FORUM F
FORUM
Του Νίκου Χατζή*
///////
4η βιομηχανική επανάσταση:
Η «έξυπνη βιομηχανία» των
ανθρώπων ή των αριθμών;
Industrie 4.0
Η 1η βιομηχανική επανάσταση ενεργοποίησε τη «μηχανοποίηση» της παραγωγής μέσω της χρήσης του νερού.
Η 2η βιομηχανική επανάσταση εισήγαγε τη μαζική παραγωγή με τον ουσιαστικό ρόλο του ηλεκτρισμού.
Η 3η βιομηχανική επανάσταση χαρακτηρίστηκε από την ψηφιακή εξέλιξη,
τη χρήση ηλεκτρονικών συσκευών και την τεχνολογία της πληροφορικής
(ΙΤ) στην περαιτέρω αυτοματοποίηση της παραγωγής.
Η εποχή που διανύουμε χαρακτηρίζεται από την 4η βιομηχανική επανάσταση με συστατικό στοιχείο το «Διαδίκτυο των Πραγμάτων» (Internet
of Things), το οποίο διασυνδέει την «Έξυπνη Βιομηχανία» (Smart Factory) με κυβερνο-φυσικά συστήματα (cyber-physical systems) που επικοινωνούν και συνεργάζονται μεταξύ τους αλλά και με τους ανθρώπους
σε πραγματικό χρόνο. Η όλη προσπάθεια είναι γερμανικής επινόησης,
έχει την ονομασία «Industrie 4.0» και εδράζεται σε στρατηγική υψηλής
τεχνολογίας που έχει καταστρώσει η γερμανική κυβέρνηση με βασικό
στόχο την πλήρη αυτοματοποίηση της βιομηχανικής διαδικασίας παραγωγής προϊόντων. Με αυτό τον τρόπο ο αυτοματισμός, η ανταλλαγή
πληροφοριών και οι τεχνολογικά εξελιγμένες διαδικασίες παραγωγής
δημιουργούν την «έξυπνη βιομηχανία». Τα κυβερνο-φυσικά συστήματα
επιβλέπουν φυσικές διαδικασίες και δημιουργούν στην ουσία ένα ψηφιακό είδωλο του φυσικού κόσμου, ενώ παράλληλα λαμβάνουν αποκεντρωμένες αποφάσεις. Μέσω του Διαδικτύου των Πραγμάτων γίνεται η
επικοινωνία των κυβερνο-φυσικών συστημάτων μεταξύ τους αλλά και με
τους ανθρώπους σε πραγματικό χρόνο.
Έξι βασικές αρχές…
Υπάρχουν έξι βασικές αρχές, οι οποίες στηρίζουν τις επιχειρήσεις στον
σχεδιασμό και στην υλοποίηση σεναρίων και πλαισίων βιομηχανικής παραγωγής στη λογική της «Industrie 4.0»:
Διαλειτουργικότητα (Interoperability): Η ικανότητα των κυβερνο-φυσικών συστημάτων (π.χ. μεταφορείς εξαρτημάτων, σταθμοί συναρμολόγησης προϊόντων), ανθρώπων και τμημάτων της έξυπνης βιομηχανίας να
επικοινωνούν μέσω του Διαδικτύου των Πραγμάτων και του Διαδικτύου
των Υπηρεσιών.
Εικονική Αναπαράσταση (Virtualization): Η ψηφιακή υπόσταση της έξυπνης βιομηχανίας, η οποία δημιουργείται με διασύνδεση αισθητήρων
πληροφορικής (από την εποπτεία φυσικών διαδικασιών) μέσω μοντέλων
εξομοίωσης ή πλάνων ψηφιακής βιομηχανοποίησης.
Αποκέντρωση (Decentralization): Η αυτόνομη ικανότητα λήψης αποφάσεων των κυβερνο-φυσικών συστημάτων εντός της έξυπνης βιομηχανίας.
