FORUM
Ρώσων τουριστών στην Ελλάδα .
Του Ζαχαρία Μίχα /////// Διευθυντή Μελετών του Ινστιτούτου Αναλύσεων Ασφάλειας και Άμυνας , ΙΑΑΑ-ISDA
Το « κέντρο του κόσμου » που λέγεται « Ελλάδα » και η κρίση στην Ουκρανία
Πριν από περίπου μία δεκαετία , το Ινστιτούτο Αμυντικών Αναλύσεων ( ΙΑΑ ), που ήταν η « δεξαμενή σκέψης » του υπουργείου Εθνικής Άμυνας και κατά καιρούς προσπάθησε και πέτυχε να κάνει καλή δουλειά με τα στελέχη του , παρά τη συνήθη φημολογία και σκανδαλολογία που το συνόδευε , φιλοξένησε μια κλειστή ενημέρωση - από τις πολλές που είχαν οργανωθεί κατά τα πρότυπα αντίστοιχων « think tank » του εξωτερικού - με καλεσμένο τον τότε πρεσβευτή του Ισραήλ στην Αθήνα . Ο Ισραηλινός πρεσβευτής είχε ξεκινήσει την παρουσίασή του με έναν τρόπο που έχει μείνει αξέχαστος σε όλους τους παριστάμενους . Έβαλε μια μαύρη τελεία πάνω στον χάρτη στο σημείο που βρίσκεται το κράτος του Ισραήλ και είπε στους παριστάμενους : « Αυτό το σημείο το ονομάζω “ κέντρο του κόσμου ”». Στη συνέχεια , σχηματίζοντας ομόκεντρους κύκλους προχώρησε στο να αναπτύξει τη στρατηγική στα θέματα ασφαλείας του κράτους που αντιπροσώπευε , αναφερόμενος σε απειλές , συμμαχίες , επιδιώξεις και άλλα πολλά , αρκούντως αποκαλυπτικά … Το χαρακτηριστικό αυτό περιστατικό , ανακλήθηκε στη μνήμη ως αποτέλεσμα της παρατήρησης του τρόπου αντιμετώπισης του ζητήματος της κρίσης στην Ουκρανία εδώ στην Ελλάδα . Πλειοψηφία αποτελούν οι φιλικά διακείμενοι απέναντι στη Ρωσία , ορισμένοι μέχρι « παρεξηγήσεως ». Άλλοι πάλι θυμούνται το διεθνές δίκαιο και τον - κατ ’ αυτούς - καταπιεστικό χαρακτήρα και το στιλ διακυβέρνησης του Βλαντίμιρ Πούτιν , υποστηρίζοντας εμφανώς τους Ουκρανούς και υιοθετώντας με την ίδια ευκολία που η άλλη πλευρά έριχνε το ανάθεμα στη Δύση και - κυρίως - στους Αμερικανούς , την αντίθετη επιχειρηματολογία . Η διαφορά είναι ότι όλοι οι βασικοί εμπλεκόμενοι στην κρίση , αυτό που έπρατταν ήταν το να έχουν σαφή εικόνα όσων θεωρούν - ορθώς ή λανθασμένα - πως αποτελούν εθνικό τους συμφέρον και ανέπτυσσαν την πολιτική τους . Οι ΗΠΑ , η Βρετανία , η Γερμανία , η Κίνα , ακόμα και η Ευρωπαϊκή Ένωση που επιχείρησε να διακρίνει το « ευρωπαϊκό συμφέρον ». Και το ερώτημα εγείρεται αβίαστα : πόσοι στην Ελλάδα ανέλυσαν την κατάσταση που δημιουργείται με αυστηρό γνώμονα το ελληνικό εθνικό συμφέρον ; Η απάντηση είναι « κατά τα φαινόμενα , πολύ λίγοι », από όσα τουλάχιστον μπορεί κανείς να συμπεράνει παρατηρώντας συστηματικά τα δημοσιεύματα πολλών μέσων ενημέρωσης , μηδέ των διαδικτυακών ιστολογίων εξαιρουμένων , αφού τα τελευταία παίζουν ολοένα και σημαντικότερο ρόλο στη διαμόρφωση των απόψεων της κοινωνίας , κάτι που κρύβει σημαντικούς κινδύνους , αφού ο τρόπος γραφής είναι πολύ πιο « ελεύθερος » και απλουστευτικός , ενώ πίσω από αρκετά γραπτά ο έμπειρος στα ελληνικά πράγματα παρατηρητής , διακρίνει ακόμα και διαφόρων ειδών ιδιοτέλεια . Ας επιστρέψουμε , όμως , στις δυνητικές επιπτώσεις για την Ελλάδα από την εν εξελίξει κρίση στην Ουκρανία που έχει φέρει σε κατά μέτωπο αντιπαράθεση τους παλιούς αντιπάλους της εποχής του Ψυχρού Πολέμου . Για λόγους διευκόλυνσης , τις διαχωρίζουμε σε δύο κατηγορίες , αυτή των « θετικών » και αυτή των « αρνητικών » επιπτώσεων για την Ελλάδα , ξεκινώντας από την πρώτη κατηγορία :
Η κρίση στην Ουκρανία αναδεικνύει πιο πιεστικά από ποτέ το πρόβλημα της ενεργειακής εξάρτησης της Ευρώπης από τη Ρωσία , άρα το κίνητρο άμεσης κατά το δυνατόν αξιοποίησης των κοιτασμάτων υδρογονανθράκων της Ανατολικής Μεσογείου μεγιστοποιείται .
