² í » ÉÇ í ³ Õ ª 625-ÇÝ « Ð » ñ ³ ÏÉÇáëÝ Çñ Ñ ³ í ³ ï ³ ñÇÙ ½ÇÝ ³ - ÏÇóÝ » ñÇó Ù » ÏÇÝ ª Æë ³ Ñ ³ Ï Ð ³ ÛÏ ³ ½ÝÇÝ « Ýß ³ Ý ³ Ï » É ¿ ñ ÷ á- Ë ³ ñù ³ Æï ³ ÉÇ ³ ÛáõÙ « ³ ÛëÇÝùÝ ª μÛáõ½ ³ Ý ¹³ Ï ³ Ý ïÇñ ³ å » ïáõ- ÃÛ ³ Ý ï ³ Ï · ïÝíáÕ Æï ³ ÉÇ ³ ÛÇ Ï ³ é ³ í ³ ñÇã £ Ð ³ Û ³ ½ · Ç ½áñ ³ - å » ïÝ ³ Û ¹ å ³ ßïáÝÁ í ³ ñ » ó 18 ï ³ ñÇ » õ Ù » Í Í ³ é ³ ÛáõÃÛáõÝ- Ý » ñ Ù ³ ïáõó » ó ´ Ûáõ½ ³ Ý ¹ Ç ³ ÛÇÝ £ Ð ³ í ³ Ý ³ μ ³ ñ ³ Ûë Ñ ³ Ý ·³ - Ù ³ ÝùÁ áñáßÇã ¹» ñ Ë ³ Õ ³ ó « áñ Ð ³ ÛÏ ³ ½ÝÇÝ ³ Û ¹ å ³ ßïáÝáõÙ ÷ áË ³ ñÇÝÇ ÝáõÛÝå » ë Ñ ³ Û ³ ½ · Ç ½áñ ³ å » ï ê ³ Ñ ³ Ï Î ³ Ùë ³ - ñ ³ Ï ³ ÝÁ « áñÇÝ ÏáãáõÙ ¿ ÇÝ Æë ³ Ñ ³ Ï å ³ ïñÇÏ £ ² Ãáé ³ ÝÇëïÁ è ³ í » ÝÝ ³ ù ³ Õ ³ ùÝ ¿ ñ « áñÇ » Ï » Õ » óÇÝ » ñÇó Ù » ÏáõÙ ¿ É Ã ³ Õí » É ¿ ¥ 664 à ©¤£ Ü ³ ÝáõÛÝå » ë Ï ³ é ³ í ³ ñãÇ å ³ ßïáÝÁ í ³ ñ » É ¿ » ñÏ ³ ñ Å ³ Ù ³ Ý ³ Ï ª ßáõñç 20 ï ³ ñÇ £
Æï ³ ÉÇ ³ ÛÇ Ï ³ é ³ í ³ ñãÇ å ³ ßïáÝáõÙ Ñ ³ Û ³ ½ · Ç · áñÍÇãÝ » - ñÇ Ýß ³ Ý ³ ÏáõÙÁ Ï ³ ñÍ » ë à » ¹³ ñÓ » É ¿ ñ ³ í ³ Ý ¹³ Ï ³ Ý £ ê ³ Ñ ³ - ÏÇó Ñ » ïá ³ Û ¹ å ³ ßïáÝÁ í ³ ñ » É ¿ Ñ ³ Û ³ ½ · Ç ½áñ ³ å » ï ¶ ñÇ- · áñÁ « áñÇ Ù ³ ëÇÝ ³ ÛÉ ï » Õ » ÏáõÃÛáõÝÝ » ñ ãÏ ³ Ý £ Ð » ñ ³ ÏÉÇáëÇ ½áñ ³ å » ïÝ » ñÇó ¿ » Õ » É ² É » ùë-Øáõß » Õ Ø ³ ÙÇ- ÏáÝÛ ³ ÝÁ « áñÁ » Õ » É ¿ ´ Ûáõ½ ³ Ý ¹ Ç ³ ÛÇ ëÇóÇÉÇ ³ Ï ³ Ý ½áñ ³ μ ³ Ý ³ - ÏÇ Ññ ³ Ù ³ Ý ³ ï ³ ñÁ £ ² ÛÝ « áñ Ý ³ Ïñ » É ¿ å ³ ïñÇÏ « åñáÏáÝëáõÉ « Ù ³· Çëïñáë ïÇïÕáëÝ » ñÁ « ³ ñ ¹» Ý ÇëÏ íÏ ³ ÛáõÙ ¿ ´ Ûáõ½ ³ Ý ¹ Ç- ³ ÛáõÙ Ñ ³ Û ½áñ ³ å » ïÇ Ù » Í Ñ » ÕÇÝ ³ ÏáõÃÛ ³ Ý Ù ³ ëÇÝ £
