MASTER PLAN - KIRUNA
31 XXI - EKİM 2014
Malmvägen ana caddesinin çevresine odaklanmış olan
bu kemer, Kiruna merkeziyle Lombolo ve Tuolluvaara
yerleşimlerini, havaalanını ve maden ocağını birbirine
bağlıyor. Kiruna'nun önceki karakteri ise yıkılmış
binaların malzemelerinin yeniden kullanımı ve tarihi
kilise gibi kültürel olarak önemi olan bazı yapıların zarar
görmeden taşınması ile korunacak. Böylece eski Kiruna
kademe kademe kaybolacak ve şehrin doğusu daha canlı
olmaya başladığında ise halk buraya taşınacak.
FIRSATLAR
Yeniden taşınma durumu Kiruna'nın çevresel, sosyal
ve ekonomik olarak daha sürdürülebilir bir şehir
olması için eşsiz bir fırsat olarak yorumlanabilir.
Yeni Kiruna'nın gelişiminin düşük karbon salınımlı
olması tasarlandı. Toplanma alanı ve kültürel
varlıklar ile donatılmış iyi bir planın kamusal hayatı
iyileştireceği ve baskın olan erkek nüfusunu
genişleterek daha farklılaşan ve çeşitlenen bir
topluma dönüşeceğini düşünüyoruz. Öte yandan
Kiruna, İsveç'teki en hızlı gelişen küçük işletmelerin
olduğu bir şehir. Bu sebeple şehre göç edenlerin
konut ihtiyacının da giderilmesi gerekiyor. 3000
konutun taşınmasının yanı sıra yenileri de inşa
edilecek.
Şehir merkezinin yeniden konumlandırılması ve sürecin
sosyal boyutları en zorlayıcı mesele olarak karşımızdaydı.
Kiruna'nın iklimi ve konumu da yeni zorluklar doğurdu.
Kuzey kutup dairesinin 140 kilometre kuzeyinde Lapland
isimli bölgede olması nedeniyle oldukça ücra bir şehir.
Güneş yazın hiç batmıyor ve kışın hiç yükselmiyor.
Sıcaklığın -22 °C dereceye kadar düştüğü yarı arktik bir
iklime sahip. Yeni master plan ile maden çıkarımı
esnasında üretilen ve boşa giden ısının etkili bir şekilde
kullanımını, rüzgar enerjisinden faydalanmayı ve
altyapıları geri dönüştürmeyi çözdük.
YENI KENTSEL PLAN
Yeni bir meydan tasarımı ile ilk aşamayı gerçekleştirdik.
Kiruna'nın tarihi saat kulesini buraya taşıdık ve Henning
Larsen mimarlık ekibinin tasarladığı seyahat merkezini
de yeni meydan ile eski kenti birbirine bağlaması için
buraya konumlandırdık. 2019 yılında tamamlanması
planlanan kütüphane binasının yanı sıra yüzme havuzu
da inşa ediliyor. Eski kilise ise yavaş yavaş parçalara
ayrılıp yeni merkezde tekrar birleştiriliyor.
HERKES DAHIL
Belediye, master plancılar ve Kiruna halkı arasında
sürekli olarak kurduğumuz iletişim ile şehrin
dönüşümünün başarılı olacağını düşünüyoruz. Bunu
yaparken kendi grubumuzda yer alan antropologlar ile
keşifler yaparak planların gerçekleşmesi için çalıştık.
Şehir halkı ile resmi ve resmi olmayan kanallar
aracılığıyla periyodik olarak görüştük ve tasarımlarımızın
geri bildirimlerini aldık.
LKAB'ın madenin zarar verici etkilerinin şehre
uzandığını bildirmesinin ardından Kiruna'nın durumu
tartışmalıydı. Master planın onaylanması ve LKAB'ın
yatırımını ilk aşamada yapması büyük bir adım oldu.
Kiruna'nın yürüyen bir kırkayak gibi yavaş yavaş,
kıvrıla kıvrıla yeni merkezine taşınacağını
düşünüyoruz. Bunu yaparken uydu kent mantığından
farklı olarak şehrin doğuya doğru uzanmasını istedik.
Bu şekilde bütün ilerleme süreci adım adım olacak ve
tutarlı, sürekliliği olan bir şehir yaşamı sağlanabilecek.
Kiruna belediyesi de bu projenin halk ile iletişim
kurulan bir yöntemle ilerlemesini istiyor. Kiruna'nın
geçmişini devam ettiren ve aynı zamanda daha canlı
bir yere dönüşen şehir planı çalışmamızın özünü
oluşturuyor. Kiruna 4-Ever projesi ile “Urban by
Nature” temalı Rotterdam Mimarlık Bienali'ne (IABR)
ve Venedik Mimarlık Bienali'nin Palazzo Bembo'daki
“Zaman Mekan Varoluş” sergisine de katıldık.