Ð ² Úàò ´º 𸠺 ðÀ
Ø » Í Ð ³ ÛùÇ êÛáõÝÇù Ý ³ Ñ ³ Ý · Ç 12 ·³ í ³ éÝ » ñÇó ¿ ñ Îáíë ³ Ï ³ ÝÁ , áñ Ïáãí » É ¿ Ý ³ ¨ Îáõë ³ Ï ³ Ý , Îáë ³ Ï ³ Ý ¨ ¶ ñÑ ³ Ù ª Ñ ³ Ù ³ ÝáõÝ · ÉË ³ íáñ μ » ñ ¹ Ç ³ ÝáõÝáí £ êï »÷³ Ýáë úñμ » ÉÛ ³ - ÝÁ ÝßáõÙ ¿. § êÛáõÝÇùÇ 8-ñ ¹ Ý ³ Ñ ³ Ý ·, áñÝ ³ ÛÅÙ ¶ ñÑ ³ Ù » Ý ÏáãáõÙ ¦£ Ô¨áÝ ¹ ² ÉÇß ³ ÝÁ ·³ í ³ éÁ ÝÏ ³ ñ ³· ñáõÙ ¿ ´³ ëáõï ( Ì ³ í ) ¨ àÕçÇ ·» ï » ñÇ ³ í ³ ½ ³ ÝáõÙ £
¶³ í ³ éÇ ³ ñ¨ÙïÛ ³ Ý ë ³ ÑÙ ³ ÝÝ ³ Ýó » É ¿ Êáõëïáõ ÷ É » é ³ Ý ÑÛáõëÇë ³ ÛÇÝ É » éÝ » ñáí ¨ ´³ ëáõïÇ ³ ñ¨ÙïÛ ³ Ý çñμ ³ Å ³ Ýáí , Ñ ³ ñ ³ í ³ ñ¨ » ÉÛ ³ ÝÁ ª ² ñ ³ ùëáí , ÑÛáõëÇë ³ ñ¨ » ÉÛ ³ ÝÁ ª àÕçÇ ·» - ïáí , áñÇ ëïáñÇÝ Ñáë ³ Ýùáí ³ Ýó » É ¿ ·» ïÇ Ó ³ Ë ³÷ Á ¨ Ñ ³ ë » É Ð ³·³ ñÇ ·» ïÇÝ £
¶ ñÑ ³ ÙÁ Ù » ñ ûñ » ñáõÙ ² ñó ³ ËÇ Ñ ³ ñ ³ í ³ ÛÇÝ Ñ ³ ïí ³ ÍáõÙ ª ø ³ ß ³ à ³ ÕÇ ßñç ³ ÝáõÙ · ïÝíáÕ ·» Õ ³ ï » ëÇÉ ¨ ÇÝùÝ ³ ïÇå ÙÇ · ÛáõÕ ¿ ñ ª Î » ñ » Ý · ÛáõÕÇó 1 ÏÙ ¹» åÇ ³ ñ¨Ùáõïù £ ÐÝ ³·» ï- Ý » ñÁ ¶ ñÑ ³ Ù · ÛáõÕÇ Ùáï · ïÝíáÕ ¹³ Ùμ ³ ñ ³ Ý ³ μÉáõñÝ » ñÇó Ñ ³ ÛïÝ ³ μ » ñ » É » Ý áõß μñáݽ » ¹³ ñÇ ¨ í ³ Õ » ñÏ ³ ÃÇ ¹³ - ñ ³ ßñç ³ ÝÝ » ñÇÝ í » ñ ³ μ » ñáÕ ÝÛáõà » ñ , ÇÝãå » ë Ý ³ ¨ ÑÝ ³· áõÛÝ μÝ ³ Ï ³ í ³ ÛñÇ ÙÝ ³ óáñ ¹ Ý » ñ £
¶ ÛáõÕÁ ³ é ³ í » É Ñ ³ ÛïÝÇ ¿ ¶ ñÑ ³ Ù μ » ñ ¹ áí £ ¶ ñÑ ³ Ù Ýß ³ Ý ³ - ÏáõÙ ¿ Ñ ³ Ù » ëï , å ³ ñÏ » ßï , ÅáõÅÏ ³ É £ êÛáõÝÛ ³ ó ÇßË ³ Ýáõ- ÃÛ ³ Ý ( 821-987 Ãà .), Ñ » ï ³·³ ÛáõÙ êÛáõÝÇùÇ Ã ³·³ íáñáõ- ÃÛ ³ Ý ï ³ ñÇÝ » ñÇÝ ( 987-1070 Ãà .) ¶ ñÑ ³ Ù μ » ñ ¹ Á Ï ³ ñ¨áñ ¹» - ñ ³ Ï ³ ï ³ ñáõÃÛáõÝ ¿ áõÝ » ó » É £ ² ÛÝ áã ÙÇ ³ ÛÝ ·³ í ³ éÇ · ÉË ³ - íáñ μ » ñ ¹ Ý ¿ ñ , ³ Ûɨ êÛáõÝÛ ³ ó ÇßË ³ ÝÝ » ñÇ Ýëï ³ í ³ ÛñÁ , áñ Ï ³ Ý · áõÝ ¿ » Õ » É ÙÇÝ㨠X-XII ¹³ ñ » ñÁ £ ¶ ñÑ ³ ÙÁ ÑÇßíáõÙ ¿ Ý ³ ¨ 1104 Ãí ³ Ï ³ ÝÇÝ ª ë » ÉçáõÏÝ » ñÇ ³ ñß ³ í ³ ÝùÝ » ñÇ Å ³ Ù ³ Ý ³ Ï , ÇëÏ 1166 Ãí ³ Ï ³ ÝÇÝ ì ³ ñ ¹³ Ý ² ñ¨ » ÉóÇÝ μ » ñ ¹ Á ÑÇßáõÙ ¿ áñå » ë êÛáõÝÛ ³ ó à ³·³ íáñáõÃÛáõÝÇó · ñ ³ íí ³ Í ³ Ùñáó £ ¸ ³ - íÇà ´» ÏÇ ³ ½ ³ ï ³· ñ ³ Ï ³ Ý å ³ Ûù ³ ñÇ Å ³ Ù ³ Ý ³ ÏÝ » ñáõÙ μ » ñ ¹ Á ÑÇß ³ ï ³ ÏíáõÙ ¿ Ý ³ ¨ ¶ áõñÑ ³ Ù Ó¨áí £ êï »÷³ Ýáë úñμ » ÉÛ ³ ÝÝ Çñ § ä ³ ïÙáõÃÇõÝ Ý ³ Ñ ³ Ý · ÇÝ êÇë ³ Ï ³ Ý ¦ ³ ßË ³ ïáõÃÛ ³ Ý Ù » ç , áñï » Õ Ý » ñÏ ³ Û ³ óíáõÙ ¿ êÛáõÝ- Û ³ ó ³ ßË ³ ñÑÇ » Ï » Õ » ó ³ Ï ³ Ý áõ ù ³ Õ ³ ù ³ Ï ³ Ý ³ ÙμáÕç ³ - Ï ³ Ý å ³ ïÙáõÃÛáõÝÝ áõ ³ ßË ³ ñÑ ³· ñáõÃÛáõÝÁ , ÝÏ ³ ñ ³· ñáõÙ ¿ Ý ³ ¨ Ñ ³ Ûáó 552 à . ( 1103 à .) ï » ÕÇ áõÝ » ó ³ Í Çñ ³¹³ ñÓáõ- ÃÛáõÝÝ » ñÁ , ËáëáõÙ ¿ Ý ³ ¨ ¶ ñÑ ³ Ù μ » ñ ¹ Ç Ù ³ ëÇÝ . §´ áÉáñáíÇÝ ³ í » ñí » ó ´³ Õ ³ ó » ñÏÇñÁ £ ê ³ ëïÇÏ ë · Ç Ù » ç ÁÝÏ ³ Ý Ð ³ Û ³ ë- ï ³ ÝÇ μáÉáñ » Ï » Õ » óÇÝ » ñÝ áõ ùñÇëïáÝÛ ³ Ý » ñÁ £ ´³ Ûó ´³ Õ ³ - μ » ñ ¹ Á , ¶» ÕÇÝ , Î ³ ù ³ í ³ μ » ñ ¹ Á , ÞÉáñáõïÁ , Î ³ ñ × ¨ ³ ÝÁ , Ø » Õ- ñÇÝ , ¶ ñÑ ³ ÙÁ ÙÝ ³ óÇÝ ² ßáïÇ ÃáéÝ » ñÇ ª ¶ ñÇ · áñ à ³·³ íáñÇ áõ êÙμ ³ ïÇ Çñ ³ íáõÝùÇÝ ¦£ ¶ ñÇ · áñÝ áõ Ýñ ³ » Õμ ³ Ûñ êÙμ ³ ïÁ í ³ Ë ×³ Ýí » É » Ý ÝáõÛÝ ª 1166 Ãí ³ Ï ³ ÝÇÝ £
