TTIP: ΟΙ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ, ΣΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ, ΣΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΑ
συνειδητοποιησει τις παθογενειες των διαιτητικων δικαστηριων και προσπαθουν να αντιστρεψουν την κατασταση καταργωντας αρκετες διμερεις συνθηκες επενδυσεων. Στις χωρες αυτες συγκαταλεγονται η Νοτια Αφρικη, η Ινδονησια, η Βολιβια, το Εκουαδορ και η Βενεζουελα. Ακομη και στην Ευρωπη εχουμε το παραδειγμα της Ιταλιας που αποσυρθηκε απο τον Χαρτη Ενεργειας, αφου απειληθηκε
[ 32 ] με αποζημιωσεις.
Η αναλυση επισης προσπαθει να απαντησει στο ερωτημα γιατι οι κυβερνησεις υπεγραψαν η υπογραφουν εξαρχης τετοιες συμφωνιες. Η απαντηση εμπλεκει ενα μειγμα συμφεροντων, λανθασμενων προσδοκιων και ελλειψη επιγνωσης της καταστασης. Συγκεκριμενα:
1. Χωρες με μεγαλη εξαγωγικη δραστηριοτητα, εχουν συμφερον να αυξησουν την επιρροη των επιχειρησεων τους στο εξωτερικο.
2. Οι περισσοτερο ανεπτυγμενες χωρες εκτιμησαν οτι οι συμφωνιες θα φερουν ξενο επενδυτικο κεφαλαιο- αν και δεν υπαρχουν σαφη στοιχεια που να αποδεικνυουν οτι τετοιες συμφωνιες συνεπαγονται ξενες επενδυσεις.
3. Πολλες κυβερνησεις σε ολοκληρο τον κοσμο ουτε ειχαν επιγνωση ουτε ποτε εκτιμησαν τους κινδυνους που μπορει να φερει μια επενδυτικη συμφωνια, μεχρι που τελικα ηρθαν αντιμετωπες με καποια απαιτηση για αποζημιωση.
ISDS στην Πράξη
« Όπως και οι περισσότερες χώρες τη δεκαετία του 1990, υπογράψα µ ε πολλές συνθήκες µ η γνωρίζοντας µ ερικές φορές σε τι δεσ µ ευό µ αστε ».
Πρώην διαπραγ µ ατευτής της Χιλής.
Το ISDS εχει εξελιχθει σε ενα ισχυρο εργαλειο για τους εκαστοτε επενδυτες. Τα κρατη εχουν μεχρι σημερα υποχρεωθει να πληρωσουν μεγαλα χρηματικα προστιμα, οταν νομοι που ψηφισαν ηταν αντιθετοι με τα συμφεροντα των πολυεθνικων επιχειρησεων.
Η εμπειρια του Καναδα με τη Βορειοαμερικανικη Συμφωνια Ελευθερου Εμποριου( NAFTA) ειναι ενδει-
[ 33 ]
κτικη. Εξαιτιας μονο της NAFTA, ο Καναδας εχει εναχθει 35 φορες, εχει χασει η εχει ερθει σε συμβιβασμο εξι φορες και εχει καταβαλλει σε ξενους επενδυτες αποζημιωσεις συνολικου υψους ανω των 171,5 εκατομμυριων δολαριων. Απαιτησεις απο επενδυτες που ακομη εκδικαζονται, προσβαλλουν πολλα κρατικα μετρα που υποτιθεται οτι μειωνουν την αξια ξενων επενδυσεων: απο ενα μορατοριουμ για την υδραυλικη ρωγματωση( fracking) και μια σχετικη ανακληση αδειων γεωτρησης εως μια αποφαση των καναδικων δικαστηριων που ακυρωνει φαρμακευτικες πατεντες που δεν κριθηκαν καινοτομες η χρησιμες. Αυτη τη στιγμη, ξενοι επενδυτες απαιτουν αποζημιωσεις μερικων δισεκατομμυριων δολαριων απο την κυβερνηση του Καναδα.
Σε παγκόσ µ ιο επίπεδο υπήρξαν 696 γνωστές αιτήσεις επίλυσης διαφορών επενδυτή και κράτους ως το τέλος του 2015.
70 αιτήσεις κατατέθηκαν µ όνο το 2015, που είναι και ο υψηλότερος αριθ µ ός αιτήσεων σε ένα χρόνο. Τουλάχιστον το 37 % από αυτές ήταν ενάντια σε ευρωπαϊκές κυβερνήσεις.
Οι Ευρωπαϊκές χώρες είναι αυτές που ολοένα και περισσότερο µ ηνύονται µ έσω ISDS. Μέχρι το τέλος του 2014, οι συνολικές πληρω µ ές προς τους ξένους επενδυτές από τα κράτη µ έλη της ΕΕ είχαν φτάσει τουλάχιστον τα 3,5 δισεκατο µµ ύρια ευρώ.
Από τις 444 προσφυγές σε ISDS που ολοκληρώθηκαν µ έχρι το τέλος του 2015, 36 % γνω µ οδότησαν υπέρ του κράτους, το 26 % υπέρ του επενδυτή και το 26 % των υποθέσεων κατέληξαν σε συ µ βιβασ µ ό( ο οποίος ενδέχεται να περιείχε πληρω µ ές ή άλλες παραχωρήσεις προς τον επενδυτή). Έτσι, στο 52 % των περιπτώσεων, οι εταιρίες βρέθηκαν πλήρως ή εν µ έρει δικαιω µ ένες.
Τα δικαστικά έξοδα της επίλυσης διαφορών ξεπερνούν κατά µ έσο όρο τα 8 εκατο µµ ύρια δολάρια, ενώ σε ορισ µ ένες περιπτώσεις υπερβαίνουν τα 30 εκατο µµ ύρια.
27