§ Ð ³ Û » ñÝ ³ ñï ³ Ï ³ ñ · » é ³ Ý ¹ áí » Ý å ³ ßïáõÙ ² Ý ³ ÑÇïÇÝ , ½ ³ Ý ³ ½ ³ Ý ï » Õ » ñ Ýñ ³ ³ Ýí ³ Ùμ ï ³×³ ñÝ » ñ » Ý Ï ³ Ý · Ý » óí ³ Í » õ Ñ ³ ïÏ ³ å » ë º Ï » ÕÛ ³ ó ·³ í ³ éáõÙ ¦£ êïñ ³ μáÝ ( Ù . à .³. 63 )
» Ý ² Ý ³ ÑÇïÇ · ÉË ³ íáñ ï ³×³ ñÁ , ç ³ ñ ¹ áõÙ » Ý ² Ý ³ ÑÇïÇ íÇÃË ³ ñÇ áëÏ » ÓáõÛÉ ³ ñÓ ³ ÝÁ , μ ³ Å ³ ÝáõÙ Çñ ³ ñ Ù » ç áõ ï ³ ÝáõÙ ÐéáÙ £ ² Ý ³ ÑÇïÇ Ù » ÑÛ ³ ÝÝ » ñÇ ³ Ñé » ÉÇ Ñ ³ ñëïáõ- ÃÛ ³ Ý Ù ³ ëÇÝ Ï ³ ñÍÇù Ï ³ ½Ù » Éáõ Ñ ³ Ù ³ ñ Ý » ñÏ ³ Û ³ óÝ » Ýù ÑéáÙ »³ óÇ · ñáÕ , å ³ ïÙ ³ μ ³ Ý áõ ÷ ÇÉÇëá ÷³ äÉÇÝÇáë ² í ³· Ç ( Gaius Plinius ) Ñ » ï » õÛ ³ É ÑÇß ³ ï ³ ÏáõÃÛáõÝÁ . § ØÇ μáëÝÇ ³ óÇ ½ÇÝíáñ , áñ Ñ ³ ñëï ³ ó » É ¿ ñ º ñǽ ³ ³ í ³ ÝÇ ² Ý ³ ÑÇïÇ Ù » ÑÛ ³ ÝÁ ÏáÕáåï » Éáí , ÐéáÙÇ ¶³ Ûáë úÏï ³ - íÇ ³ Ýáë ú · áëïáë Ï ³ Ûë » ñÁ Ññ ³ íÇñáõÙ ¿ ËÝçáõÛùÇ : Î ³ Û- ë » ñ ³ ÛÝ Ñ ³ ñóÇÝ , à »ª × Ç ± ßï ¿ ³ ñ ¹ Ûáù , áñ ² Ý ³ ÑÇïÇ ³ ñ- Ó ³ ÝÇ íñ ³ ³ é ³ çÇÝ Ñ ³ ñÓ ³ ÏíáÕÁ Ïáõñ ³ ó » É » õ ³ Ý ¹³ Ù ³ - ÉáõÛÍ ¿ ¹³ ñÓ » É , ½ÇÝíáñÁ ÍÇÍ ³ Õ » Éáí å ³ ï ³ ëË ³ ÝáõÙ ¿. § à ° ã , ÁÝ ¹ Ñ ³ Ï ³ é ³ ÏÁ , Ñ » Ýó ÇÝùë » Ù ³ é ³ çÇÝ Ñ ³ ñÓ ³ Ïíá- ÕÁ , » õ ÇÝÓ μ ³ ÅÇÝ Ñ ³ ë ³ Í áëÏÇ ³ ñÓ ³ ÝÇ ëñáõÝùÇ Ù » Ï Ù ³ - ëáí μ ³ Ëï áõÝ » Ù ³ Ûëûñ Ù » Í ³ ñ » Éáõ Ò » ½ ÝÙ ³ Ý å ³ ïí » ÉÇ ÑÛáõñÇÝ ¦£
