18
Odszkodowanie
Po wypadku drogowym jednym z roszczeń przysługujących bezpośrednio
poszkodowanemu jest odszkodowanie – świadczenie związane z pokryciem przez
zobowiązanego wszelkich kosztów poniesionych wskutek uszkodzenia ciała lub rozstroju
zdrowia. W przepisie regulującym instytucję odszkodowania ustawodawca posłużył się
dość ogólnym sformułowaniem „wszelkie koszty”. Zgodnie z orzecznictwem sądowym i
przyjętą praktyką poszkodowany może żądać zwrotu kosztów leczenia (zakupu leków,
opatrunków, środków ortopedycznych), kosztów konsultacji i zabiegów medycznych,
kosztów dojazdów na wizyty lekarskie i rehabilitację, kosztów nabycia niezbędnych
aparatów, protez i innego sprzętu potrzebnego do leczenia oraz kosztów pozostawania
pod opieką osób trzecich. Kolejnym istotnym czynnikiem determinującym wielkość
odszkodowań powypadkowych jest orzecznictwo sądów w sprawach, w których
uszczerbek na zdrowiu był porównywalny, a krzywda psychiczna osoby poszkodowanej –
zbliżona. Naprawienie szkody musi się zatem wiązać z pełną rekompensatą doznanego
uszczerbku. Należy jednak pamiętać, że nie może dojść do nieuzasadnionego
wzbogacenia uprawnionego. Innymi słowy, wysokość odszkodowania nie może
przekraczać kosztów rzeczywiście poniesionych przez poszkodowanego w związku z
wypadkiem drogowym.
Renta uzupełniająca
Często zdarza się, że poszkodowany w wyniku wypadku drogowego całkowicie lub
częściowo traci zdolność do pracy zarobkowej. W tej sytuacji można otrzymać od
zobowiązanego rentę uzupełniającą, której wysokość ustala się poprzez porównanie
dochodów poszkodowanego przed wypadkiem drogowym i po nim. Jeżeli poszkodowany
odniósł w wypadku znaczne obrażenia i w związku z tym wzrosły jego codzienne potrzeby,
może otrzymać rentę z tytułu zwiększonych potrzeb – rekompensującą wszelkie wydatki,
które musi dodatkowo ponosić z własnych środków. Określenie z góry wysokości
takiegoświadczenia jest oczywiście niemożliwe. Wszystko zależy od indywidualnego
rozpatrzenia każdej sprawy.
Zadośćuczynienie
Ponadto ustawodawca przewiduje możliwość dochodzenia zadośćuczynienia
pieniężnego za doznaną krzywdę, rozumianą jako cierpienie fizycznie i psychiczne.
Zadośćuczynienie ma złagodzić cierpienia poszkodowanego, które wystąpiły wskutek
wypadku lub mogą wystąpić w przyszłości. W przepisie regulującym tę instytucję
posłużono się terminem „odpowiednia suma pieniężna”, a zatem wysokość
zadośćuczynienia zależy od konkretnego przypadku i ma na celu jak najpełniejszą
realizację funkcji kompensacyjnej tego świadczenia. Na wysokość zadośćuczynienia
niewątpliwe wpływają m.in. rozmiar i czas trwania doznanej krzywdy, cierpień fizycznych
i psychicznych oraz natężenie bólu, długotrwałość leczenia, utrata przez poszkodowanego
perspektyw na przyszłość, jego wiek, a także nieodwracalne następstwa wypadku
(kalectwo, oszpecenie). Niekiedy wysokość zadośćuczynień kilku- lub kilkunastokrotnie
przekracza odszkodowania przyznane przez ubezpieczyciela za szkody majątkowe na
osobie. Ustalając sumę zadośćuczynienia, ubezpieczyciel musi pamiętać, że życie i
zdrowie człowieka są niewątpliwe dobrami najcenniejszymi.