êÛáõÝÛ ³ ó ¶ ñÇ · áñ à ³·³ íáñÁ ³ ñáõ ½ ³ í ³ Ï ãáõÝ » ñ ¨ Çñ ¹ ëï » ñÁ ª Î ³ ï ³ ÛÇÝ ³ ÙáõëÝ ³ óÝáõÙ ¿ Ê ³ ã » ÝÇ Ð ³ ë ³ Ý ¶» é ³ - ù ³ ñ » óÇ ÇßË ³ ÝÇ Ñ » ï ¨ Ýñ ³ Ý ¹³ ñÓÝáõÙ ¿ êÛáõÝÛ ³ ó à ³·³ - íáñ £ êÛáõÝÇùáõÙ Ð ³ ë ³ Ý ¶» é ³ ù ³ ñ » óáõ ÇßË ³ ÝáõÃÛ ³ Ý ßñç ³ - ÝÁ ( 1066-1070 Ãà .) Ñ ³ ÙÁÝÏÝáõÙ ¿ à ³·³ íáñáõÃÛ ³ Ý íñ ³ ë » ÉçáõÏ Ãáõñù » ñÇ × ÝßáõÙÝ » ñÇ Ù » Í ³ óÙ ³ Ý Ñ » ï £ 1070 à . ë » É- çáõÏÝ » ñÁ Ýí ³× áõÙ » Ý ¶ ñÑ ³ ÙÁ , ¶» ÕÇÝ , Î ³ ù ³ í ³ μ » ñ ¹ Á , ´³ - Õ ³ μ » ñ ¹ Á £ Ð ³ ë ³ Ý ¶» é ³ ù ³ ñ » óÇÝ ëïÇåí ³ Í Çñ ÁÝï ³ ÝÇùÇ Ñ » ï · Çß » ñáí ´³ Õ ³ μ » ñ ¹ Çó Ñ » é ³ ÝáõÙ ¿ Ê ³ ã » Ý ª Çñ Ñ ³ Ûñ ³ - Ï ³ Ý Ï ³ Éí ³ ÍùÁ £ ² Û ¹ Çñ ³¹³ ñÓáõÃÛáõÝÝ » ñÇó Ñ » ïá ¶ ñÑ ³ ÙÁ ÏáñóÝáõÙ ¿ Çñ » ñμ » ÙÝÇ ¹» ñÝ áõ Ýß ³ Ý ³ ÏáõÃÛáõÝÁ £
17-18-ñ ¹ ¹³ ñ » ñáõÙ Îáíë ³ Ï ³ Ý- ¶ ñÑ ³ Ù ·³ í ³ éÁ μ ³ Å ³ Ý- íáõÙ ¿ ÙÇ ù ³ ÝÇ ·³ í ³ é ³ ÏÝ » ñÇ ª ¼ ³ í ³ Ý ¹ áõñ , ¶ ÇÉ ³ μ » ñ ¹, ¶ ñ- Ñ ³ Ù , ²×³ Ý (²×³ Ý ³ Ý ) Ù ³ ë ³ Ùμ ´³ ñ · áõß ³ ï £ º ñμ » ÙÝÇ Ñ ³ - Û ³ ß ³ ï áõ Ñ ³ Û ³ ßáõÝã ·³ í ³ éÁ 18-ñ ¹ ¹³ ñÇ í » ñç » ñÇÝ áõ 19- ñ ¹ ¹³ ñÇ ëϽμÝ » ñÇÝ Ãáõñù » ñÇ áõ ùñ ¹» ñÇ × ÝßáõÙÝ » ñÇ ï ³ Ï ½ñÏíáõÙ ¿ Çñ Ý ³ ËÏÇÝ ÇëÏ ³ Ï ³ Ý ï » ñ » ñÇó £ ¶ ñÑ ³ ÙáõÙ Ñ ³ ë- ï ³ ïí ³ Í Ãáõñù » ñÝ áõ ùñ ¹» ñÁ μÝ ³ Ï ³ í ³ ÛñÁ í » ñ ³ Ýí ³ ÝáõÙ » Ý ø » ãÇÏÉÇ £ Ð ³ ëï ³ ïí » Éáí ÑÇÝ Ñ ³ ÛÏ ³ Ï ³ Ý μÝ ³ Ï ³ í ³ ÛñáõÙ ª ùáãíáñ ó » Õ » ñÁ ÑÇÙÝ ³ Ñ ³ ï ³ Ï ³ í » ñáõÙ » Ý Ñ ³ ÛÏ ³ Ï ³ Ý å ³ ïÙ ³ Ùß ³ Ïáõà ³ ÛÇÝ Ñáõß ³ ñÓ ³ ÝÝ » ñÁ , Ñ ³ ÛÇ ª ³ Ûë ï ³ ñ ³ Í- ùáõÙ ³ åñ » Éáõ ³ ÝËáë íÏ ³ Ý » ñÁ £