Ð ³ Û Ã ³·³ íáñÝ » ñÁ ² Ý ³ ÑÇï ³ ëïí ³ ÍáõÑáõó ½áñáõ- ÃÛáõÝ ¨ ÇßË ³ ÝáõÃÛáõÝ ¿ ÇÝ ËÝ ¹ ñáõÙ ª Çñ » Ýó ÃßÝ ³ ÙÇÝ » ñÇÝ Ñ ³ Õà » Éáõ , » ñÏÇñÁ Õ » Ï ³ í ³ ñ » Éáõ Ñ ³ Ù ³ ñ £ ¶ ñÇ · áñ î ³ à » õ- ³ óÇÝ Ñ » ï » õÛ ³ É ÑÇß ³ ï ³ ÏáõÃÛáõÝÝ ¿ Ù » çμ » ñáõÙ ª Ï ³ åí ³ Í îñ ¹³ ï ³ ñù ³ ÛÇ Ñ » ï . §... àñå ¿ ë à ¿ª Ç ÝÙ ³ Ý ¿ Ï ³ ñ »³ É ½½ûñáõÃÇõÝ Û ³ ÕÃáõà »³ Ý ÃßÝ ³ Ù ³ óÝ , » õ ½ï ¿ ñáõÃÇõÝ Çõñ Ç í » - ñ ³ ³ ßË ³ ñÑÇ ¦ (§... Üñ ³ ÝÇó ¿ ëï ³ ó » É ½áñáõÃÛáõÝ ÃßÝ ³ - ÙÇÝ » ñÇÝ Ñ ³ Õà » Éáõ ¨ Çñ ³ íáõÝù Çñ Ñáñ ³ ßË ³ ñÑÇÝ ïÇñ » - Éáõ ¦)£
ÐÇÝ Ñ ³ ÛÏ ³ Ï ³ Ý ¹ ñ ³ ÙÝ » ñÇ íñ ³ ² Ý ³ ÑÇïÁ å ³ ïÏ » ñí » É ¿ ë ³ Õ ³ í ³ ñïÁ · ÉËÇÝ , ÇëÏ áñáß ¹ ñ ³ ÙÝ » ñÇ íñ ³ª Ý » ï áõ ³ Õ » Õáí £ ê ³ » õë ³ å ³ óáõóáõÙ ¿, áñ ² Ý ³ ÑÇïÁ » Õ » É ¿ Ý ³» õ é ³ ½ÙÇ ³ ëïí ³ ÍáõÑÇ £
² Ý ³ ÑÇïÇ Ù » ÑÛ ³ ÝÝ » ñÇÝ ¿ ÇÝ å ³ ïÏ ³ ÝáõÙ ¹³ ëï ³ - Ï » ñïÝ » ñ , · ÛáõÕ » ñ , ³ í ³ ÝÝ » ñ , μ ³ ½Ù ³ ÃÇí ÑáÕ ³ Ù ³ ë » ñ , ÇëÏ ÅáÕáíáõñ ¹ Á ² Ý ³ ÑÇï ³ ëïí ³ ÍáõÑáõÝ ÝíÇñáõÙ ¿ ñ ÏÇÝ áõ ïÕ ³ Ù ³ ñ ¹ ëïñáõÏÝ » ñ , áñ ÏáãíáõÙ ¿ ÇÝ ï ³ - ׳ ñ ³ Ï ³ Ý ëïñáõÏÝ » ñ £
Ð ³ Û ³ ëï ³ ÝÇ , Ñ ³ Û » ñÇ , Ù » ñ ÑÇÝ Ñ ³ í ³ ï ³ ÉÇùÝ » ñÇ » õ Ñ ³ ïÏ ³ å » ë ² Ý ³ ÑÇï ³ ëïí ³ ÍáõÑáõ Ù ³ ëÇÝ Ï ³ - ñ » õáñ ëϽμÝ ³ ÕμÛáõñ » Ý ³ í » ÉÇ ù ³ Ý » ñÏáõ Ñ ³ ½ ³ ñ ³ Ù- Û ³ Ï ³ é ³ ç ûï ³ ñ å ³ ïÙÇãÝ » ñÇ Ñ ³ Õáñ ¹³ Í ï » Õ » - ÏáõÃÛáõÝÝ » ñÝ áõ Ù » ÏÝáõÃÛáõÝÝ » ñÁ £ Üñ ³ ÝóÇó áÙ ³ Ýù ³ ÝÓ ³ Ùμ » Õ » É » Ý Ð ³ Û ³ ëï ³ ÝáõÙ » õ Ýñ ³ Ýó Ñ ³ Õáñ ¹³ Í ï » Õ » ÏáõÃÛáõÝÝ » ñÇ ³ ñÅ ³ Ý ³ Ñ ³ í ³ ïáõÃÛáõÝÁ ß ³ ï μ ³ ñÓñ » Ý · Ý ³ Ñ ³ ïáõÙ Å ³ Ù ³ Ý ³ Ï ³ ÏÇó · ÇïÝ ³ Ï ³ ÝÝ » ñÁ £ ² é ³ ÝÓÝ ³ Ñ ³ ïáõÏ ¿ ÑáõÛÝ Ýß ³ Ý ³ íáñ ³ ßË ³ ñÑ ³· Çñ áõ å ³ ïÙ ³· Çñ êïñ ³ μáÝÇ §² ßË ³ ñÑ ³· ñáõÃÛáõÝ ¦ ³ ßË ³ - ïáõÃÛáõÝÁ , áñï » Õ Ý ³» õ μ ³ í ³ Ï ³ Ý ÁÝ ¹³ ñÓ ³ Ï ³ Ý ¹ ñ ³ - ¹³ ñÓ Ï ³ ² Ý ³ ÑÇï ³ ëïí ³ ÍáõÑáõÝ £ § Ð ³ Û » ñÝ ³ ñï ³ Ï ³ ñ · » é ³ Ý ¹ áí » Ý å ³ ßïáõÙ ² Ý ³ ÑÇïÇÝ , ½ ³ Ý ³ ½ ³ Ý ï » Õ » ñ Ýñ ³ ³ Ýí ³ Ùμ ï ³×³ ñÝ » ñ » Ý Ï ³ Ý · Ý » óí ³ Í » õ Ñ ³ ïÏ ³ - å » ë º Ï » ÕÛ ³ ó ·³ í ³ éáõÙ ¦£ ² Ý ³ ÑÇïÇ å ³ ßï ³ ÙáõÝùÇ » õ å ³ ßï ³ ÙáõÝù ³ ÛÇÝ í ³ Û- ñ » ñÇ Ù ³ ëÇÝ ËÇëï Ï ³ ñ » õáñ ï » Õ » ÏáõÃÛáõÝÝ » ñ ¿ Ñ ³ Õáñ-
¹ áõÙ V ¹³ ñÇ å ³ ïÙÇã ²·³ à ³ Ý ·» ÕáëÝ Çñ § Ð ³ Ûáó å ³ ï- ÙáõÃÛáõÝ ¦ ³ ßË ³ ïáõÃÛ ³ Ý Ù » ç . §...² Ûë Ù » Í ² Ý ³ ÑÇï ïÇÏ- ÝáçÁ , áñ Ù » ñ ³ ½ · Ç ÷³ éùÝ ¿ áõ Ï » Ýë ³ ïáõÝ , μáÉáñ à ³·³ - íáñÝ » ñÝ » Ý å ³ ßïáõÙ , Ù ³ Ý ³ í ³ Ý ¹ ÐáõÝ ³ ó à ³·³ íáñÁ £ Ü ³ ¿ μáÉáñ ½ ·³ ëïáõÃÛáõÝÝ » ñÇ Ù ³ ÛñÁ , μ ³ ñ » ñ ³ ñÁ ³ ÙμáÕç Ù ³ ñ ¹ Ï ³ ÛÇÝ μÝáõÃÛ ³ Ý » õ ¹ áõëïñÁ ª Ù » Í , ù ³ ç ² ñ ³ Ù ³ ½ ¹ Ç ¦£
