< ˚X¯uÛÑ≈ £ îÔ˝≤sê ! e +< äq + !!
| òæs√CŸcÕ _. õ . Vü ‰] ïeTHé eTVü≤ < ˚e < ˚XÊjYT
yÓTÆì +>¥ n ~ Ûø ± s ¡ T \ ìs ¡¢ øå ±´ ìøÏ 10eT +~ ø ±« Ø ≈ £ L ©\ T ã \ j ·÷´ s ¡ T . < ä ÷ s ¡ ÁbÕ +‘ ê \ qT + ∫ bı≥ º# ˚ ‘· | ü≥T º ≈ £ îì e∫Ãq Mfi¯ ¢+‘ ê ø ±« Ø Á | üe ÷< ä + ˝À düJe < äVü≤qeTj ·÷´ s ¡ T . eTs√ ◊ < äT > ∑Ts T ¡ >± j T · | & ü Ü s ¶ T ¡ . Ä > ∑düT º 4e ‘ ˚Bq ø s £ ¡÷ ï \ T õ˝≤ ¢ Ä \÷ s ¡ T | ü ]~ Û˝Àì Vü≤ ‹ Ôu … fi¯ > ∑˝Ÿ düMT | ü + ˝À »]– q á Á | üe ÷< ä + n +< ä ] ˙ ø £\ ∫y˚dæ +~. ø ±« Ø˝À nø £ kÕà ‘· TÔ >± »]– q ù |\ Tfi¯ó ¢ yê ] ÁbÕD≤ \ qT Vü≤ ]+ ∫y˚XÊsTT . eTè ‘· T˝À ¢ ø =+< ä ] X¯Øs ¡ uÛ≤ >±\ T # Ó˝≤ ¢# Ó < äT ¬ s ’ m –]| ü & Ü ¶ sTT . ù |\ Tfi¯ ¢ nq +‘· s ¡+ eT + ≥ \ T m > ∑dæ | ü & É≥ +‘ √ ø ±« Ø düMT | ü + ˝À ñqï ôw & ÉT ¶ | üP ] Ô >± < ä > ∑∆yÓTÆ +~. $ k˛Œ ¤ ≥q + < Ûë { ÏøÏ ¬ s +& ÉT ˝≤Ø \‘ √bÕ≥T eT ÷& ÉT Á { ≤ø s º £ T ¡ ¢ ø ±* ã ÷& < ç äj ·÷´ sTT . eTè ‹ # +~ Ó qyê ] ˝À eTT > ∑TZ ] ì ˇ & çXÊ≈ £ î # Ó +~ qyê ]>±, @& ÉT > ∑T ] ì
ª ñ ‘· Ôs ¡ ø £ sêí≥ø £ μ Á | ü ‘ ˚ ´ ø £ sêÁwü º n _ Û˝≤wü á ÁbÕ +‘· Á | ü » ˝À ¢ HêeTe ÷ Á ‘·+>± H˚ ø £ q | ü & ÉT ‘ √ +~. n +< äT≈ £ î Á | ü ‘·´ ø £ å ì < äs ¡ Ùq + Ç {° e \ bÕøÏåø £+>±
»]– q ã +< ˚qì sê » ø ° j · T | ü ] o \ ≈ £ î \ T uÛ≤ $ düTÔHêïs T ¡ . ª ñ ‘· Ôs ¡ ø sêí≥ø £ μ £ Á | ‘ ü ´ ˚ ø £ sêÁwü º+ ø√dü + Ä > ∑düT º 2q # ˚ | ü { Ï º q ã +< é≈ £ î nìï # √ { ≤ ¢ e ´‹ πsø £‘· e ´ ø £ ÔyÓTÆ +~. Á | ü ‘ ˚ ´ ø £ sêÁwü º+ ø £+ fÒ nK +& É ø £ sêí≥πø
& Ûç ©¢
\+#·+ Ç # ˚Ãyê ] øÏ > ∑ ] wü º+>± @& ˚fi¯ ¢ es ¡ ≈ £ î
C ’\…
T • ø å £ $~ +#·& Û ÜìøÏ ñ < ›•+ ˚ ∫q q ÷‘· q #·{ ≤ ìøÏ º sêÁwü º| ‹ ü sêyéTHê < é∏ ø√ $+< é ÄyÓ ÷< ä eTTÁ < ä y˚XÊs T ¡ . sê » ø ° j · T Hêj · T≈ £ î \ T , n ~ Ûø ± s ¡ T \ T , u≤ ´+ ø £ s ¡ T ¢ ‘·~‘· s ¡ T \ ≈ £ î ª n $ ˙ ‹ ìs√ < Ûäø £ #· ≥ º+ ( dües ¡ D ) `1988μ ø =+‘· y˚Ts ¡ s ¡ ø £ åD ø £* ŒdüTÔ +~. $ ÁXÊ +‘· Á | üuÛÑT ‘ √ «< √ ´> ∑T \ ≈ £ L Ç ~ e ] ÔdüTÔ +~. Ç˝≤ +{ Ï yê ] ô |’ @< Hê ’ Ó $# ês D ¡ # | ˚ { ü ≤ º\+ fÒ d ”; ◊ e +{ Ï < äsê ´| ⁄ ü Ô dü + dü \ ú T ‘·– q n ~ Ûø ± s ¡ esêZ \ qT + ∫
