FORUM
FORUM
Του Φαίδωνα Γ. Καραϊωσηφίδη
///////
«Εκκαθάριση εν λειτουργία»
και… καθαρίσαμε
Οι κυβερνητικές αποφάσεις σχετικά με τα ΕΝΑΕ (Ελληνικά Ναυπηγ εία ΑΕ),
παρά τις πρόσφατες πολλαπλές συσκέψεις αλλά και τις διαρροές (για να
δοκιμαστούν άραγε τα νερά, ως συνήθως;) δεν είναι γνωστές μέχρι και τη
στιγμή που γράφονται αυτές οι γραμμές.
Σύμφωνα, όμως, με τις πληροφορίες που υπάρχουν (...συμπεριλαμβανόμενων και των διαρροών), η πρόθεση της κυβέρνησης με στόχο τη λύση είναι
η αποστολή ενός τελεσιγράφου στην εταιρία (που δεν πρέπει να ξεχνάμε
ότι πρόκειται για μια ιδιωτική οντότητα) με καταλογισμό των απαιτήσεων
του ελληνικού δημοσίου για τα εν εξελίξει προγράμματα, σε ένα πλαίσιο
«εκκαθάρισης σε λειτουργία», που, προφανώς, οι εμπνευστές του αντλούν
από την ίδια φαεινή ιδέα που είχαν και για τις κρατικές αμυντικές βιομηχανίες, ΕΛΒΟ και ΕΑΣ.
Το τι, βέβαια, σημαίνει «καταλογισμός απαιτήσεων», μόνο οι εμπνευστές
του υπό συγγραφή τελεσιγράφου γνωρίζουν, αλλά υποθέτουμε και από
τα φημολογούμενα πως αναφέρεται στη θέση ότι «οι οικονομικές καταβολές του ελληνικού δημοσίου είναι δυσανάλογες με το εκτελεσθέν
έργο». Έτσι, στη βάση αυτή, διαμορφώνεται μια απαίτηση για την ολοκλήρωση των εκκρεμών προγραμμάτων χωρίς άλλες πληρωμές και για
τον διακανονισμό των όποιων τυχών οικονομικών εκκρεμοτήτων μετά την
ολοκλήρωση του έργου και την παράδοση των υποβρυχίων. Το παραπάνω
σκεπτικό, μάλιστα, φέρεται ότι πηγαίνει και ένα βήμα παραπέρα, καθώς οι
εμπνευστές του «φορτώνουν» τις παραπάνω απαιτήσεις και με πρόστιμα ή
αποζημιώσεις για «φθορές που έχουν υποστεί τα ημιτελή υποβρύχια» όλο
αυτό το διάστημα.
Όλα αυτά ίσως ακούγονται σε κάποιους ως η απόλυτα σωστή οδός, που θα
έπρεπε, μάλιστα, να είχε ακολουθήσει το ελληνικό δημόσιο εδώ και καιρό.
Τα πράγματα, όμως, δεν είναι έτσι επειδή έτσι θέλουμε να νομίζουμε ή,
μάλλον, επειδή κάποιοι έτσι υποστηρίζουν.
Ας ξεχάσουμε, προς το παρόν, ότι η αναφορά από το δημόσιο στην «εκκαθάριση εν λειτουργία» μιας ιδιωτικής εταιρίας ως λύση ουσιαστικά αποτελεί
μια απόπειρα εξαναγκασμού και ας εστιάσουμε στο πλαίσιο που προωθεί4
03/2014
ται. Η έγερση από την πλευρά του δημοσίου οποιωνδήποτε απαιτήσεων
(αν και για κάποιες υπάρχει αμφιβολία ότι έχουν καν νομική βάση) θα
είχε, ίσως, κάποιο νόημα, εάν δεν υπήρχαν δυο άλλα κυρίαρχα στοιχεία
στην υπόθεση.
Το πρώτο αφορά στο γεγονός, ότι, σύμφωνα με τις προβλέψεις των συμβάσεων που υλοποιεί το ναυπηγείο και συμπεριελήφθησαν στον νόμο
3885/2010 που κυρώθηκε από τη Βουλή, το διεθνές διαιτητικό δικαστήριο είναι το μόνο αρμόδιο για την επίλυση των όποιων διαφορών.
Το δεύτερο και ουσιαστικότερο είναι ότι τα ΕΝΑΕ (με την παρούσα ιδιοκτησία τους) έχουν ήδη εδώ και δυο χρόνια προσφύγει στο διεθνές
διαιτητικό δικαστήριο εναντίον του ελληνικού δημοσίου για την τακτική
που έχει ακολουθήσει και συνεχίζει να ακολουθεί, ζητώντας, μάλιστα,
αποζημίωση 1,2 δις ευρώ με βάση ακριβώς τις ρήτρες της σύμβασης.
