KÖPRÜ-YOL POLİTİKASI VE GERÇEKLER- 1-

Asma köprülerin beşincisi olan Çanakkale Köprüsü, ikisi Kore ikisi Türk 4 şirketten oluşan konsorsiyuma verildi. Yöntem öncekilerle aynıydı. Konsorsiyum adı verilen geçici ortaklık, içine yüksek teknolojiye sahip 2 Kore firmasını almış, yap-işlet-devret yöntemiyle köprü yapımını üstlenmişti. Bankalardan kredi alınacak, bu kredilere devlet kefil olacaktı. Hükümet, yapılan işe karşılık, şirkete, 16 yıl 2 ay işletme imtiyazı ve kar garantisi verecekti. Öncekilerde olduğu gibi, kar oranı yüksek tutulacak ve bu karı, yolları-köprüleri kullansa da kullanmasa da halk ödeyecekti. Hükümet, kredi kefaletiyle yalnızca borçlanıyor ve bu borcu halkın üzerine yıkıyordu. Çıkarını ve geleceğini göremez duruma gelen halk ise, bu büyük eserleri ülkesine kazandıranları! şükranla anacak ve arabasıyla köprüden geçmenin ya da denizi seyretmenin keyfini yaşayacaktı. Türkiye’ nin köprü ve yol politikası buydu.

Sömürge Yatırımcılığı

Gelişmiş ülkeler, dışarıya açılmanın yoğunlaştığı

19. yüzyılda, gittikleri yerlere çeşitli alt yapı yatırımları yaptılar. Girdikleri azgelişmiş ülkelerde; limanlar, demiryolları, telgraf ve telefon işletmeleri, elektrik üretim birimleri kurdular. Buna zorunluydular çünkü getirdikleri malları satmak, götürülecekleri hammaddeleri taşımak için yollar, limanlar gerekiyordu. İletişim ve enerji, ticaret yapmanın gerekleriydi.

Sömürgeler, yatırımcı şirket ölçülerine göre, yatırım yapmaya değecek kadar“ kalkınmalı” ve pazar durumuna getirilmeliydi. Bu girişim, sömürge yatırımcılığı olarak tanımlandı.

Uzun yıllar, ayrıcalıklı koşullarla çalıştırılan bu işletmeler, yatırım amaçlarını tamamladıktan sonra, bulunduğu ülkelere satıldı. Bugün, yaygınlaşan Yap-İşlet-Devret’ in öncülü bu uygulamalardı.

20. Yüzyıl ve Dünya Bankası

Dünya Bankası, yukarıda özetlenen sömürgeci yöntemi, 20. yüzyılın ikinci yarısındaki dünya koşullarına uygulamak amacıyla kuruldu. Dünyanın bütün toprakları ve üzerinde yaşayan insanlar, bir merkezden yönetilen pazar ilişkileriyle birbirlerine bağlanacaktı. Buna Yeni Dünya Düzeni adı verildi.

Dünya Bankası’ nın görevi, bu tür gereksinimlerin karşılanmasına yardımcı olmaktı. IMF, ülkeleri akçalı açıdan bağımlı hale getirirken; Dünya Bankası, bağımlı kılınan ülkeleri pazar durumuna getirecekti. Dünya Bankası eski başkanlarından Eugene R. Black bu durumu,“ dış yardımla yaptırdığımız yatırımlar, gelişmekte olan ulusal ekonomileri, ABD firmalarının gelişebilecekleri bir tür girişim düzenine doğru yönlendirmektedir” sözleriyle özetleyecekti. 1

Dünya Bankası, kredi kaynakları yanında, teknik yardım olanaklarıyla da donatıldı ve yalnızca azgelişmiş ülkelere yönelik çalıştı. Ülkelerin yapacağı alt yapı yatırımlarının biçimi, kapsamı, boyutu, yöneticileri ve çoğu kez işi yapacak firmalar bile Banka’ ca belirlendi. Bu belirlemelere uyulması koşuluyla kredi verildi.

Dünya Bankası’ nın kredi işleyişinde görev almış bir kişi olan Amerikalı Ekonomist John Perkins bu ilişkiyi şöyle anlatıyor;“ azgelişmiş ülkelere Dünya Bankası ya da kardeş kuruluşlardan kredi ayarlarız. Kredi asla o ülkenin hazinesine girmez. Enerji santralları, limanlar, dev hava alanları yapılır. Aslında yerel halkın işine pek yaramayan bir yığın beton. Bizim şirketler kazanır, o ülkelerde birileri de nemalanır. Ülkeler, ödemeleri mümkün olmayan büyük bir borç yükünün altına sokulur. Plan böyle işler”. 2

Yap-İşlet-Devret

Dünya Bankası kredisiyle alt yapı yapmanın yerini, son dönemlerde yap-işlet-devret adı verilen yatırım biçimi almaya başladı. Yap-işletdevret’ le; şirketlere daha yüksek ve uzun vadeli kar sağlanıyordu. Devlet doğrudan Dünya Bankası’ na borçlanmıyordu. Şirketlerin kredi borçlarına kefil oluyor ve onlara uzun süreli işletme imtiyazları veriyordu. Şirket, yatırımın finansmanı ve yapımını üstleniyor, belirlenen bir süre işletiyor ve süre sonunda devlete devrediyor.

Yap-İşlet-Devret’ in ilk uygulamalarını, devret’ i olmadan, yüz yıl önce Osmanlı İmparatorluğu uygulamıştı. İmparatorluğun son dönemlerinde yabancı şirketlerle çeşitli imtiyaz sözleşmeleri yapılmış; DEVAM EDECEK

Pty Ltd

Kredi ihtiyaçlarınız için bizi görün.

Hayalinizdeki evin anahtarı bizde.

Australian Credit Licence Number: 389582

Finance, Residential, Commercial, Business

Loans and Leasing

Phone / Fax: 9622 3640 Level 1, 24-26 Auburn Rd, Auburn( Westpac’ ın üst katı)