Ικανότητα Πραγματικού Χρόνου (Real Time Capability): Η στιγμιαία ικανότητα συλλογής και ανάλυσης πληροφοριών.
4
05/2016
Προσανατολισμός Υπηρεσιών (Service Orientation): Η διαδικασία της
προσφοράς των υπηρεσιών από τα κυβερνο-φυσικά συστήματα ή την
έξυπνη βιομηχανία μέσω του Διαδικτύου των Υπηρεσιών.
Ευέλικτη Προσαρμογή (Modularity): Η ιδιότητα προσαρμογής της έξυπνης βιομηχανίας στην αλλαγή των απαιτήσεων του περιβάλλοντος,
στο οποίο απευθύνεται μέσω της αντικατάστασης ή της επέκτασης τεχνολογικά εξελιγμένων βιομηχανικών μοντέλων.
Το βασικό χαρακτηριστικό των προϊό ντων που παράγονται σε ένα «βιομηχανικό 4.0» περιβάλλον είναι η παραμετροποίηση των προϊόντων
σε συνθήκες εξαιρετικά ευέλικτης μαζικής παραγωγής με κεντρικό
στόχο την κάλυψη αναγκών που χαρακτηρίζουν τον κάθε καταναλωτή
ξεχωριστά και παράλληλα με τη μαζικότητα της παραγωγής.
Οι προκλήσεις
Οι προκλήσεις που πρέπει να αντιμετωπιστούν αποτελεσματικά στο
πλαίσιο εξέλιξης της 4ης βιομηχανικής επανάστασης μέσω της επινόησης και υλοποίησης καινοτόμων λύσεων βιομηχανικής παραγωγής
εντοπίζονται:
Στην επίλυση ζητημάτων ασφάλειας της τεχνολογίας της πληροφορικής (ΙΤ), τα οποία σχετίζονται με την ευρεία και ανοιχτή (open) χρήση
του Διαδικτύου ως ψηφιακού περιβάλλοντος επικοινωνίας μεταξύ διαφορετικών δομών και συστημάτων παραγωγής.
Στην ανάγκη ανάπτυξης συστημάτων αποτελεσματικής διαχείρισης
των πληροφοριών στο γενικότερο περιβάλλον δράσης της «οικονομίας 4.0».
Στην αποτελεσματικότητα και τη σταθερότητα που πρέπει να χαρακτηρίζει την ουσιαστική επικοινωνία μηχανών μεταξύ τους (machine-tomachine communication, M2M Com), συμπεριλαμβανομένων όσο το
δυνατόν μικρότερων και σταθερών χρόνων αδράνειας στη διαδικασία.
Στην ανάγκη της συνοχής των συστημάτων παραγωγής προκειμένου
να περιοριστούν «αστοχίες» ηλεκτρονικών δομών και μηχανολογικών
συστημάτων που θα μπορούσαν να ανεβάσουν το κόστος παραγωγής.
Στην προστασία της απόκτησης και χρήσης του εξελιγμένου τεχνολογικά knowhow.
Στην ανάγκη αποδοχής του μοντέλου της «βιομηχανίας 4.0» από τα
διοικητικά συμβούλια των εταιρειών.
The 4th Sector
Πέρα από την καθαρά εξελικτική της διάσταση στον τομέα της βιομηχανικής παραγωγής, η 4η βιομηχανική επανάσταση έχει μια εξίσου
σοβαρή διάσταση για τη λεγόμενη «κοινωνία των πολιτών». Αυτή έχει
βασικό ρόλο στη διασύνδεση μεταξύ κυβερνήσεων, τοπικών κοινωνιών και επιχειρήσεων με το παράδοξο ότι, ενώ βοηθά άλλους θεσμούς
να εξελίσσονται, η ίδια ως φορέας αλλαγών παραμένει στάσιμη.
«Ασυμφωνία» δεδομένων… που εντοπίζεται τόσο στην εξελικτική πο-