ÙáõïùÇ μ ³ ñ ³ íáñÇÝ ³ ñí ³ Í ³ ñÓ ³ - Ý ³· ñáõÃÛ ³ Ý ª » Ï » Õ » óÇÝ Ï ³ éáõó » É ¿ ÐáíÑ ³ ÝÝ » ëÁ 1279 à ., ÇëÏ ·³ íÇÃÁ ª 1284 à .£ Øáíë » ë Î ³ Õ ³ ÝÏ ³ ïí ³ óÇÝ Çñ § ä ³ ïÙáõÃÛ ³ Ý ¦ Ù » ç ³ Ý ¹ ñ ³¹³ é- ÝáõÙ ¿ Ý ³ ¨ Ðáé » Ï ³ í ³ ÝùÇÝ £ Àëï § ä ³ ïÙáõÃÛ ³ Ý ¦ª êáõñμ º ÕÇß » ² é ³ ùÛ ³ ÉÇ Ý ³ Ñ ³ ï ³ ÏáõÃÛ ³ Ý í ³ Û- ñáõÙ ï ³ ñÇÝ » ñ ³ Ýó Ññ ³ ßùáí Ñ ³ ÛïÝíáõÙ » Ý Ýñ ³ Ù ³ ëáõÝùÝ » ñÁ £ àõé » Ï ³ Ý · ÛáõÕÇ êï »÷³ Ýáë ù ³ Ñ ³ - Ý ³ Ý í » ñóÝáõÙ ¿ ëñμÇ · ÉáõËÁ ¨ μ » - ñáõÙ ¿ Çñ Ñ ³ Ûñ » ÝÇ · ÛáõÕ , ³ Ù ÷ á ÷ áõÙ ¿ ³ Ûëï » Õ £ Ð » ï ³·³ ÛáõÙ ³ Ûëï » Õ » Ý μ » ñíáõÙ ëñμÇ ÙÛáõë Ù ³ ëáõÝùÝ » ñÁ , áñáÝù Ñ » ïá ï » Õ ³÷ áËíáõÙ ¨ ³ Ù- ÷ á ÷ íáõÙ » Ý Ü » ñë-ØÇÑñÇ ÙÇ ³ μ ³ - ÝáõÃÛáõÝáõÙ ( êáõñμ º ÕÇß » ² é ³ ùÛ ³ ÉÇ í ³ ÝùáõÙ )£ ö ³ ëïáñ » Ý , êñμÇ · ÉáõËÝ ³ Û ¹ å » ë ÙÝáõÙ ¿ àõé » Ï ³ Ý-Ðáé » ÏáõÙ Ï ³ éáõóí ³ Í Ù ³ ëáõÝù ³ ñ ³ Ý » Ï » Õ » - óáõÙ , áñÇ Ñ ³ Ù ³ ñ ¿ É í ³ ÝùÁ ÑÝáõÙ ÏáãíáõÙ ¿ ñ ¶ ÉËá í ³ Ýù £
Ðáé » Ï ³ í ³ ÝùÝ ½μ ³ Õ » óÝáõÙ ¿ ÁÝ ¹³ ñÓ ³ Ï ï ³ ñ ³ Íáõ- ÃÛáõÝ ª μ ³ ÕÏ ³ ó ³ Í » Ï » Õ » óáõó , ·³ íÃÇó , ½ ³ Ý ·³ Ï ³ ïÝÇó , ³ ñ¨ÙïÛ ³ Ý ÏáÕÙáõÙ · ïÝíáÕ ÙÇ ³ μ ³ ÝÝ » ñÇ ë » ÝÛ ³ ÏÝ » ñÇó ¨ ï ³ å ³ Ý ³ ïÝÇó £ ì ³ ÝùÇ ·³ íÃáõÙ » Ý ³ Ù ÷ á ÷ í ³ Í Å ³ - Ù ³ Ý ³ ÏÇ ³ Ù » Ý ³ Ýß ³ Ý ³ íáñ Ñá · ¨áñ ³ Ï ³ ÝÝ » ñÝ áõ Ù » ÉÇù- Ý » ñÁ £ ² Ù » Ý ³ ÑÇÝÁ ¶ ÛáõÉÇëï ³ ÝÇ Ø » ÉÇù ´»· É ³ ñÛ ³ Ý ïáÑÙÇ ÑÇÙÝ ³¹ Çñ Ø » ÉÇù ² μáíÇ ï ³ å ³ Ý ³ ù ³ ñÝ ¿ª 1632 Ãí ³· - ñáõÃÛ ³ Ùμ £ ì ³ ÝùÇó ³ ñ¨Ùáõïù ÏÇë ³ í » ñ íÇ ×³ ÏáõÙ å ³ Ñ- å ³ Ýí » É ¿ ñ à ³ Õ ³ Ï ³ å ÑÛáõñ ³ ïáõÝÁ ª áõËïÇ » Ï ³ Í Ñ ³ í ³ - ï ³ óÛ ³ ÉÝ » ñÇ Ñ ³ Ù ³ ñ £ Ðáé » Ï ³ í ³ ÝùÇó 100-150 Ù Ñ » é ³ íáñáõÃÛ ³ Ý íñ ³ ¿ · ïÝíáõÙ Â ³ ÉÇß · ÛáõÕÇ ÙÛáõë Ýß ³ Ý ³ íáñ Ñáõß ³ ñÓ ³ ÝÁ ª Ø » ÉÇù ´»· É ³ ñÛ ³ ÝÝ » ñÇ ³ å ³ ñ ³ ÝùÁ £ ä ³ Ñå ³ Ýí » É » Ý Ø » - ÉÇù ´»· É ³ ñÛ ³ ÝÝ » ñÇ » ñÏáõ ³ å ³ ñ ³ ÝùÝ » ñÇ ³ í » ñ ³ ÏÝ » ñÁ , áñáÝóÇó ³ é ³ çÇÝÁ Ï ³ éáõóí » É ¿ í ³ ÝùÇ ¹ ÇÙ ³ ó ª ¹³ ñ ³ - í ³ Ý ¹ Ç íñ ³, ÇëÏ » ñÏñáñ ¹ Á ª Ðáé » Ï ³ í ³ ÝùÇ ÑÛáõëÇë ³ ÛÇÝ É ³ ÝçÇÝ £ ² å ³ ñ ³ ÝùÇ Ï ³ éáõóáõÙÁ í » ñ ³· ñíáõÙ ¿ Ø » ÉÇù ´»· É ³ ñ ² -Ç áñ ¹ ÇÝ » ñÇÝ ª Ø » ÉÇù ² μáí ´ -ÇÝ ¨ Ø » ÉÇù  ³ Ù- ñ ³ ½ÇÝ £ Àëï ³ å ³ ñ ³ ÝùÇ ÑÛáõëÇë ³ ÛÇÝ ÙáõïùÇ ³ ñÓ ³ - Ý ³· ñáõÃÛ ³ Ý ª Ù » ÉÇù ³ Ï ³ Ý ³ å ³ ñ ³ ÝùÁ Ï ³ éáõóí » É ¿ 1701 Ãí ³ Ï ³ ÝÇÝ . § ÚÇß ³ ï ³ Ï ¿ àÑ ³ Ý μ ³ ñáõÝ . ï ¿ ñÇÝ Ø ¿ ÉÇù
 ³ Ùñ ³ ½ ¦£ èÖÌ ( 1701 )£ ² ñÓ ³ Ý ³· ñáõÃÛáõÝÁ ÷³ ëïáõÙ ¿, áñ Ø » ÉÇù  ³ Ùñ ³ ½Á ÃáÕÝáõÙ ¿ ³ Ûë ³ å ³ ñ ³ ÝùÁ Ç ÑÇß ³ - ï ³ Ï ï » ñ úÑ ³ ÝÇ ª Ðáé » Ï ³ í ³ ÝùÇ í ³ Ý ³ Ñáñ ¨ Å ³ Ù ³ Ý ³ - ÏÇ ³ ½ ·³ ÛÇÝ- ³ ½ ³ ï ³· ñ ³ Ï ³ Ý å ³ Ûù ³ ñÇ á ·» ßÝãáÕ Ù ³ ë- Ý ³ ÏóÇ £ ð ³ ýýÇÝ Çñ § Ê ³ Ùë ³ ÛÇ Ù » ÉÇùáõÃÛáõÝÝ » ñÁ ¦ · ñùáõÙ ³ Ý ¹ ñ ³¹³ ñÓ » É ¿ Ý ³ ¨ Ø » ÉÇù ´»· É ³ ñÛ ³ ÝÝ » ñÇ ÇßË ³ Ý ³ - Ï ³ Ý ³ Ùñáó ³ å ³ ñ ³ ÝùÇÝ . § ä ³ É ³ ïÁ ßÇÝí ³ Í ¿ ³ ÙμáÕç ³ å » ë ëåÇï ³ Ï ù ³ ñÇó £ Ðáé » ÏÇ μÉáõñÇ ëïáñáïáõÙ · ïÝíáõÙ ¿ μáõÝ å ³ É ³ ïÁ , ³ ÙμáÕçáõÃÛáõÝÁ ù ³ é ³ ÏáõëÇ Ó¨ áõ- ÝÇ . ßñç ³ å ³ ïÇ ãáñë ³ ÝÏÛáõÝÝ » ñÁ ³ Ùñ ³ óí ³ Í » Ý ãáñë ³ ßï ³ ñ ³ ÏÝ » ñáí £ ê » ÝÛ ³ ÏÝ » ñÇ ³ é ³ ëï ³ ÕÁ Ï ³ Ù ³ ñ ³ - Ï ³ å ¿ ¨ · Ùμ » ÃÇ ·³·³ ÃÇÝ μáÉáñ ³ Ó¨ » ñ ¹ ÇÏ ¿ μ ³ óí ³ Í , áñï » ÕÇó ÉáõÛë ¿ à ³÷ íáõÙ ¦:
