eTTK | üÁ ‘· ø £< ∏äq +
bò˛ s ¬ ¢ ’& é ø ì £ | ædüTÔ +~. ª bò˛ s ¬ ¢ ’&, é e ÷ qe Äs√ > ´+ ∑ μ nqï n + X¯ + ô |’ Á | | ü +#· ü Äs√ > ´ ∑ dü + dü ú 1970˝À $& ÉT < \ ä # ˚dæq ˇø £ ìy˚ ~ ø £ Á | üø ± s ¡+ 5 | æ | æm + bò˛ ¢¬ s ’& é ñ qï ˙ { Ïì $ ìjÓ ÷–+#· T≈ î £ + ≥T qï | üŒ { Ïø ° ôdÿ * ≥˝Ÿ bò˛ ¢ s√dædt dü + Áø £$ T +# ˚ neø ± X¯ + ˝Ò < äT . ÄK ] øÏ 8 | æ | æm + bò˛ ¢¬ s ’& é ñqï ˙ { Ïì ‘ ê – Hê ôdÿ * ≥˝Ÿ bò˛ s√dædt ¢ sêe & ÜìøÏ πøe \+ | ~ ü XÊ ‘·+ neø ± XÊ \ T ñHêïsTT . á yê ´~ Û k˛ø £& ÜìøÏ neø ± X¯ + ñqï Á | ü | ü +#· < ˚XÊ \ ˝À >± ì , eTq Çs ¡ T > ∑T bıs ¡ T > ∑T sêÁcÕ º\ ˝À >± ì Bì rÁe ‘· n +‘·>± ø £ ì | æ +#·< äT . ÄÁùd º* j ·÷ ˝À 13.5 | | æ æm + bò˛ s ¬ ¢ ’& é ñHêï bò˛ s√dædt ¢ C≤ & É \ T ˝Òø £ b˛e & ÜìøÏ , 6 | æ | æm + ≈ £ L & Ü $ T +#· ì ‘\+>± Ó D˝À á yê ´~ ÛÁ > ∑düTú \ T ≈ îs £ ¡÷| ⁄\ ü T >± e ÷] b˛e & ÜìøÏ ùV≤ ‘· Te ⁄ @$ T {? Ï eTqπø m +< äTø ° • ø ? å £
1945`1975 eT < Ûä ´ e∫Ãq e ÷ s ¡ TŒ \ e \¢ H˚ ìC≤ + ≈ £ î yÓ ’< ä ´, Äs√ > ∑ ´, dü \ Vü ‰< ës ¡ T >± ñqï
8 8 nø√ º ãsY , 2018
< ˚esY 1945˝À q \¢>=+& É õ˝≤ ¢ ˝À bò˛ ¢ s√dædt u≤ ~ Û ‘· T \ qT > ∑T ] Ô +# ês ¡ T . nsTT ‘ ˚ Ç | ü� & ÉT eTq + #·÷ düTÔqï < äèXÊ ´\ qT Äj · Tq #·÷& É˝Ò < äT . n | ü� & ÉT ø ± fi¯ó ¢, # ˚ ‘· T \ T e + ø £ s ¡ T ¢ b˛sTTq yês ¡ T ˝Òs ¡ T . ø ± ì 1971 ÁbÕ +‘·+ ˝À á | ü ] D≤eT + < ë | ü ⁄]+ ∫ +~. eTs√ Hê \ Tπ > fi¯ ¢ øÏ rÁeyÓTÆ +~. 1945˝À ñqï | ü ] dæú ‘· T \ T @$ T { Ï ? 1975˝À »]– q e ÷ s ¡ TŒ @$ T { Ï ? Bìì | ü ] o * ùdÔ bÂwæ˜ø ± Vü ‰ s ¡+ ÁbÕ < Ûëq ´+ ≈ £ L & Ü ‘ Ó \ TdüTÔ +~. Ä 30 dü + e ‘·‡ sê \ ˝À kÕe ÷ õø £+>± rÁeyÓTÆq e ÷ s ¡ TŒ \ T e # êÃsTT . Á >± MTD ÁbÕ +‘ ê \ T dü + Á | ü < ësTTø £ ã +< Ûë \ qT e < äT \ T≈ £ îì yêDÏ »´ Á | üuÛ≤yêìøÏ ˝ÀqsTTq ~ ≈ £ L & Ü Ä ø ±\ y˚T . 1975 , Ä ‘· s ¡ Tyê ‘· Á >± e ÷\ ˝À bÕ & ç u≤ >± ñ +& ˚ ~. < ëìì ‘=\‘· Ç +{ Ï nedüsê \ ≈ £ î ñ | üjÓ ÷–+#· Tø = ì , $ T –* q ~ ñ∫ ‘·+>± | ü +# ẙês ¡ T . ‘· s ¡ Tyê ‘· bÕ & ç | ü≥ º D≤ \ ≈ £ î , q > ∑sê \ ≈ £ î
bò˛ ¢] Hé .. bò˛ ¢¬ s ’& é .. bò˛ ¢ s√dædt ...
