Tijdschrift voor innovatief hoger onderwijs nummer 1 - jaargang 1 - 2018 | Page 15

Onderwijsinnovatie met Impact Realiseren
via Ontwerpteams op Drie Niveaus
Wouter Hustinx
Expertisecentrum PXL-Onderwijsinnovatie

Onderwijsinnovatie met Impact
Realiseren via Ontwerpteams op
Drie Niveaus

WOUTER
 HUSTINX

In
de
pilootprojecten
rond
flexibel
afstandsonderwijs implementeerden we de
methodologie van ‘teacher design teams’
(ontwerpteams in het Nederlands). Dit
artikel beschrijft de methodologische
aanpak meer in detail.
In september 2016 startten we met een
tweejarig
project
rond
flexibel
afstandsonderwijs waarin 6 PXL-opleidingen
betrokken
waren:
de
professionele
bacheloropleidingen
leraar
secundair
onderwijs, sociaal werk, ergotherapie, bouw,
switch2it
en
toerisme
&
recreatiemanagement. Het project stond
onder coördinatie van het expertisecentrum
PXL-Onderwijsinnovatie.
De uitdaging bestond erin om iedere
opleiding een eigen implementatie te laten
uitwerken, binnen de contouren van het
algemene concept ‘flexibel afstandsonderwijs’,
dat bovendien nog bepaald moest worden.
Omdat afstandsonderwijs over het algemeen
op niet zoveel bijval kan rekenen bij het brede
lectorenteam,
was
het
tevens
onze
doelstelling om aan een breder draagvlak te
bouwen in de loop van het project. We
werkten een projectmethodologie uit met
ontwerpteams op drie niveaus.
Ontwerpteams of Teacher Design Teams zijn
te begrijpen als groepen van leraren die zich
gedurende een bepaalde tijd gezamenlijk
buigen over een onderwijskundige uitdaging.
De teams volgen vaak een vaste heuristiek, nl.
het ADDIE-model (Branch, 2009; Handelzats,
2009). ADDIE staat voor 5 stappen die men
iteratief kan doorlopen: Analysis, Design,
Development, Implementation, Evaluation.
Teacher
Design
Teams
hebben
een
15

belangrijke kracht in zich voor het realiseren
van
duurzame
onderwijsinnovaties
(Hargraeves, 2003).
In dit project hebben we het ADDIE-model
gespreid over drie niveaus, waar telkens een
ander ontwerpteam in actie kwam. Een
constante binnen elk niveau was de
verantwoordelijke projectmedewerker van de
opleiding.
Met
andere
woorden,
de
opleidingsgebonden projectmedewerker zat
in drie ontwerpteams die op mekaars werk
voortbouwden.
De structuur is visueel weergegeven in figuur
1. Het ontwerpteam in het paars is het
ontwerpteam op centraal niveau, onder
leiding van het onderzoekshoofd. In dit
ontwerpteam
zetelen
verder
de
projectmedewerkers, één medewerker uit
iedere deelnemende opleiding. Bij aanvang
van het project in het najaar van 2016 werd er
voornamelijk in dit ontwerpteam gewerkt (cf.
figuur 2). Doelstelling was om als deel van de
Analysefase een gezamenlijke visie op ‘flexibel
afstandsonderwijs’ uit te werken. Hiervoor
werkte iedere opleiding aan een eigen
focusthema: instroom & intake, krachtige
leeromgeving (2x), evaluatie, open education,
professionalisering van het team. Ieder werkte
afzonderlijk aan analyses van de literatuur die
vervolgens in het ontwerpteam werd
gepresenteerd,
bediscussieerd
en
gesynthetiseerd. Dit leidde tot een visietekst
met 9 basisprincipes (cf. supra). Een tweede
luik van de analysefase beslaat de interne
analyse
van
iedere
opleiding:
welke
opportuniteiten
zien
wij
voor
flexibel
afstandsonderwijs in onze opleiding? Deze
analyse gebeurde in het ontwerpteam op
opleidingsniveau (bruin).