´ Ûáõ½ ³ Ý ¹ Ç ³ ÛÇ Ñ ³ Ù ³ ñ Í ³ Ýñ Çñ ³ íÇ ×³ Ï ëï » ÕÍí » ó 7-ñ ¹ ¹³ ñÇ 30- ³ Ï ³ Ý Ãí ³ Ï ³ ÝÝ » ñÇÝ ² é ³ ç ³ íáñ ² ëÇ ³ ÛáõÙ ³ ñ ³ μ- Ý » ñÇ Ñ ³ ÛïÝí » Éáí £ Üñ ³ Ýù ¹³ ñÓ ³ Ý ÇÝãå » ë ´ Ûáõ½ ³ Ý ¹ Ç ³ ÛÇ « ³ ÛÝå » ë ¿ É ä ³ ñëÏ ³ ëï ³ ÝÇ ³ Ù » Ý ³ íï ³ Ý ·³ íáñ ÃßÝ ³ ÙÇÝ » - ñÁ £ ä ³ ñëÇÏÝ » ñÁ ³ ñ ³ μÝ » ñÇ ¹» Ù ¹ áõñë » Ï ³ Ý Ù » Í ³ ù ³ Ý ³ Ï ½áñùáí « ³ ÛÝáõ ³ Ù » Ý ³ ÛÝÇí , Ýñ ³ Ýó ³ é ³ çÇÝÁ 635 à © å ³ ñïáõ- ÃÛ ³ Ý Ù ³ ïÝ » ó μÛáõ½ ³ Ý ¹³ Ï ³ Ý ½áñ ³ ËáõÙμÁ £ Ð » ñ ³ ÏÉÇáëÝ ³ Û ¹ ½áñ ³ ËÙμÇ Ññ ³ Ù ³ Ý ³ ï ³ ñ ¿ ñ Ýß ³ Ý ³ Ï » É Ñ ³ Û ³ ½ · Ç ½áñ ³ - å » ï ì ³ Ñ ³ ÝÇÝ £ ä ³ Ûù ³ ñÇ Ù ³ ñ ¹ Á
1872 à © Ù ³ ñïÇÝ ì ³ ÝáõÙ ëï » ÕÍí » ó § ØÇáõÃÛáõÝ Ç ÷ ñÏáõ- ÃÛáõÝ ¦ ³ ½ ·³ ÛÇÝ- ³ ½ ³ ï ³· ñ ³ Ï ³ Ý ·³ ÕïÝÇ ËÙμ ³ ÏÁ « áñÇ Ýå ³ ï ³ ÏÝ ¿ ñ Ï ³ ½Ù ³ Ï » ñå » É Ñ ³ Û » ñÇ å ³ Ûù ³ ñÁ Ãáõñù Ñ ³ ñëï ³ Ñ ³ ñÇãÝ » ñÇ ¹» Ù £ ÊÙμ ³ ÏÇ ÑÇÙÝ ³¹ ÇñÝ » ñÇó ¿ ñ ² ñë » Ý ÂáË- Ù ³ ËÛ ³ ÝÁ £ ² í ³ ñï » É ¿ ñ ì ³ ñ ³·³ í ³ ÝùÇ Å ³ é ³ Ý ·³ íáñ ³ ó í ³ ñÅ ³ ñ ³ ÝÁ « ï ³ ñí » É ²© ì ³ Ý » óáõ « ¶© êñí ³ ÝÓïÛ ³ ÝÇ ³ ½ ³ - ï ³ ëÇñ ³ Ï ³ Ý ·³ Õ ³÷³ ñÝ » ñáí » õ Ñ ³ Ù ³ ËáÑÝ » ñÇ Ñ » ï μáõéÝ · áñÍáõÝ » áõÃÛáõÝ Í ³ í ³ É » É ¹ ñ ³ Ýó Çñ ³· áñÍÙ ³ Ý Ñ ³ Ù ³ ñ £ ÊÙμ ³ ÏÁ « ë ³ Ï ³ ÛÝ « Ï ³ ñáÕ ³ ó ³ í · áÛ ³ ï » õ » É » ñÏáõ ï ³ ñÇ ª ÇßË ³ - ÝáõÃÛáõÝÝ » ñÁ Ñ ³ ÛïÝ ³ μ » ñ » óÇÝ ³ ÛÝ » õ ¹³ Å ³ Ýáñ » Ý Ñ ³ ßí » - Ñ ³ ñ ¹³ ñ ï » ë ³ Ý Ýñ ³ ³ Ý ¹³ ÙÝ » ñÇ ÝÏ ³ ïÙ ³ Ùμ £ ² ñë » ÝÇÝ Ñ ³ - çáÕí » ó ËáõÛë ï ³ É Ñ » ï ³ åÝ ¹ áõÙÝ » ñÇó « Ù » ÏÝ » ó ì » ñÇÝ ²· áõ- ÉÇë » õ ½μ ³ Õí » ó Çñ ëÇñ ³ Í Ù ³ ëÝ ³· ÇïáõÃÛ ³ Ùμ ª áõëáõóãáõ- ÃÛ ³ Ùμ £ 1881-ÇÝ ¾çÙÇ ³ ÍÝáõÙ Ó » éÝ ³¹ ñí » ó í ³ ñ ¹³ å » ï £
² ½ ³ ï ³ ëÇñ ³ Ï ³ Ý ·³ Õ ³÷³ ñÝ » ñÁ « ë ³ Ï ³ ÛÝ « Ñ ³ Ý · Çëï ã ¿ - ÇÝ ï ³ ÉÇë ² ñë » ÝÇÝ « » õ 1882-ÇÝ Ý ³ í » ñ ³¹³ ñÓ ³ í ì ³ Ý ª ß ³ - ñáõÝ ³ Ï » Éáõ ³ ½ ³ ï ³· ñ ³ Ï ³ Ý å ³ Ûù ³ ñÁ « ÙÇ ³ Å ³ Ù ³ Ý ³ Ï ³ ß- Ë ³ ï » Éáõ Çñ Ñ ³ ñ ³ ½ ³ ï ÏñÃûç ³ ËáõÙ ª Å ³ é ³ Ý ·³ íáñ ³ ó í ³ ñ- Å ³ ñ ³ ÝáõÙ £ î ³ ñÇÝ » ñ ³ Ýó Ý ³ ¹³ ñÓ ³ í í ³ ñÅ ³ ñ ³ ÝÇ ï » ëáõã £ ì ³ ÝáõÙ · ïÝí » Éáõ ßñç ³ ÝÁ ² ñë » ÝÇ Ñ ³ Ù ³ ñ ã ³÷³ ½ ³ Ýó μáõéÝ ³ Ýó ³ í £ ØÇ ÏáÕÙÇó ª ·³ ÕïÝÇ · áñÍáÕáõÃÛáõÝÝ » ñ ÁÝ ¹ - ¹» Ù Ãáõñù Ñ ³ ñëï ³ Ñ ³ ñÇãÝ » ñÇ « Ñ ³ Ûñ » Ý ³ ëÇñ ³ Ï ³ Ý áõÅ » ñÇ Ï ³ ½Ù ³ Ï » ñåáõÙ « ÙÛáõë ÏáÕÙÇó ª Ù ³ ï ³ Õ ë » ñÝ ¹ Ç Ïñà ³ Ï ³ Ý · áñÍ « μ ³ Ý ³ ëÇñ ³ Ï ³ Ý Ñ » ï ³ ½áïáõÃÛáõÝÝ » ñ « · ñ ³ Ï ³ Ý ³ ß- Ë ³ ï ³ Ýù £ ² Ýáõñ ³ Ý ³ ÉÇ ÓÇñù áõÝ » ñ ª · ñáõÙ ¿ ñ μ ³ Ý ³ ëï » ÕÍáõ- ÃÛáõÝÝ » ñ « » õ » à » ׳ Ï ³ ï ³· ÇñÝ ³ ÛÝå » ë ¹³ ë ³ íáñí » ñ « áñ ÑÇÙÝ ³ íáñ ³ å » ë ½μ ³ Õí » ñ · ñ ³ Ï ³ ÝáõÃÛ ³ Ùμ « ³ å ³ ³ ñ » õÙï ³ Ñ ³ ÛáõÃÛáõÝÝ Ç ¹» Ùë Ýñ ³ ÙÇ ÑÇ ³ Ý ³ ÉÇ μ ³ Ý ³ ëï » ÕÍ ¿ ñ áõ- Ý » Ý ³ Éáõ £
