« Κάθε επανάσταση εξατμίζεται και αφήνει ένα κατακάθι γραφειοκρατίας ». Φραντς Κάφκα
λιες συρράξεις . Η Γαλλία της επαναστατικής περιόδου γνώρισε αναρίθμητες εμφύλιες συγκρούσεις και πολέμους , ανάμεσα στους οποίους η αντεπανάσταση των φιλοβασιλικών της Βανδέας , η βίαιη ανατροπή των Γιρονδίνων από Ιακωβίνους πολιτικούς , η περίοδος της Τρομοκρατίας κατά την οποία χιλιάδες πολίτες οδηγήθηκαν στην γκιλοτίνα , και η Συνωμοσία των Ίσων , κατά την οποία ο Μπαμπέφ και οι οπαδοί του επιχείρησαν να επαναφέρουν το καθεστώς των Ιακωβίνων . Η Ελλάδα , αν και δεν βίωσε τόσες πολλές συγκρούσεις , είχε να αντιμετωπίσει δύο κανονικούς εμφυλίους πολέμους , καθώς και τις διαρκείς προστριβές ανάμεσα στις διαφορετικές παρατάξεις . Είναι , μάλιστα , χαρακτηριστικό , ότι , με εξαίρεση κάποιες σταθερές όπως την αντιπαράθεση μελών της Φιλικής Εταιρείας και Πελοποννήσιων , οι παρατάξεις των επαναστατημένων Ελλήνων ήταν τρομερά ευμετάβλητες και πολλοί επιφανείς αγωνιστές άλλαξαν παράταξη στη μέση του εμφυλίου . Χοντρικά , πάντως , μπορούμε να πούμε ότι ο πρώτος εμφύλιος διεξήχθη μεταξύ κοτζαμπάσηδων και οπλαρχηγών υποστηριζόμενων από τη Φιλική Εταιρεία , ενώ ο δεύτερος μεταξύ Πελοποννήσιων και κυβερνητικών , οι οποίοι είχαν την υποστήριξη των εφοπλιστών της Ύδρας . Τόσο στην περίπτωση της Γαλλικής όσο και της Ελληνικής Επανάστασης , οι εμφύλιοι αποδυνάμωσαν τους επαναστάτες , όξυναν τις συγκρούσεις και άνοιξαν τον δρόμο για ακόμα περισσότερο λαϊκισμό και μισαλλοδοξία .
Τόσο στη Γαλλική όσο και στην Ελληνική Επανάσταση σημαντικό ρόλο έπαιξαν οι Μεγάλες Δυνάμεις της εποχής , οι οποίες επενέβαιναν στα εσωτερικά της επαναστατημένης χώρας για δικό τους συμφέρον . Η Γαλλική Επανάσταση , καθώς προηγήθηκε της Ελληνικής , γνώρισε εχθρική αντιμετώπιση από τις υπερσυντηρητικές και παραδοσιακά φιλομοναρχικές Μεγάλες Δυνάμεις της εποχής . Τόσο η απέχθεια και ο φόβος των Βρετανών , των Πρώσων και των Αυστριακών απέναντι στους φιλελεύθερους και αντιβασιλικούς επαναστάτες όσο και η πεποίθηση που κυκλοφορούσε στους επαναστατικούς κύκλους ότι η επανάσταση πρέπει να « εξαχθεί » στο εξωτερικό για να διασφαλιστεί η επιτυχία της , δυσχέραιναν την κατάσταση και οδήγησαν σε μία δεκαπενταετία πολέμων . Η αντίδραση των Μεγάλων Δυνάμεων απέναντι στην Ελλάδα παρουσιάζει πολύ μεγαλύτερη ποικιλία . Οι διοικήσεις των κρατών – ακόμα και των ορθοδόξων , όπως η Ρωσία – ήταν φανατικά αντεπαναστατικές και έβλεπαν τους Έλληνες επαναστάτες ως μια ενοχλητική και δυνητικά επικίνδυνη δύναμη . Ωστόσο , οι λαοί παρουσίαζαν έντονα φιλελληνικά αισθήματα . Καθηγητές , ιερείς και διανοούμενοι έδιναν ομιλίες υπέρ της Ελλάδας , ενώ πολλοί φιλέλληνες φοιτητές συγκέντρωναν χρήματα ή έρχονταν οι ίδιοι για να συνδράμουν έμπρακτα τους επαναστάτες . Σταδιακά , τα ευρωπαϊκά κράτη άλλαξαν πολιτική , κυρίως λόγω μερικών φιλελλήνων πολιτικών , αλλά και οικονομικών συμφερόντων , καθώς καμία Μεγάλη Δύναμη δεν ήθελε να αφήσει μία άλλη να έχει τόσο μεγάλη επιρροή στην Ανατολική Μεσόγειο . Ακόμα και μετά τη μάχη του Ναβαρίνου , όπου ο στόλος των Μεγάλων Δυνάμεων συνέτριψε τους Οθωμανούς , ο ίδιος ο βασιλιάς της Αγγλίας εξακολουθούσε να καταδικάζει την Επανάσταση . Παρόλη , βέβαια , τη βοήθεια που προσέφεραν οι Μεγάλες Δυνάμεις και παρόλη τη συμβολή τους στην ίδρυση του ελληνικού κράτους , δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι , όπως ακριβώς και στην Γαλλική Επανάσταση , λειτούργησαν με βάση το συμφέρον και σε καμία περίπτωση δεν ενδιαφέρονταν για τις ιδέες και τους στόχους των Ελλήνων επαναστατών .
Ωστόσο , η μεγαλύτερη και τραγικότερη ομοιότητα που παρουσιάζουν οι δύο επαναστάσεις είναι η κατάληξή τους – ή , πιο σωστά , η λεηλασία τους . Τα φιλελεύθερα , δημοκρατικά και πατριωτικά ιδεώδη των Ελλήνων διαφωτιστών τσαλαπατήθηκαν με την έλευση του Όθωνα , ενώ η Γαλλική Δημοκρατία μετατράπηκε σε μία ιμπεριαλιστική Αυτοκρατορία από τον Ναπολέοντα , με τη Γαλλία να οδηγείται εκ νέου σε μία σύντομη περίοδο μοναρχίας μετά την ήττα του τελευταίου . Βλέπουμε , λοιπόν , ότι , όπως ακριβώς είχε παρατηρήσει ο Κάφκα , « κάθε επανάσταση εξατμίζεται και αφήνει ένα κατακάθι γραφειοκρατίας », αλλά και , όπως γνώριζε καλά ο Ναπολέων εξ ιδίας πείρας , « στις επαναστάσεις υπάρχουν δύο είδη ανθρώπων : εκείνοι που τις κάνουν κι εκείνοι που επωφελούνται ».
ΚΊΜΩΝ ΚΟΛΟΒΌΣ Β1
200 ΧΡΌΝΙΑ ΑΠΌ ΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΉ ΕΠΑΝΆΣΤΑΣΗ
09