικοδομητικό κλίμα στην Άγκυρα την Πέμπτη 20 Ιουνί-
ου 2019, ο 2ος γύρος των συναντήσεων για τα Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης (ΜΟΕ)
μεταξύ της ελληνικής και της τουρκικής αντιπροσωπείας. Οι συζητήσεις εστιάστηκαν στις
δραστηριότητες στο πλαίσιο ΜΟΕ σε τεχνικό επίπεδο, για την πρόληψη και αποφυγή αδι-
αμερικανικών στρατιωτικών εγκαταστάσεων
και θα πρέπει να αναχωρήσουν από τις ΗΠΑ,
αφού ο σκοπός παραμονής τους θα έχει λή-
ξει.
Παράλληλα, όπως έχει γίνει γνωστό από την
Ουάσιγκτον, καταστρώνονται σχέδια ή ακόμη
και δρομολογούνται κινήσεις για την αντικα-
τάσταση των τουρκικών εταιρειών που συμ-
μετέχουν στο πρόγραμμα κατασκευής διαφό-
ρων εξαρτημάτων κι απαρτιών του F-35 μέχρι καιολόγητων εστιών έντασης κατά τη διεξαγωγή στρατιωτικών δραστηριοτήτων».
Η παραπάνω εξέλιξη έλαβε χώρα, ενώ εδραιώνονται συνθήκες μιας νέας τουρκικής ει-
σβολής στην ΑΟΖ της Κύπρου κι ενώ καταγράφηκαν 307 παραβιάσεις του FIR Αθηνών
στη διάρκεια της άσκησης ευρείας κλίμακας του Πολεμικού Ναυτικού Καταιγίδα 2019.
Έτσι, το μήνυμα που παίρνει ο Ερντογάν είναι ότι όλα είναι καλά κι εμείς υποστηρίζουμε
τον διάλογο, δίνοντας πολύτιμο χρόνο κι άλλοθι στην Τουρκία για την κλιμάκωση των
πιέσεών της με κάθε διαθέσιμο μέσο.
Εσείς, αν ήσασταν ο Ερντογάν, δεν θα προκαλούσατε χωρίς όριο και δισταγμό;
* Αναλυτή Σύγχρονης Γεωπολιτικής-Συμβούλου Διαπραγματεύσεων, www.negotiation.gr
07/2019
5