Ιλίου Λύκειον Αγία Σοφία, Π. Νικολάου | Page 24

Ειπώθηκε ότι ένας άγγελος αποκάλυψε στον αυτοκράτορα τα σχέδια της Αγίας Σοφίας μέσα σε όνειρο , όχι βέβαια στο σύνολο τους και με κάθε λεπτομέρεια , αλλά εκείνη τη μοναδική ιδέα , την κύρια σύλληψη , που οι αρχιτέκτονες αργότερα θα ανέπτυσσαν και θα της έδιναν μορφή . Κι αυτή ήταν η ιδέα ενός τρούλου , που θα είχε τη μεγαλύτερη δυνατή διάμετρο , που θα ήταν τμήμα του μεγαλύτερου δυνατού κύκλου , θα υψωνόταν σε ιλιγγιώδες ύψος και θα υποβασταζόταν από όσο το δυνατόν λιγότερα στηρίγματα . Η αποκάλυψη δεν βρισκόταν στην απλή σύλληψη ενός τρούλου που δεν αποτελούσε νέα ιδέα , έστω κι αν στη συνέχεια μονοπωλήθηκε σχεδόν από μία και μοναδική σχολή - αλλά στο τελειότερο συνταίριασμα όλων αυτών των όρων . Ο Ανθέμιος δεν θα ανέπτυσσε απλώς ένα ήδη υπάρχον σύστημα ούτε και θα γινόταν ταπεινός αντιγραφέας του . Η βυζαντινή αρχιτεκτονική με το έργο αυτό θα έφτανε στην πλήρη ακμή της σχεδόν μονομιάς . Η Αγία Σοφία ήταν « ταυτόχρονα προάγγελος και υπέρτατη έκφραση ενός νέου ρυθμού ».