Η κρίση στην Ουκρανία και η ενίσχυση του ανταγωνισμού Ανατολής - Δύσης θα οδηγήσει σταδιακά σε μια πιο « πολιτική » και λιγότερο « λογιστική » αντιμετώπιση της οικονομικής κρίσης στην Ευρωζώνη , μια κατάσταση που θα μπορούσε να ωφελήσει την Ελλάδα .
4 04 / 2014
Και περνάμε στις αρνητικές δυνητικές επιπτώσεις :
Η θέση της Ελλάδας στην Ευρωπαϊκή Ένωση και το ΝΑΤΟ θα μπορούσε να οδηγήσει σε ρωσικά « αντίμετρα » σε περίπτωση κλιμάκωσης , με ενδεχόμενη ακύρωση της αναδρομικής έκπτωσης στην τιμή του φυσικού αερίου που προσφάτως επετεύχθη , αλλά και τη σημαντική μείωση των εσόδων από την έλευση
Εάν η κρίση στην Ουκρανία εξελιχθεί σε έναν νέο Ψυχρό Πόλεμο , τότε , κατά τα πρότυπα που ίσχυσαν στο δεύτερο μισό του 20ου αιώνα , θα οδηγήσει σε αύξηση της γεωπολιτικής σημασίας - αξίας της Τουρκίας , το οποίο θα επηρεάσει αρνητικά θέματα ελληνικού ενδιαφέροντος στον τομέα της ασφάλειας και της εξωτερικής πολιτικής γενικότερα .
Η ενέργεια της Ρωσίας σε βάρος της Ουκρανίας , εάν « τυποποιηθεί » ως επέμβαση σε γειτονικό κράτος για την προστασία ρωσικών πληθυσμών , αποτελεί « αντίγραφο » όσων έκανε η Τουρκία το 1974 στην Κύπρο . Κατά συνέπεια , τυχόν ελληνική υποστήριξη στη Ρωσία , θα ενισχύσει την τουρκική επιχειρηματολογία .
Δε χρειάζεται να γραφτεί κάτι περισσότερο , αν και ο σχολιασμός θα μπορούσε να περιλάβει πολλά . Κυρίως όμως , ότι οι ελληνικές επιλογές , κινήσεις και ενέργειες θα μπορούσαν είτε να ενισχύσουν τις θετικές διαστάσεις των προαναφερθέντων είτε να μειώσουν τον αρνητικό αντίκτυπο των υπολοίπων . Εκ των ων ουκ άνευ προϋπόθεση είναι το να διαθέτουμε ως κυρίαρχο δημοκρατικό κράτος , πολιτική . Τούτων λεχθέντων , πόσο πιθανό φαίνεται να έχουμε πραγματοποιήσει ανάλυση της κατάστασης με υπόθεση εργασίας , ότι η Ελλάδα και η Κύπρος αποτελούν το « κέντρο του κόσμου », όπως προ δεκαετίας ο Ισραηλινός πρεσβευτής ενώπιον ελληνικού ακροατηρίου ; Πόσο ξεκάθαρες είναι οι στοχεύσεις μας στο ταραγμένο σύγχρονο διεθνές περιβάλλον ; Για παράδειγμα : Στο Κυπριακό , ποια είναι η θέση της Αθήνας και της Λευκωσίας ; Έχει απαντήσει η ελληνική πλευρά για το αν τη συμφέρει σε αυτή τη φάση να προχωρήσει κάποιο σχέδιο επίλυσης ( εντός ή εκτός εισαγωγικών ) του Κυπριακού ; Ποιες οι παρενέργειες , θετικές ή αρνητικές από την κρίση στην Ουκρανία ; Κατά πόσον η ελληνική πλευρά θα μπορούσε να ζητήσει την εφαρμογή και στην Κύπρο των αρχών που επικαλούνται συμμαχικές χώρες αναφορικά με τη στάση της Ρωσίας απέναντι στην Ουκρανία ; Θα τολμούσαν , για παράδειγμα , λύσεις που επιθυμούν να εφαρμόσουν στην Κύπρο να τις προτείνουν και για την Κριμαία ή και ολόκληρη την Ουκρανία ; Τι θα