Ç +‘· es ¡ ≈ £ î qyÓ ÷< äT # ˚düT≈ £ îqï 118 s ¡ kÕj · Tq eT ÷\ ø ±\ ˝À bò˛ ¢] Hé ˇø £{ Ï . BìøÏ düŒ +< äq > ∑TD + m≈ îÿe £ . n +< äTπø Á | üø è £ ‹ ˝À bò˛ s ¬ ¢ ’& é s ¡÷| + ü ˝À @ s Œ ¡ & ÉT ‘·÷ ñ + ≥T +~. uÛ ÷$ Ñ T MT < ä düs ¡« kÕ < Ûës D ¡ +>± ø £ ì | æ +# ˚ 13 eT ÷\ ø ±\ ˝À bò˛ ¢¬ s ’& é ˇø £{ Ï . Ç ~ düs ¡« yê ´| æÔ . n + fÒ e ÷ qyê [ rdüT≈ £ îH˚ ÄVü ‰ s ¡+ ˝À , ùd $+# ˚ Á < äe | ü < ësêú \ ˝À Bì ñìøÏ ‘·| æŒ +#· ˝Òì ~. ø ± ã { Ï º e ÷ qe ⁄\ Äs√ > ∑ ´+ MT < ä bò˛ ¢¬ s ’& é Á | üuÛ≤e + > ∑D˙j · T +>± ñ + ≥T +~. Ç ~ X¯Øs ¡+ ˝À Á | üy˚ •+# ˚ yÓ ÷‘ ê < äTqT ã { Ï º Ç≥T y˚T \ T , n≥T ø °& ÉT »] π > neø ± XÊ \ T ñHêïsTT . X¯Øs ¡+ ˝À Á | üy˚ •+ ∫q bò˛ ¢¬ s ’& é˝À 96 qT + ∫ 99 XÊ ‘·+ ˝À | ü˝Ò ñ +& çb˛ ‘· T +~. ø ±* ¸j · T + e˝ … H˚ BìøÏ meTTø £\ qT ÄÁX¯sTT +# ˚ > ∑TD + ñqï ~ ø ± ã { Ï º ndæú | ü +» s ¡ ìsêàD + ˝ÀqT , H√ { Ï˝À | üfi¯ ¢ ≈ £ î | ü ]$ T ‘· eTe ⁄‘· T +~. nedüs ¡ yÓTÆq y˚Ts ¡ bò˛ ¢¬ s ’& é X¯Øs ¡+ ˝ÀøÏ yÓ [‘ ˚ n ~ | üfi¯ ¢ ≈ £ î | ü ]$ T ‘·+. m≈ £ îÿe rdüT≈ £ î + fÒ meTTø £\ T > ∑T \¢ u≤ ] b˛j˚T s√ > ∑ + k˛≈ £ î ‘· T +~. bò˛ ¢] Hé ˇø £ eT ÷\ ø £+ ( m * yÓT +{ Ÿ ). Á | üø £ è ‹ ˝À m≈ £ îÿe >± ñ +& ˚ eT ÷\ ø ±\ es ¡ dü˝À 17e kÕúq + Bì < ˚ . Á | ü | ü +#· yê ´| üÔ +>± bò˛ ¢] Hé 90 $ T * j · THé ≥qTï \ T ñ + fÒ n +< äT˝À Äs√ e +‘· T eTq < ˚X¯ + ˝ÀH˚ ñ +~. ˙ { Ï˝ÀqT , ÄVü ‰ s ¡+ ˝ÀqT , uÛÑ ÷$ T˝ÀqT , yÓTTø £ ÿ˝À ¢ qT , sê ‹ bıs ¡ ˝À ¢ qT , ÄK ] øÏ >±* ˝À ≈ £ L & Ü bò˛ ¢] Hé ñ + ≥T +~. w ” ˝Ò nH˚ XÊgy˚ ‘· Ô 1771˝À yÓTT < ä { ÏkÕ ] Bìì > ∑T ]+ ∫ Á | ü | ü +# êìøÏ yÓ \¢& ç +#·>±, 1886˝À ôV≤Á˙ e ÷ sTT » Hé Bìì $& ÉBdæ yÓ * øÏrXÊ & ÉT . bò˛ ¢ s√dædt yêj · TTs ¡÷| ü + ˝À ñ + ≥T +~. ndü \ T s ¡÷| ü + ˝À n ~ ø £ q | ü & É < äT . Ç ‘· s ¡ eT ÷\ ø ±\‘ √ ø £\ dæ bò˛ ¢¬ s ’& é ‡>± \_ Ûdü ÷ Ô ñ + ≥T +~. bò˛ ¢¬ s ’& é ‘·> ∑T yÓ ÷‘ ê < äT˝À ñ + fÒ Äs√ > ∑ ´ y˚T . yÓ ÷‘ ê < äT $ T + ∫ ‘ ˚ | üfi¯ó ¢, meTTø £\ MT < ä Á | üuÛ≤e + ø £ ì | ædüTÔ +~. < ëìπø bò˛ ¢ s√dædt yê ´~ Û nì ù | s ¡ T ô |{ ≤ º s ¡ T . nsTT ‘ ˚ 1925 es ¡ ≈ £ î Bì >=& Ée me ] ø ° | ü≥ º ˝Ò < äT . Ç ~ < ä +‘ ê \ ≈ £ î y˚T \ T # ˚j · T > ∑ \< äì nyÓT ] ø ± XÊgy˚ ‘· Ô \ T ãj · T≥ô | ≥ º& É +‘ √ ˙ { Ïì bò˛ ¢]& ˚wüHé # ˚j · T & É + ÁbÕs ¡+ uÛÑyÓTÆ +~. ˙ { Ï˝À bò˛ ¢] Hé ˇø £ | æ | æm + ( bÕsY º‡ ô | sY $ T * j · THé ˝Ò < ë © ≥s ¡ T ˙ { Ï˝À ˇø £ $ T ©¢© ≥sY ) ñ + fÒ eTqTwüß \ ≈ £ î y˚T \ T # ˚j · T > ∑ \< äT . ø ± ì 1925 ‘· s ¡ Tyê ‘· ÁøÏdæ º j ·÷ ì , >±{ Ïj · TsY nH˚ Ç < ä › s ¡ T XÊgy˚ ‘· Ô \ T ˙ { Ï˝À bò˛ ¢] Hé m≈ £ îÿyÓ ’‘ ˚ Á | üe ÷< äeTqï dü +> ∑ ‹ ì ãj · T≥ô |{ ≤ º s ¡ T . Ç ~ »]– q | üHÓï +& ÉT dü + e ‘·‡ sê \ ≈ £ î n + fÒ 1937˝À ˙ { Ï ‘ √ á yê ´~ Û b˛≈ £ î ‘· T +< äì yÓTT < ä { ÏkÕ ] ø £ qT >= Hêïs ¡ T . yê ´~ Û u≤ >± eTT ~]‘ ˚ qsê \ MT < ä n ~ #·÷| æ +# ˚ Á | üuÛ≤e + > ∑T ]+ ∫ 1937 Hê { Ï ìy˚ ~ ø £ ˝ÀH˚ ôV≤ #· à ]+# ês ¡ T . ø ± fi¯ó ¢, # ˚ ‘· T \ T e + ø £ s ¡ T ¢ b˛j˚T | ü ] dæú ‹ ì C … qTyê \ ZyéT nì , yÓHÓïeTTø £ ø £ f …º ˝≤ _> ∑TdüT≈ £ î + fÒ < ëìì ôdÿ * ≥˝Ÿ bò˛ ¢ s√dædt nì | æ *# ês ¡ T .
| ü \ Tes ¡ dü \ MT < ä | üdüT | ü ⁄ s ¡+> ∑T á yê ´~ ÛøÏ ÁbÕs ¡+ uÛÑ < äX¯ . n ~ meTTø £\ ≈ £ î ≈ £ L & Ü $ düÔ ] düTÔ +< äì ( ôdÿ * ≥˝Ÿ bò˛s√dædt ) yÓTT < { ä ÏkÕ ] Á | | ü +# ü êìøÏ ‘* Ó j T · # ˚dæq ÁbÕ +‘·+ Á | üø ± X¯ + õ˝≤ ¢. 1937˝À bı ~*, < ä ] Ù , ø £ ì –] ˝À Ç ~ ñqï≥T º ø £ qT >= Hêïs ¡ T .