Σχεδιάζει μήπως το δημόσιο μέσω του καταλογισμού απαιτήσεων κατά
των ΕΝΑΕ να προχωρήσει και το ίδιο σε προσφυγή - προφανώς μόνο
στο διεθνές διαιτητικό δικαστήριο ή ακολουθεί τακτική εκφοβισμού της
ιδιοκτησίας των ναυπηγείων, ώστε να παραιτηθεί της δικαστικής οδού και
να προσέλθει σε διαπραγμάτευση και συμβιβασμό;
Εάν επιδιώκεται το πρώτο, τότε το ελληνικό δημόσιο είναι τραγικά καθυστερημένο, αφού θα έπρεπε να το είχε κάνει το 2012, αμέσως μετά
την αντίστοιχη ενέργεια των ΕΝΑΕ. Εάν, πάλι, φιλοδοξεί το δεύτερο, τότε
απλά προετοιμάζει το έδαφος για μια ταπεινωτική ήττα στο διεθνές δικαστήριο.
Ας ξεχάσουμε, όμως, προς το παρόν και αυτή τ ην (άκρως αμφισβητήσιμη) μεθόδευση και ας επικεντρωθούμε στην αναφορά περί «εκκαθάρισης εν λειτουργία» και το τι σημαίνει αυτό για τα ΕΝΑΕ.
Πρώτα απ’ όλα και εάν - όπως ελπίζουμε - το ζητούμενο είναι η ολοκλήρωση των ναυπηγικών προγραμμάτων του Πολεμικού Ναυτικού,
για τα οποία ο φορολογούμενος έχει ήδη καταβάλει περισσότερα από 2,3
δις ευρώ, πώς ακριβώς θα γίνει κάτι τέτοιο στο πλαίσιο της προτεινόμενης λύσης; Μήπως το ελληνικό δημόσιο θα απευθυνθεί στη γερμανική
TKMS/HDW, την οποία απομάκρυνε το 2010 με την αλλαγή του ιδιοκτησιακού καθεστώτος των ΕΝΑΕ; Έχει διερευνηθεί το ενδεχόμενο αυτό πριν
προταθεί η οποιαδήποτε λύση ή η κυβέρνηση θα το κάνει κατόπιν εορτής
και αφού έχει ήδη δημιουργήσει νέα τετελεσμένα;
Πέρα, όμως, από την ολοκλήρωση των ναυπηγήσεων του ΠΝ, ποιο είναι
το καθεστώς των ναυπηγείων και των εργαζομένων που εξασφαλίζει
η προτεινόμενη λύση;
Στα ναυπηγεία, με βάση τη γνωστή απόφαση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής
και καθώς πληρώνονται τα τεράστια λάθη της κρατικής διαχείρισης της
δεκαετίας του ’90, απαγορεύθηκε να έχουν οποιαδήποτε δραστηριότητα
στον τομέα της εμπορικής ναυτιλίας. Η απαγόρευση, μάλιστα, με βάση
νεώτερη ερμηνεία, έχει επεκταθεί πέραν των ναυπηγήσεων - επισκευών εμπορικών πλοίων και σε εξαγωγικές δραστηριότητες στρατιωτικών
πλοίων, κάτι που έχει αφήσει τα ENAE με μόνο και αποκλειστικό πελάτη
το Πολεμικό Ναυτικό. Το ελληνικό δημόσιο, όμως, όχι μόνο δε μπορεί
να προχωρήσει σε νέες ναυπηγήσεις του ΠΝ, αλλά, όπως αποδείχθηκε
στην πράξη, δε μπορεί καν να συνεχίσει τα υφιστάμενα προγράμματα. Το
πώς τώρα η προτεινόμενη λύση διασφαλίζει οποιοδήποτε μέλλον σε μια
εταιρία για την οποία δεν υφίσταται κατασκευαστικό έργο, αυτό μόνο οι
εμπνευστές της γνωρίζουν. Υπονοεί η λύση κρατικοποίηση ή προσέλκυση
νέου επενδυτή και πόσο δυνατό είναι το πρώτο ή πόσο πιθανό το δεύτερο
στη σημερινή ελληνική πραγματικότητα;
Πριν, λοιπόν, υπάρξει το κυοφορούμενο κυβερνητικό πυροτέχνημα
περί λύσης στο πρόβλημα των ΕΝΑΕ, μήπως θα έπρεπε να υπάρξουν
απαντήσεις σε όλα τα παραπάνω;