² Ý ³ ÑÇïÁ Ý ³» õ çñ ³ ÛÇÝ ï ³ ñ » ñùÇ ïÇñáõÑÇÝ ¿ ñ , ï ³ - ñ » ñù , áñÁ ÏÛ ³ Ýù ¿ å ³ ñ ·» õáõÙ μáõÛë » ñÇÝ áõ Ï » Ý ¹³ ÝÇÝ » - ñÇÝ £ ÆëÏ ïáÝÇ Å ³ Ù ³ Ý ³ Ï ² Ý ³ ÑÇïÇ ³ ñÓ ³ ÝÇÝ çáõñ ¿ ÇÝ óáÕáõÙ ª ³ ëïí ³ ÍáõÑáõó Ï » Ý ³ ñ ³ ñ áõÅ Ñ ³ Ûó » Éáí £
§...² Ûë Ù » Í ² Ý ³ ÑÇï ïÇÏÝáçÁ , áñ Ù » ñ ³ ½ · Ç ÷³ éùÝ ¿ áõ Ï » Ýë ³ ïáõÝ , μáÉáñ à ³·³ íáñÝ » ñÝ » Ý å ³ ßïáõÙ , Ù ³ - Ý ³ í ³ Ý ¹ ÐáõÝ ³ ó à ³·³ íáñÁ £ Ü ³ ¿ μáÉáñ ½ ·³ ëïáõ- ÃÛáõÝÝ » ñÇ Ù ³ ÛñÁ , μ ³ ñ » ñ ³ ñÁ ³ ÙμáÕç Ù ³ ñ ¹ Ï ³ ÛÇÝ μÝáõ- ÃÛ ³ Ý » õ ¹ áõëïñÁ ª Ù » Í , ù ³ ç ² ñ ³ Ù ³ ½ ¹ Ç ¦£
²·³ à ³ Ý ·» Õáë ( V ¹³ ñ ) øñÇëïáÝ » áõÃÛ ³ Ý Ñ ³ ëï ³ ïáõÙÇó Ñ » ïá ² Ý ³ ÑÇï ³ ëïí ³ ÍáõÑáõ å ³ ßï ³ ÙáõÝùÁ í » ñ ¿ ³ ÍíáõÙ Ø ³ ñÇ ³ Ù ² ëïí ³ Í ³ ÍÝÇ å ³ ßï ³ ÙáõÝùÇ £ ² Ý ³ ÑÇï ³ ëïí ³ ÍáõÑáõ · ÉË ³ íáñ ïáÝÁ ÝßíáõÙ ¿ ñ ³ åñÇÉÇ 6-ÇÝ , áñÁ ùñÇëïáÝ » áõ- ÃÛ ³ Ý Ñ ³ ëï ³ ïáõÙÇó Ñ » ïá í » ñ ¿ ³ ÍíáõÙ ² í » ïÛ ³ ó ïáÝÇ » õ ÝíÇñíáõÙ Ø ³ ñÇ ³ Ù ² ëïí ³ Í ³ ÍÝÇÝ £
² Ý ³ ÑÇïÇ Ï » ñå ³ ñÇ Ù ³ ñÙÝ ³ íáñáõÙÝ Çñ ³ ñï ³ óáÉáõÙÝ ¿ · ï » É Ý ³» õ ³ ÛÉ ÅáÕáíáõñ ¹ Ý » ñÇ ¹ Çó ³ ñ ³ ÝÝ » ñáõÙ , å ³ ñë- Ï ³ Ï ³ ÝáõÙ ª ² Ý ³ ÑÇï ³, ÑáõÝ ³ Ï ³ ÝáõÙ ª ² ñï » ÙÇë , ÐéáÙ »³ - Ï ³ ÝáõÙ ª ¸Ç ³ Ý ³, »· Çåï ³ Ï ³ ÝáõÙ ª ÜÇÇà £
ä ³ ïñ ³ ëï » ó Ð ² êØÆÎ Ø ² ¸àÚ ² ÜÀ
ÂÆì 35 ( 1548 ) 23 - 30 ÐàÎî º Ø ´º ðÆ 2024
23