40 13 Ä > ∑düT º, 2018
sêÅcÕ º\ yês ¡ Ô \ T ìs ¡¢ øå ±´ ìøÏ 10eT +~ ne ÷ j · T≈ £ î \ ã *
s ¡ a≤s ¡ â +& é sêÁcÕ º ìøÏ # Ó +~ q yê ]>± > ∑T ] Ô +# ês ¡ T . dü +| òüT≥Hê düú \+ ˝À <=] øÏq Ä < ÛësY ø ± s ¡ T ¶\ Ä < Ûës ¡+>± eTè ‘· T \ qT > ∑T ] Ô + ∫q≥T ¢ ‘ Ó \ Tk˛Ô +~. uÛ ÑÁ < ‘· ä qT >±* ø =~ ˝Òj T · & +, É nedüsêìøÏ $ T + ∫ uÛ≤Ø >± ù |\ T & ÉT | ü < ësêúìï ì \« # ˚j · T & É +, #· s ¡´\ T rdüTø√yê *‡ q yÓTÆì +>¥ n ~ Ûø ± s ¡ T \ T ø £ fi¯ó ¢ eT ÷ düTø√e & Éy˚T á ø ±« Ø Á | üe ÷< ëìøÏ Á | ü < Ûëq ø ± s D≤ ¡ \ T >± # | Ó ⁄ ü Œø√e #· Tà . ù |\ T & ÉT | < ü ësêú \ < Ûë { ÏøÏ ÁXÊ $ T≈ £ î \ X¯Øsê \ T > ∑Ts ¡ TÔ | ü≥ º& ÜìøÏ M˝Ò ¢ q +‘·>± eT + ≥˝À ¢ ø ±* b˛j ·÷ sTT . eTè ‘· T \+‘ ê 30 dü + e ‘·‡ sê \ ˝À | ü ⁄ yêπs . < äTs ¡ È≥q »]– q düeTj T · + ˝À m +‘· eT +~ | üì˝À ñHêïs H˚ ¡ $ esê \ T Ç + ø ± ‘ Ó * j · T˝Ò < äT . | üsêØ˝À ñqï ø ±« Ø j · T » e ÷ qT \ ô |’ ù |\ T & ÉT ìs√ < Ûäø £ #· ≥ º+ øÏ +< ä πødüT \ T qyÓ ÷< äT # ˚XÊs T ¡ . Á | üe ÷< + ä »]– q Á | < ü ˚X¯ + Vü≤ ‹ Ôu … fi¯ > ∑˝Ÿ Á >± e ÷ ìøÏ πøe \+ 400 MT≥s ¡¢ < ÷ ä s ¡+ ˝À ñ +~. © E Á | < ü ˚XÊ˝À ¢ ù |\ T & ÉT | < ü ësêú \ ì \«\ T ñ +#·& ÜìøÏ > ∑qT \ uÛÑÁ < ä ‘ ê n ~ Ûø ± s ¡ T \ T ìs ¡ uÛÑ ´+‘· s ¡ | üÁ ‘·+ Çyê «*. j · T » e ÷ ì ø ±« ØøÏ < ä ÷ s ¡+>± y˚πs Á | ü < ˚X¯ + ˝À ù |\ T & ÉT | ü < ësêú \ T ì \«
◊ø £´ ø £ sêï≥πø y˚T \ T
y˚T \+ ≥ ÷ ã +< éqT e ´‹ πsøÏdü ÷ Ô Ä +< √fi¯q \ T # ˚ | ü≥ º& É + > ∑eTHês ¡ Ω +. ñ ‘· Ôs ¡ ø £ sêí≥ø £ ˝Àì 13 õ˝≤ ¢ ˝À ¢ @ ˇø £ ÿ # √ { ≤ ã +< é≈ £ î dü +| üPs ¡ í eT < ä ›‘· T \_ Û +#· ø £ b˛e & Üìï $ X ‚ wü +>± H˚ # Ó | ü ⁄ Œø√e #· Tà . | ü \ T # √≥ ¢ Ä +< √fi¯Hêø ± s ¡ T \ T õ˝≤ ¢ n ~ Ûø ± s ¡ T \ ø ± sê ´\ j ·÷\ e < ä › XÊ +‹ j · TT ‘· ìs ¡ düq \ πø | ]$ ü T ‘· eTj ·÷´ s T ¡ . Á | ‘ ü ´ ˚ ø £ sêÁwü º & çe ÷+& é yÓTT < ä˝ q’ … VüQã “[¢ ` < Ûësê «& É ‘ √bÕ≥T ø £\ ãT ]–, sêj · T #·÷ sY , Vü≤y˚Ø õ˝≤ ¢ ˝À ¢ ã +< é s√Eq ñ < äj · T + kÕ < Ûës D ¡ +>± H˚ » qJeq + ÁbÕs ¡+ uÛ ÑyÓTÆ +~. ã +< é≈ î£ eT < ä ›‘· Tø £+ fÒ e ´‹ πsø £‘· Á | ü < ä ] Ùdü ÷ Ô ø £ sêí≥ø £ s ¡ ø £ åD
y˚ ~ ø £ e +{ Ï dü +| òü ÷\ ø ± s ¡´ ø £ s ¡ Ô \ T | ü ⁄ wüŒ > ∑T # êà ¤\ T n +~ dü ÷ Ô ◊ø £´‘· ≈ £ î düVü≤ø £]+# ê \ ì ø√sês ¡ T .
\+#·+ ÇùdÔ Çø £ C …’ ˝Ò
eTT +< äT >± ÄyÓ ÷< ä + rdüTø√e \ dæ ñ + ≥T +~.
Ç˝≤ +{ Ï ÄyÓ ÷< ä + ˝Ò≈ £ î +& Ü b˛ © düT n ~ Ûø ± s ¡ T˝ … es ¡÷ Á | üuÛÑT ‘ √ « < √ ´> ∑T \ ô |’ < äsê ´| ü ⁄ Ô , $# ês ¡ D # ˚ | ü≥ º& ÜìøÏ M˝Ò ¢< äì #· ≥ º+ # ÓãT ‘ √ +~. ‘· qø√dü +, ˝Ò < ë Ç ‘· s ¡ T \ ‘· s ¡| ü ⁄ q nj ·÷ ∫ ‘· Á | üjÓ ÷» Hê \ qT d ”« ø £] dü ÷ Ô | òüT≥Hê düú \+ ˝ÀH˚ <=] øÏb˛sTTq πødüT˝À ¢ e ÷ Á ‘·+ eTT +< ädüTÔ nqTeT ‹ nedüs ¡+ ˝Ò < äT . ã \ e +‘·| ü ⁄ | ü ] dæú ‘· T˝À ¢ \+# ê \ T Çyê «*‡ q yê ] ì s ¡ øÏå +# ˚˝≤ #· ≥ º+ ˝À z ìã +< Ûäq
` eT ÷] Ô
Ä + Á < ÛäÁ | ü < ˚XŸ
# ˚j ·÷\+ fÒ ø ˝ £ ø … sY £º mHézd ”‘ √bÕ≥T ô | Á { À * j T · +, mø˘ ‡ b˛ ¢ õyé ùd | ò ”º Äs ¡ ZHÓ ’ CÒwüHé nqTeT ‹ ‘·| üŒìdü ]. Çy˚MT ˝Ò≈ £ î +& ÜH˚ z Áô |’ y˚ { Ÿ j ·÷» e ÷ q ´+ Çwü º yÓTT∫Ãq≥T ¢>± e ´ eVü≤ ]+ ∫q≥T ¢ ‘ Ó \ Tk˛Ô +~. Á | üe ÷< ä + »]– q s√CÒ ≈ £ L ©\ T ìyêdü + ñ +& ˚ ôw & ÉT ¶ e < ä › ≈ £ î ù |\ T & ÉT kÕe ÷ Á – ˝À & ÉT ‘·$ Tfi¯Hê & ÉT qT + ∫ e∫Ãq≥T ¢ ‘ Ó \ Tk˛Ô +~. nedüsêìøÏ $ T + ∫ uÛ≤Ø >± ù |\ T & ÉT | ü < ësêú \ T ì \« # ˚j · T & É + e \¢ H˚ á | òüTÀs ¡ Á | üe ÷< ä + # √≥T # ˚düT≈ £ î +~. Ç ‘· s ¡ Á | ü < ˚XÊ˝À ¢ ì \« # ˚j · T & ÜìøÏ nqTeT ‘· T˝Ò ¢ eì n ~ Ûø ± s T ¡ \ ≈ î £ ‘* Ó dæHê ìs ø ¢ ¡ ´+>± å £ e ´ eVü≤ ]+# ês ì¡ > ∑qT \ XÊK eT + Á ‹ øÏ kÕúì≈ £ î \ T | òæsê ´< äT # ˚XÊs ¡ T .
