snel ingrijpen, separeren, anders loopt het volledig uit de
hand. Dat gebeurde met een vaste regelmaat. Maar toen zijn
we vanuit het vakgebied van de orthopedagogiek nog eens
heel goed gaan kijken naar Philip. Toen werd al snel
duidelijk dat hij niet alleen verstandelijk beperkt is, maar
ook autistisch. Als er iets onverwachts gebeurde en hij zijn
overzicht kwijtraakte, ging hij compleet door het lint. Door die
extra diagnose waren we in staat om anders naar hem
te gaan kijken; hij werd van een driftige baas een kwetsbaar
iemand. Scherper gezegd: Philip bleef hetzelfde, maar wij
veranderden. Zo waren we in staat om omstandigheden te
creëren waarin hij redelijk goed kon leven en de zaken niet
meer zo snel uit de hand liepen. Inderdaad: herstel van het
gewone leven, om Ter Horst nog maar eens aan te halen.
Maar dat betekent vooral heel goed kijken. Die scherpere blik,
je zou kunnen zeggen die verdere professionalisering van
complexe zorg, is door de affaire-Jolanda Venema
verder ontwikkeld, hoewel het nog steeds misgaat, zoals
de affaire-Brandon in 2011 heeft laten zien.’
Dat is ook wat er in Assisië gebeurt: er wordt beter gekeken.
Er komen persoonlijke behandelplannen. Er wordt meer tijd
en aandacht besteed aan de vraag wat er nu eigenlijk precies
aan de hand is, wat er nodig is. Wat de omstandigheden zijn,
wat normale omstandigheden zouden moeten zijn. Het besef
dat die normale omstandigheden in Biezenmortel tot stand
komen is inmiddels al lang verlaten. Maar vanaf eind jaren
Brandon
Veertig jaar vooruit
vertoonden had men de oorzaak klaar: hun ernstige verstandelijke beper ing. En daar was verder weinig aan te doen.
k
De affaire Jolanda Venema stelde dit professionele
defaitisme aan de kaak. Er was meer mogelijk dan gedacht,
mits men bereid was daarnaar op zoek te gaan. Die omslag
vroeg veel: geduld, kennis, onderzoek, teamwork en vooral
ook geld en menskracht. Een intensievere aanpak betekende
meer begeleiding, meer individuele aandacht, niet een
halfuurtje, maar vaak de hele dag en dan ook door hetzelfde
vertrouwde team begeleiders, die voortdurend nabij zijn.
Langzaam maar zeker kwam daarvoor ook meer geld ter
beschikking.
Peter Nouwens: ‘Wat de affaire teweegbracht, was in
feite een versterking van een proces dat op Huize Assisië
al op gang was gekomen. We werkten al met het idee dat we
veel beter moesten kijken, veel zorgvuldiger moesten diagnosticeren. Precies wat er in feite uit het afstudeeronderzoek
was gebleken, waarin duidelijk werd dat een veel groter aantal
mensen in feite kampte met een dubbele problematiek - én verstandelijk beperkt, én een psychische stoornis. Als je met
mensen op zoek gaat naar een perspectief, dan moet
je dat wel goed weten natuurlijk.’
Hij vertelt over Philip de Graaf, een verstandelijk gehan-
dicapte man, die al langer op Assisië verbleef. Hij was enorm
aanwezig in de groep, speelde de baas, maar was bij tijd en
wijle compleet onhoudbaar. Dan klapte hij zo’n beetje uit elkaar.
Peter Nouwens: ‘De regel was, dat moeten we niet accepteren,
33