² ñë » ÝÝ Çñ Ñ ³ Û ³ óùÝ » ñáí Ý ³ ñá ¹ ÝÇÏ ¿ ñ « · ïÝáõÙ ¿ ñ « áñ ³ ½- ·³ ÛÇÝ μ ³ ñ » Ï » óáõÃÛ ³ Ý ÑÇÙùÁ · ÛáõÕ ³ óáõ μ ³ ñ » Ï » óáõÃÛáõÝÝ ¿, » õ Ýñ ³ Ý å » ïù ¿ ³ ½ ³ ï » É ³ Ù » Ý ï » ë ³ ÏÇ ß ³ Ñ ³· áñÍáõÙÇó £ ² Û ¹ ·³ Õ ³÷³ ñÝ » ñÁ Ý ³ ß ³ ñ ³¹ ñ » ó Çñ § Ð ³ Ûñ » ÝÇùÇ å ³ - Ñ ³ ÝçÝ » ñ » õ Ñ ³ Û · ÛáõÕ ³ óÇÝ ¦ áõëáõÙÝ ³ ëÇñáõÃÛ ³ Ý Ù » ç « áñÝ ³ é ³ ç ¿ ñ ù ³ ßáõÙ Å ³ Ù ³ Ý ³ ÏÇ Ñ ³ Ù ³ ñ ³ Ýëáíáñ « à ³ ñÙ Ùïù » ñ £
² ÛëåÇëÇ ³ ÝÑ ³ ï ³ Ï ³ ÝáõÃÛáõÝÁ ã ¿ ñ Ï ³ ñáÕ íñÇå » É Ãáõñù ³ Ï ³ Ý ÇßË ³ ÝáõÃÛáõÝÝ » ñÇ áõß ³¹ ñáõÃÛáõÝÇó £ ² Ýå ³ Ï ³ ë ¿ ÇÝ Ñ » ï ³ åÝ ¹ áõÙÝ » ñÁ Ýñ ³ ÝÏ ³ ïÙ ³ Ùμ « μ ³ ½ÙÇóë Ó » ñμ ³ Ï ³ Éí » ó « μ ³ Ûó ã ¹³ í ³×³ Ý » ó Çñ ·³ Õ ³÷³ ñÝ » ñÇÝ £ úÕ ³ ÏÁ ë » ÕÙíáõÙ ¿ ñ « » õ ² ñë » ÝÝ ëïÇåí ³ Í » Õ ³ í ·³ ÕïÝÇ ³ ÝóÝ » É ä ³ ñëÏ ³ ë- ï ³ Ý £ Âáõñù å ³ ïÅÇãÝ » ñÇ Ó » éùÁ « ³ ÛÝáõ ³ Ù » Ý ³ ÛÝÇí « ³ Ûëï » Õ ¿ É Ñ ³ ë ³ í Ýñ ³ Ý £ Üñ ³ Ý · ï ³ Ý Ø ³ Ïáõ ù ³ Õ ³ ùÇ Ùáï · ïÝíáÕ ê © Ü ³ Ë ³ íÏ ³ í ³ ÝùáõÙ » õ ëå ³ Ý » óÇÝ ¹³ Å ³ Ýáñ » Ý ¥ 1892 ¤£
² ½ ³ ï ³· ñ ³ Ï ³ Ý ß ³ ñÅÙ ³ Ý · áñÍÇã « μ ³ Ý ³ ëï » ÕÍ « μ ³ Ý ³ - ë » ñ « Ù ³ ÝÏ ³ í ³ ñÅ ª ³ ÛëåÇëÇÝ ÙÝ ³ ó ² ñë » Ý ÂáËÙ ³ ËÛ ³ ÝÁ 19- ñ ¹ ¹³ ñÇ Ñ ³ Ûáó å ³ ïÙáõÃÛ ³ Ý Ù » ç £
² Û ¹ ½ ³ ñÙ ³ Ý ³ ÉÇ ØÇÝ ³ ëáíÇãÝ » ñÁ
