Η μαγεία του μεσήλικου μυαλού
Αν είστε άνω των 40 ετών, σας εγγυώμαι ότι η ανάγνωση αυτού του άρθρου θα σας φτιάξει το κέφι. Για μια πιο
ολοκληρωμένη απόλαυση, θα πρέπει να διαβάσετε το
βιβλίο «The Secret Life of the Grown Up Brain» («Η μυστική ζωή του ενήλικου εγκεφάλου»), αλλά θα σας προσφέρω μια γεύση.
Εχετε παρατηρήσει ότι ξεχνάτε ονόματα; Οτι αφαιρείστε
και δεν μπορείτε να θυμηθείτε τι ακριβώς πήγατε να
κάνετε στην κουζίνα; Οτι πρέπει να γράφετε ατέλειωτες λίστες με όλα τα μικροκαθήκοντα που ξεχνάτε; Οτι
τα παιδιά σας μουγκρίζουν από ανυπομονησία όταν δεν
μπορείτε να χειριστείτε κάποιο καινούργιο γκάτζετ;
Αν απαντάτε «ναι» σε κάποιο ή σε όλα από αυτά, μήπως
συμπεραίνετε κατόπιν ότι το μεσόκοπο μυαλό σας
αρχίζει να διαλύεται και ότι έχετε πάρει τον κατήφορο
που οδηγεί αργά αλλά σταθερά στο γεροντικό ξεκούτιασμα; Και μήπως προσθέτετε στον φόβο αυτόν την πικρή
ταπείνωση ότι έχετε καταντήσει να σας αφήνουν πίσω
οι τεχνολογικές δεξιότητες των παιδιών του δημοτικού;
Αν συμβαίνει αυτό, το βιβλίο της Μπάρμπαρα Στράουτς
θα σας κάνει να πηδάτε από χαρά. Υποστηρίζει ότι σε ένα
μεγάλο φάσμα γνωσιακών δεξιοτήτων, ο νους των
μεσηλίκων (ηλικίας περίπου από 40 έως 68) ξεπερνάει
σε επιδόσεις κάθε άλλη ηλικιακή ομάδα. Υπάρχουν
κάποια πράγματα που χάνουμε (π.χ. η γοργή ανάκληση
πληροφοριών όπως τα ονόματα, καθώς και κάποια ελάττωση της ταχύτητας), αλλά αυτά αντισταθμίζονται με το
παραπάνω από τα μεγάλα κέρδη σε πολλές σημαντικές
μορφές διανοητικής λειτουργίας.
Το μεσήλικο μυαλό έχει αναπτύξει «ισχυρά συστήματα
που ξεπερνούν τις δυσκολίες περίπλοκων προβλημάτων για να φτάσουν σε συγκεκριμένες λύσεις. Χειρίζεται πιο ήρεμα τα συναισθήματα και τις πληροφορίες.
Είναι πιο εύκαμπτο, πιο ευέλικτο, ακόμα και πιο ευδιάθετο». Σε τέσσερις από έξι διανοητικές ικανότητες, η
κορύφωση έρχεται στη μέση ηλικία. Ο μεσήλικας αναγνωρίζει καλύτερα τις λεπτές αποχρώσεις και τα διφορ-
ούμενα. Μπορεί να συλλάβει με
μεγαλύτερη ακρίβεια καταστάσεις, να κάνει τους συσχετισμούς
και να δει το ευρύτερο πλαίσιο·
αυτό επιτρέπει την καλύτερη
κρίση. Και στην αναζήτηση της
σοφίας -τι είναι και ποιος την έχειμια μελέτη συμπεραίνει ότι κορυφώνεται γύρω στα 65, έπειτα
από μια σταθερή συσσώρευση στη
διάρκεια της ζωής.
Η έρευνα πιθανόν να καταλήξει
σύντομα σε αποδείξεις σχετικές
με τη φυσιολογία. Η μυελίνη, η
κρίσιμης σημασίας λευκή λιπαρή
ουσία που καλύπτει τις νευρικές
ίνες, κάνει τις συνδέσεις στην
εγκεφαλική λειτουργία. Σε δύο
θέσεις-κλειδιά του εγκεφάλου η
μυελίνη εξακολουθεί να αυξάνεται κατά τη μέση ηλικία, συχνά και
μετά τα 60.
Το πιο αξιοπερίεργο εύρημα αυτής της έρευνας είναι
ίσως ότι ο νους του μεσήλικα είναι πιο χαρούμενος. Σε
μια σειρά από τεστ έγινε φανερό ότι οι μεσήλικες
αγχώθηκαν λιγότερο από τα αρνητικά ερεθίσματα και
ανταποκρίθηκαν πολύ έντονα στα θετικά.
Αν λοιπόν οι μεσήλικες είναι τόσο ευνοημένοι, γιατί η
περίοδος αυτή της ζωής μας είναι τόσο δυσφημισμένη;
Εδώ η Μπάρμπαρα Στράουτς γκρεμίζει με εκπληκτική
μαεστρία τη διαμονοποίηση της μέσης ηλικιας κατά τον
20ό αιώνα.
Δεν υπάρχουν αποδείξεις ούτε για την ανδρική «κρίση
μέσης ηλικίας» ούτε για το γυναικείο «σύνδρομο της
άδειας φωλιάς». Η μέση ηλικία είναι εξίσου