με αλφαβητική σειρά και εγώ ήξερα, τον Άγρα,
τον Βαλαωρίτη, τον Λαπαθιώτη, τον Παλαμά, τον
Σικελιανό, την Πολυδούρη, τον Καρυωτάκη, τον
Ουράνη και τον Καβάφη. Όταν απήγγειλα Ρίτσο,
Σολωμό και Καββαδία απέξω στα εννιά μου και στα
δέκα μου, από την πίκρα της μητρός μου η οποία
επιθυμούσε να γίνει φιλόλογος και δεν την άφησαν
να σπουδάσει, καταλαβαίνετε τι συναισθηματικό,
φιλοσοφικό και λεκτικό πλούτο απορροφούσα.
Σε ένα τους στίχο έβρισκα την λύση για ότι με
πλήγωνε. Ανέπτυξα δε, και τα φίλτρα εκείνα που
με καθοδηγούσαν στο να εκτιμώ τι μου κάνει
και τι όχι. Για αυτό και όταν είχα σοβαρότατους
λόγους και αιτίες να αποπροσανατολιστώ και να
παραστρατήσω, όταν όλοι οι άλλοι επέλεγαν να
αναλωθούν στο αλκοόλ, στις ανούσιες σχέσεις,
στα ναρκωτικά ίσως, εγώ επέλεγα να ρουφώ
γνώση. Αυτό με διέσωσε. Αυτό με διασώζει ως
σήμερα. Ως αυτή τη στιγμή.
- Ποιους συγγραφείς και ποιητές διαβάζατε
στα εφηβικά σας χρόνια;
- Ανέφερα ήδη αρκετούς ποιητές προηγουμένως.
Μα να σας πω πως ως έφηβη σε ηλικία δηλαδή
δεκατέσσερα ως και δεκαεννιά, λάτρεψα τον Ελύτη
τον οποίο διάβαζα μετά μανίας και τον οποίο
δεν θέλησα ποτέ να μεταφράσω, να ερμηνεύσω.
Με γοητεύει μέχρι σήμερα η αλληγορία και ο
154 | Ανθρώπων Έργα | Τεύχος 5 | Ιούνιος 2014
σουρεαλισμός του σε κάποια σημεία, αν και πολλοί
διαφωνούν λέγοντας πως ο Ελύτης δεν υπήρξε
ποτέ σουρεαλιστής. Για μένα όμως, λόγω των
συνθηκών που επικρατούσαν στην ζωή μου στην
πενταετία εκείνη, διενεργούσε διάφορες χημικές
ενώσεις μέσα μου η ποίησή του. Υπάρχουν τρεις
στίχοι του δε, από διαφορετικές συλλογές του ο
κάθε ένας που αντιπροσωπεύουν τον τρόπο που
σκέπτομαι ως σήμερα.
«Είναι νωρίς μέσα στον κόσμο αυτόν Αγάπη
μου, να μιλώ για σένα και για μένα… δεν έχουν
εξημερωθεί τα τέρατα…»
«Ένα κλειδί γυρίζει πάντα και από τις δυο
μεριές, ή που κλειδώνεσαι ο ίδιος, ή που σε
όλους ανοίγεσαι…»
«Αχ Ομορφιά… και αν δεν μου παραδόθηκες
ολάκερη ποτέ, κάτι κατάφερα να κλέψω..»
Όσον αφορά στους συγγραφείς τώρα, ως έφηβη
διάβασα όλα όσα διαβάζει κανείς. Κρόνιν,
Μαλό, Σαρρή, Παπαδιαμάντη, Καρκαβίτσα,
Δέλτα, Λουντέμη, Καζαντζάκη, αλλά διάβασα και
Χέμινγουεϊ, Μοράβια, Καμύ, Σαγκάν, Τολστόι,
Ντοστογιέφσκι, Μπροντέ, Έσσε, Ουγκω, Ουάιλντ,
Ιούνιος 2014 | Τεύχος 5 | Ανθρώπων Έργα | 155