¶ ñÑ ³ Ù μ » ñ ¹ Ç ³ í » ñ ³ ÏÝ » ñ ³ ÛÅÙ ¿ É Ï ³ Ý ÂÕçÇ ·» ïÇ Ó ³ Ë ³÷ ÇÝ ª ³ ÝÙ ³ ïã » ÉÇ Å ³ ÛéÇ Ï ³ ï ³ ñÇÝ £ ¶» ï ³÷ Çó ÙÇÝã¨ μ » ñ- ¹ Ç å ³ ñÇëåÝ » ñÁ í » ñ » Ý ËáÛ ³ ÝáõÙ ³ ÝÙ ³ ïã » ÉÇ Å ³ Ûé » ñ , áñáÝù μ » ñ ¹ Ý ³ ÝÙ ³ ïáõÛó » Ý ¹³ ñÓÝáõÙ » ñ » ù ÏáÕÙÇó £ ØÇÝã¨ í » ñç » ñë å ³ Ñå ³ Ýí » É ¿ ÇÝ å ³ ñëåÇ áñáß Ñ ³ ïí ³ ÍÝ » ñ , áñ ÝáõÛÝÇëÏ ³ í » ñ ³ Ï íÇ ×³ ÏáõÙ í » Ñ ³ ßáõù ïå ³ íáñáõÃÛáõÝ » Ý ÃáÕÝáõÙ £
¸ » é¨ë Ëáñ ¹ ñ ¹³ ÛÇÝ ï ³ ñÇÝ » ñÇÝ ¶ ñÑ ³ ÙÁ μéÝ ³ ÏóíáõÙ ¿ ²¹ ñμ » ç ³ ÝÇÝ £ 1923 à . ¶ ñÑ ³ ÙÁ ²¹ ñμ » ç ³ ÝÇ ËáñÑñ ¹³ ÛÇÝ ëáóÇ ³ ÉÇëï ³ Ï ³ Ý Ñ ³ Ýñ ³ å » ïáõÃÛ ³ Ý Î ³ ñÙÇñ øáõñ ¹ Çëï ³ ÝÇ , ÇëÏ 1930 à .ª ¼ ³ Ý ·» É ³ ÝÇ ßñç ³ ÝÇ Ï ³ ½ÙáõÙ ¿ ñ £
1993 à . ÝáÛ » Ùμ » ñÇÝ ² ñó ³ ËÇ Ð ³ Ýñ ³ å » ïáõÃÛ ³ Ý å ³ ßïå ³ ÝáõÃÛ ³ Ý μ ³ Ý ³ ÏÇ Ù ³ ñïÇÏÝ » ñÝ ³ ½ ³ ï ³· ñáõÙ » Ý ÑÝ ³ - ¹³ ñÛ ³ Ý Ñ ³ ÛÏ ³ Ï ³ Ý μÝ ³ Ï ³ í ³ ÛñÁ £
1998 à . ¶ ñÑ ³ ÙÁ ÝáñÇó Ñ ³ Û ³ ÝáõÙ ¿, ¨ í » ñ ³ Ï ³ Ý · ÝíáõÙ ¿ μÝ ³ Ï ³ í ³ ÛñÇ ÑÇÝ Ñ ³ ÛÏ ³ Ï ³ Ý ³ Ýí ³ ÝáõÙÁ £
2020 à . 44-ûñÛ ³ å ³ ï » ñ ³ ½ÙáõÙ ¶ ñÑ ³ ÙÁ Çñ ßñç ³ Ï ³ ï ³ ñ ³ ÍùÝ » ñáí ÏñÏÇÝ Ñ ³ ÛïÝíáõÙ ¿ ³¹ ñμ » ç ³ Ý ³ Ï ³ Ý ½ÇÝí ³ Í áõÅ » ñÇ í » ñ ³ ÑëÏáÕáõÃÛ ³ Ý Ý » ñùá £ ä ³ ïñ ³ ëï » ó Ð ² êØÆÎ Ø ² ¸àÚ ² ÜÀ
28
ÐÐ ä ² Þîä ² ÜàôÂÚ ² Ü Ü ² Ê ² ð ² ðàôÂÚ ² Ü Ð ² ܸ º ê