È ³ ÛÝ Ñ » ï ³ ùñùñáõÃÛáõÝÝ » ñÇ ï » ñ Ù ³ ñ ¹ ¿ ñ É » Ñ ³ Ñ ³ Û ³ ½Ýí ³ Ï ³ ÝÇ ½ ³ í ³ Ï Úáõ½ » ý ØÇÝ ³ ëáíÇãÁ £ 1814-ÇÝ ³ í ³ ñï » ó È ³ ÛåóÇ · Ç Ñ ³ Ù ³ Éë ³ ñ ³ ÝÇ Çñ ³ í ³ μ ³ Ý ³ Ï ³ Ý ý ³ ÏáõÉï » ïÁ » õ » ñ » ù ï ³ ñÇ ³ Ýó Ýß ³ Ý ³ Ïí » ó È » Ñ ³ Ï ³ Ý Ã ³·³ íáñ ³ Ï ³ Ý ¹³ - ï ³ Ë ³ ½áõÃÛ ³ Ý · ÉË ³ íáñ à ³ ñ · Ù ³ ÝÇã « » ñÏáõ ï ³ ñÇ ³ Ýó ª » ñÏñÇ ¹³ ï ³ Ë ³ ½Ç ï » Õ ³ Ï ³ É £ Æñ ³ í ³ μ ³ Ý ÉÇÝ » Éáí ª 1820-21 Ãà © ³ ßË ³ ï » ó áñå » ë ì ³ ñß ³ í ³ ÛÇ §º ñ ³ Åßï ³ Ï ³ Ý ß ³ μ ³ - à ³ à » ñÃÇ ¦ ËÙμ ³· Çñ £ Ð » ïá ³ Ýó ³ í Ù ³ ÝÏ ³ í ³ ñÅ ³ Ï ³ Ý ³ ß- Ë ³ ï ³ ÝùÇ « » Õ ³ í ì ³ ñß ³ í ³ ÛÇ Ñ ³ Ù ³ Éë ³ ñ ³ ÝÇ åñáý » ëáñ £ ² ÛÝù ³ Ý Ù » Í ×³ Ý ³ ãáõÙ Ó » éù μ » ñ » ó ýÇÝ ³ Ýë ³ Ï ³ Ý ³ ëå ³ ñ » - ½áõÙ « áñ 1828-ÇÝ Ýß ³ Ý ³ Ïí » ó È » Ñ ³ Ï ³ Ý Ã ³·³ íáñáõÃÛ ³ Ý ýÇ- Ý ³ ÝëÝ » ñÇ Ý ³ Ë ³ ñ ³ ñ £
Úáõ½ » ý ØÇÝ ³ ëáíÇãÁ áã å ³ Ï ³ ë Ñ » ï ³ ùñùñáõÃÛáõÝÝ » ñ áõ- Ý » ñ · ñ ³ Ï ³ ÝáõÃÛ ³ Ý » õ ³ ñí » ëïÇ ÝÏ ³ ïÙ ³ Ùμ £ ´³ Ý ³ ëï » ÕÍ ¿ ñ » õ É ³ ÛÝ ×³ Ý ³ ãáõÙ Ó » éù μ » ñ » ó § Ø ³ ñ ¹ Á ¦ · ñùáí ¥ 1816 ¤£ ¶ ñ » ó μ ³ ½Ù ³ ÃÇí Ñá ·» õáñ » ñ ·» ñÇ ï » ùëï » ñ « áñáÝù ÉáõÛë ï » - ë ³ Ý ³ é ³ ÝÓÇÝ · ñùáí ¥ 1825 ¤£ êÏë » ó ½μ ³ Õí » É Ã ³ ñ · Ù ³ Ý ³ - Ï ³ Ý · áñÍáõÝ » áõÃÛ ³ Ùμ » õ ¹³ ñÓ ³ í ÞÇÉÉ » ñÇ « ¶ Ûáà » Ç ³ é ³ çÇÝ Ã ³ ñ · Ù ³ ÝÇãÝ » ñÇó Ù » ÏÁ É » Ñ ³ Ï ³ Ý Çñ ³ Ï ³ ÝáõÃÛ ³ Ý Ù » ç £ Üñ ³ §º ñÏ » ñ ¦ μ ³ ½Ù ³ Ñ ³ ïáñÛ ³ ÏÁ Å ³ Ù ³ Ý ³ ÏÇÝ ¹ Çïí » ó áñå » ë · ñ ³ Ï ³ Ý Ëáßáñ » ñ » õáõÛà £ È » Ñ ³ ëï ³ ÝÇ å ³ ïÙáõÃÛ ³ Ý Ù » ç Ñ ³ ÛïÝÇ ¿ » õë Ù » Ï Úáõ½ » ý ØÇÝ ³ ëáíÇã « ÝáõÛÝå » ë ³ ½ · áõÃÛ ³ Ùμ Ñ ³ Û « áñÝ ³ åñ » É » õ ëï » Õ- Í ³· áñÍ » É ¿ 18-ñ ¹ ¹³ ñáõÙ £ º Õ » É ¿ Çñ ³ í ³· ÇïáõÃÛ ³ Ý ¹ áÏïáñ « ËÙμ ³· ñ » É § ØáÝÇÃáñ ¦ Ñ ³ Ý ¹» ëÁ « Ññ ³ ï ³ ñ ³ Ï » É ³ í » ÉÇ ù ³ Ý 40 Ñ ³ ïáñ å ³ ïÙ ³· Çï ³ Ï ³ Ý « ÇÙ ³ ëï ³ ëÇñ ³ Ï ³ Ý « ³ ëïí ³ - Í ³ μ ³ Ý ³ Ï ³ Ý « Ëñ ³ ï ³ μ ³ ñáÛ ³ Ï ³ Ý » õ ³ ÛÉ Ã » Ù ³ Ý » ñáí ³ ß- Ë ³ ïáõÃÛáõÝÝ » ñ « áñáÝó Ù » ç μ ³ ½Ù ³ ÃÇí ï » Õ » ÏáõÃÛáõÝÝ » ñ Ï ³ Ý Ý ³» õ É » Ñ ³ Ñ ³ Û » ñÇ Ù ³ ëÇÝ £
² Ûë Úáõ½ » ý ØÇÝ ³ ëáíÇãÝ ¿ É ¿ ñ μ ³ Ý ³ ëï » ÕÍ » õ à ³ ñ · Ù ³ ÝÇã £ àõÝÇ É » Ñ ³ Ñ ³ Û » ñÇÝ ÝíÇñí ³ Í μ ³ ½Ù ³ ÃÇí ù » ñÃí ³ ÍÝ » ñ « μ ³ - Ý ³ ëï » ÕÍáõÃÛáõÝÝ » ñÇ ÅáÕáí ³ ÍáõÝ » ñ £  ³ ñ · Ù ³ ÝáõÃÛáõÝÝ » ñ ¿ Ï ³ ï ³ ñ » É ýñ ³ Ýë » ñ » ÝÇó « É ³ ïÇÝ » ñ » ÝÇó « Çï ³ É » ñ » ÝÇó « Ñáõ- Ý ³ ñ » ÝÇó £ ´ áÏ ³ ããáÛÇ « ä » ïñ ³ ñÏ ³ ÛÇ « ² Ý ³ Ïñ » áÝÇ « Ðáñ ³ óÇáëÇ » õ ³ ÛÉáó ß ³ ï · áñÍ » ñ É » Ñ » ñ » Ý ³ é ³ çÇÝ ³ Ý ·³ Ù ÑÝã » É » Ý Úáõ½ » ý ØÇÝ ³ ëáíÇãÇ ßÝáñÑÇí £ ò ³ íáù « Ýñ ³ ß ³ ï Ó » é ³· ñ » ñ ³ Ûëûñ Ñ ³ Ù ³ ñíáõÙ » Ý ³ ÝÑ » ï Ïáñ ³ Í £
ä ³ ïñ ³ ëï » ó Ü © ØÆø ² Ú º ÈÚ ² ÜÀ
ÂÆì 32 ( 1497 ) 16 - 22 ú ¶ àêîàêÆ 2023
25