‘· s ¡*+#·& É + ÁbÕs ¡+ uÛÑyÓTÆ +~. bÕ \ T , yÓqï , HÓsTT ´ Á >± MTDT \ T kı +‘ êìøÏ yê & ÉTø√e & + É ‘·– Zb˛sTT +~. n˝≤π > ≈ £ Ls ¡>± j · T \ T , Ä≈ £ î≈ £ Ls ¡\ T ≈ £ L & Ü . eTs√ ø °\ ø £ | ü ] D≤eT + ms ¡ Te ⁄\ yê & Éø £+ ô | s ¡>& ∑ +. É ms Te ¡ ⁄\‘ √ eT ÷& ÉT XÊ ‘·+ uÛ ÷$ Ñ T˝ÀqT , | ü +& ˚ | ü + ≥˝À ø =+‘· es ¡ ≈ £ î bò˛ ¢¬ s ’& é # ˚s ¡ T ‘· T +~. ñqï bò˛ s ¬ ¢ ’& é≈ î £ Ç ~ n < äq +. Á >± e ÷\ ˝À 40 < äX¯ø £+ ‘· s ¡ Tyê ‘· ø =‘· Ô | ü ] D≤eT + ‘ ˚˙ { Ï ùdeq +. Ç ~ ≈ £ L & Ü ( eTTK ´+>± yê ´~ Û |”& ç ‘· ÁbÕ +‘ ê \ ˝À ) Á | üC≤˙ø ± ìï bò˛ ¢ s√dædt u≤ ] q | ü & Éy˚ùd < ˚ . eTq + ‘ êπ > Á | ü ‹ {° ø £| t˝ÀqT 5 $ T ©¢ Á >± eTT \ bò˛ ¢¬ s ’& é ñ + ≥T +~. ìC≤ + dü \ Vü ‰< ës ¡ T < ˚esY q \¢>=+& É bò˛ ¢ s√dædt yê ´~ ÛÁ > ∑düTú \ qT > ∑T ]+ ∫ ãVæ≤s ¡ Z ‘·+ # ˚j T · & Éy˚T ø ± ≈ î £ +& Ü , < ëìøÏ < ë ] rdæq ø ± s D≤ ¡ \ ˝À bÂwæ˜ø ± Vü ‰ s ¡ ˝À | ü + ≈ £ L & Ü ˇø £ ≥ì ‘ Ó * j · TCÒXÊs ¡ T . 1955˝À ñkÕàìj ·÷ ÄdüŒÁ ‹ ˝À | æJwæj ò THé · >± ñqï nãT˝Ÿ Vü≤düHé dæ ~› F Bìì < äèMø Û £]+# ês T ¡ . Hẘüq˝Ÿ Çìdæ º ≥ ÷´{ Ÿ Ä | òt q ÷ Á { ÏwüHé dü + düú≈ £ î # Ó +~ q lø ±+‘· j · T ´‘ √ ø £\ dæ $ X ‚ wü | ü ] XÀ < Ûäq \ T # ˚dæq dæ ~› F q \¢>=+& É bò˛ s√dædt ¢ u≤ ~ ‘· Û T \ T rdüT≈ î £ + ≥Tqï ø ±* ¸j T · + XÊ ‘·+ m +‘ √ | ]$ ü T ‘· eTì yÓ \¢& +# ç ês T ¡ . Çø £ ÿ & ç Á | ü »\ T s√E≈ £ î 300 $ T ©¢ Á >± eTT \ ø ±* ¸j · T + rdüT≈ £ î + ≥THêïs ¡ T . nsTT ‘ ˚ | ü + C≤uŸ yêdüT \ T 900 $ T ©¢ Á >± eTT \ ø ±* ¸j T · + rdüT≈ î £ + ≥T Hêïs ¡ T . ø ±* ¸j · T + m +‘ √ ‘· ≈ £ îÿe rdüT≈ £ îqï≥T º # | Ó æŒHê q \¢>=+& É˝À C qTyê … \ ZyéT πødüT \ qT n | ü� & ÉT dæ ~› F ñ < äVü≤ ]+#· ø £ b˛e & É + $ X ‚ wü +. nsTT ‘ ˚ Ç | ü� & ÉT q \¢>=+& É ÁbÕ +‘·+ ˝À C … qTyê \ ZyéT n +‘· m≈ £ îÿe m +< äT≈ £ î ñ +< √ Ä ˇø £ ÿ yêdüÔe + yÓ \¢& ç düTÔ +~. Ç | ü� & ÉT ø ±* ¸j · T + | ü ] e ÷ D + Ç + ø =+# Ó + ‘·– Z +< äH˚ # ÓbÕŒ *. ô |]– q ms ¡ Te ⁄\ yê & Éø £+, ô |]– q uÀs ¡ T ¢ bò˛ ¢¬ s ’& é XÊ ‘ êìï ô |+# ˚y˚ . Ç | ü� & ÉT m +‘ √ ˝À ‘· T≈ £ î yÓ [‘ ˚ >± ì ˙s ¡ T \_ Û +#·& É + ˝Ò < äT .