ø £ sêí≥ø £
nsTT ‘ ˚ õ˝≤ ¢ πø + Á < ë˝À ¢ ñ ‘· Ôs ¡ ø sêí≥ø £ £ $ ø ± dü y˚ ~ ø £ Ä < Ûä « s ¡´+ ˝À Ä +< √fi¯q \ T ø = qkÕ >± sTT . u … fi¯ >±$, ≈ £ î +< ë | ü ⁄ s ¡, ∫ø√ÿ & ç , > ∑ < ä >¥, n < ∏äDÏ ‘·~‘· s ¡ ÁbÕ +‘ ê˝À ¢ e ÷ Á ‘·+ ã +< é Á | üuÛ≤e + bÕøÏåø £+>± H˚ ø £ q | ü & ç +~. ã +< é≈ £ î e ´‹ πsø £‘· sêe & É + ø £ sêí≥ø £ düeTÁ > ∑ n _ Ûeè ~ ∆øÏ dü ÷ ∫ø £>± d ” m + ≈ £ îe ÷ s ¡ kÕ «$ T n _ ÛÁbÕj · T | ü & Ü ¶ s ¡ T . Á | üuÛÑT ‘·« Vü ‰ MT \ | ü≥ ¢ $ XÊ « dü + ñ + ∫q ñ ‘· Ôs ¡ ø £ sêí≥ø £ Á | ü »\ ≈ £ î á dü +< äs ¡“¤+>± Äj · Tq ø £ è ‘·»„‘·\ T ‘ Ó * bÕs ¡ T . < ë ] ‘·| æŒ +# ˚ dü +| òü ÷\ T , Á | ü »\ eTH√uÛ≤yê \ qT # Ó < äs ¡>= fÒ º Ä +< √fi¯Hêø ± s T ¡ \ qT qeTàsê < äì Væ≤ ‘· e ⁄ | * ü ø ± s T ¡ . Á | ü ‘ ˚ ´ ø £ sêÁwü º n + X¯ + ô |’ dü + ø ° s ¡ í Á | üuÛÑT ‘·«+ ˝Àì $ TÁ ‘·| üø £ å + ø ±+ Á ¬> dt ‘· ≥düú +>± ñ +~.
# ˚sêÃs ¡ T . Ç˝≤ +{ Ïyês ¡ T dü + ã +~ Û ‘· < äsê ´| ü ⁄ Ô dü + dü \ ú ≈ î £ yês ¡+ s√E˝À ¢>± $ esê \ T ìy˚ ~+# ê *‡ ñ + ≥T +~. \+#·+ | ⁄#· ü TÃ≈ îHẙê £ ] øÏ ø ˙dü £ ø ± sê >± s ¡
• ø £ åqT eT ÷& ˚fi¯ó ¢>± ìs ¡ ísTT +# ês ¡ T .
BìøÏ n < äq +>± »] e ÷ HêqT ≈ £ L & Ü $~ Û +#· e #· Tà . Á | üC≤Á | ü ‹ ì < ÛäT \ ≈ £ î nqT∫ ‘· \_ ∆ ø £*–+# ˚˝≤ @< Ó ’ Hê yêDÏ »´ dü + düú \+#·+ Ç∫ÃHê , Ç # ˚à +< äT≈ £ î Vü ‰ MT Ç∫ÃHê • ø £ å ‘·| üŒ < äT . n $ ˙ ‹ dü + ã +~ Û ‘· πødüT \ qT ¬ s +& ˚fi¯ ¢ ˝À >± ø =* øÏÿ rdüT≈ £ îsêe \ dæ ñ + ≥T +~.