Ø » ÉÇù ´»· É ³ ñÛ ³ ÝÝ » ñÇ ÇßË ³ Ý ³ Ï ³ Ý ³ å ³ ñ ³ ÝùÝ áõÝ » - ó » É ¿ å ³ ßïå ³ Ý ³ Ï ³ Ý Ù » Í Ýß ³ Ý ³ ÏáõÃÛáõÝ ª áñå » ë ³ Ùáõñ Ñ » Ý ³ Ï » ï áõ ½áñ ³ Ï ³ Û ³ Ý ÑëÏ » Éáí Ù » ÉÇùáõÃÛ ³ Ý ë ³ ÑÙ ³ ÝÝ » ñÁ , ÙÇ ³ Å ³ Ù ³ Ý ³ Ï íï ³ Ý · Ç å ³ Ñ » ñÇÝ ³ å ³ - Ñáí ³ å ³ ëï ³ Ý ¹³ éÝ ³ Éáí ßñç ³ Ï ³ · ÛáõÕ » ñÇ μÝ ³ Ïãáõ- ÃÛ ³ Ý Ñ ³ Ù ³ ñ £
1988 Ãí ³ Ï ³ ÝÇÝ , » ñμ ëÏëíáõÙ ¿ ² ñó ³ ËÛ ³ Ý ß ³ ñÅáõÙÁ ,
É » éÝ ³ ßË ³ ñÑÇ μáÉáñ ë ³ ÑÙ ³ Ý ³ Ù » ñÓ · ÛáõÕ » ñáõÙ , ³ Û ¹ ÃíáõÙ ª  ³ ÉÇßáõÙ , ëï » ÕÍíáõÙ » Ý ÇÝùÝ ³ å ³ ßïå ³ Ý ³ Ï ³ Ý çáÏ ³ ïÝ » ñ ª å ³ ßïå ³ Ý » Éáõ å ³ å » - ñÇó Å ³ é ³ Ý ·³ Í ÑáÕÝ áõ çáõñÁ £ 1994 Ãí ³ Ï ³ ÝÇÝ · ÛáõÕÝ ³ ½ ³ ï ³· ñíáõÙ ¿£ 2016 Ãí ³ Ï ³ ÝÇÝ ÝáñÇó  ³ ÉÇß · ÛáõÕÁ Ñ ³ ÛïÝíáõÙ ¿ ù ³ éûñÛ ³ Ù ³ ñï ³ Ï ³ Ý · áñÍáÕáõÃÛáõÝÝ » ñÇ Ïǽ ³ Ï » ïáõÙ , ³ Ù » Ý ³ Ù » Í ³ í » ñ ³ ÍáõÃÛáõÝÝ » ñÁ ÏñáõÙ £ ² åñÇÉÛ ³ Ý å ³ ï » ñ ³ ½ÙÁ Ù » Ï ³ Ý ·³ Ù ¨ë ³ í » ñáõÙ ¿ Ñ ³ ÛÏ ³ Ï ³ Ý μÝûññ ³ ÝÁ , μ ³ Ûó Ñ ³ Û ½ÇÝíáñÁ ÏñÏÇÝ ³ ½ ³ ï ³· ñáõÙ áõ ß » Ý ³ óÝáõÙ ¿ · ÛáõÕÁ £
2020 à . ÑáÏï » Ùμ » ñÇ 3-ÇÝ ³¹ ñμ » ç ³ Ý ³ Ï ³ Ý ½ÇÝí ³ Í áõÅ » ñÁ μéÝ ³ ½ ³ íÃáõÙ » Ý Â ³ ÉÇß · ÛáõÕÁ £ ´ áÉáñ å ³ ïÙ ³ Ùß ³ Ïáõà ³ ÛÇÝ Ñáõß ³ ñÓ ³ ÝÝ » ñÇ ×³ Ï ³ ï ³· ÇñÁ , áñáÝù Ñ ³ ÛïÝíáõÙ » Ý Ñ ³ Ï ³ é ³ - Ïáñ ¹ Ç í » ñ ³ ÑëÏáÕáõÃÛ ³ Ý Ý » ñùá , ÙÝáõÙ ¿ ³ Ý- Ñ ³ Ûï £ ä ³ ïñ ³ ëï » ó Ð ² êØÆÎ Ø ² ¸àÚ ² ÜÀ
ÂÆì 26 ( 1491 ) 5 - 11 ÐàôÈÆêÆ 2023
25