eTTU≤eTTœ
| üÁ ‹ ø £ qT $$< Ûä uÛ≤wü˝À ¢ q & ÉT | ü ⁄‘· Tqï ~. nH˚ø £ | ü ⁄ düÔø ±\ qT $$< Ûä uÛ≤wü˝À ¢ øÏ nqTe ~+ ∫ kÕVæ≤‘·´ Á | ü # ês ¡+ < ë « sê Ä˝À #· q˝À ¢ e ÷ s ¡ TŒ‘ Ó # ˚à +< äT≈ £ î Á | üj · T‘· ï + # ˚k˛Ô +~. $$< Ûä Á >± eT, q > ∑sê˝À ¢ ñqï XÊK \ < ë « sê ìs ¡+‘· s ¡ >± j · TÁr »| ü + ø = qkÕ > ∑T‘· Tqï ~.
$$< Ûä kÕúHê˝À ¢ j · TC≤ „\ qT ìs ¡« Væ≤ +#·& É + ≈ £ L & Ü » s ¡ T > ∑T‘· T +~. ìC≤ìøÏ j · T »„+ ˇø £ ô |< ä › $ C≤ „ q +. Bì˝À < ˚e | üP » Hé, dü +> ∑rø £ s ¡ DY, < ëHé nH˚ eT ÷& ÉT uÛ≤ >±\ T +{ ≤sTT. < ˚e | üP » Hé n + fÒ < ˚e‘·\ qT | üPõ +#·& É +. dü +> ∑rø £ s ¡ DY n + fÒ Á | »\+< ü äs ¡÷ ø £* dæ ñ +& É≥ +. j TC≤ · ìï „ # ˚j T · & ÜìøÏ n +< äs ¡÷ ø £\ TkÕÔs ¡ T. ø £* dæ | üì # ˚kÕÔs ¡ T. ø £* dæ ˇπø ~ X¯ >± Ä˝À∫kÕÔs ¡ T. ˇπø s ¡ ø £+>± Ä #·] kÕÔs ¡ T. Bì e \¢ nkÕ < Ûës ¡ DyÓTÆq X¯øÏÔ Ä $ s ¡“¤$ düTÔ +~. Çø £ eT ÷& Ée ~ < ëq +. n + fÒ‘· eT e < ä › qTqï ~ düe ÷»+‘ √ | ü +#· Tø√e & É +. < ëq + ¬ s +& ÉT s ¡ ø ±\ ì Ç ~ es πø ¡ # | Ó ⁄ ü Œ≈ îHêï £ +. ˇø £{ Ï n + X¯ < ëHé, s ¬ +& Ée ~ düeTj · T < ëHé. Ç˝≤ düe ÷»+ ø√dü + | üì # ˚ùd dü + kÕÿ ]‘· e ´ ≈ £ îÔ \ düeT ÷ Vü≤ ìsêàD + ø√dü + | ü \ T ø ± s ¡´ Áø £ e ÷\ qT >± j · TÁr | ü ] yêsY ìs ¡« Væ≤k˛Ô +~. Á | ü: < ˚X¯ yê ´| üÔ +>± >± j · TÁr | ü ] yêsY ø ± s ¡´ Áø £ e ÷\ ≈ £ î kÕs ¡< ∏ä ´+ eVæ≤ +# ˚ +< äT≈ £ î m˝≤ +{ Ï e ´ edüúqT s ¡÷ bı +~+# ês ¡ T? dü: Vü≤ ]< ë « sY˝À < ˚e dü + düÿ� ‹ $ X¯ « $< ë ´\ j · T + πø + Á < ä +>± uÛ≤s ¡ rj · T dü + düÿ� ‹, Jeq $< ÛëHêìï >± j · TÁr | ü ] yêsY Á | ü # ês ¡+ # ˚düTÔqï ~.‘· eT Væ≤e ÷\ j · T j ·÷ Á‘· nq +‘· s ¡+ 1962 & çôd + ãsY˝À nK +& É CÀ ´‹ | üÁ ‹ ø £ ˝À > ∑Ts ¡ T < ˚e ⁄\ T ˇø £ yê ´ dü + Áyêdü ÷ Ô qeC≤ „ qT \ X¯ø £+ ne‘·]+# ê \ ì | æ \ T | ü ⁄ ì # êÃs ¡ T. j · TT > ∑ìsêàD Á | üÁøÏj · TqT kÕø ± s ¡+ # ˚j · T & ÜìøÏ n‘·´+‘· ã \ dü +| üqTï \ T, dü + kÕÿs ¡ e +‘· T˝ …’ q C≤ ® qT \ T ø ± yê \ ì Äj · Tq dü + ø £* Œ +# ês ¡ T. Äj · Tq dü « bÕïìøÏ yêdüÔe s ¡÷| üy˚T < ˚e dü + düÿ� ‹ $ X¯ «$< ë ´\ j · T +. j · TT > ∑ | ü ] es ¡ Ôq˝À < √Vü≤ < ä | ü & ˚ < ˚e e ÷ qe ⁄\ ≈ £ î dü + kÕÿsê \ qT n +~+#·& Éy˚T á $ X¯ «$< ë ´\ j · T + \ ø £ å ´+. Bì
30 2 p˝ …’, 2018 sêÁwü º ìsêàD + ˝À nX¯ « y˚T < ∏ëìøÏ ø °\ ø £ kÕúq + ñ +~. n +< äTπø >± j · TÁr | ü ] yêsY < ˚X¯ yê ´| üÔ +>± nX¯ « y˚T < ∏ë \ qT ìs ¡« Væ≤dü ÷ Ô ek˛Ô +~. < äøÏåD uÛ≤s ¡‘·< ˚X¯ + ˝À 2001˝À ‹ s ¡ T | ü ‹ ˝À nX¯ « y˚T < ∏ä j ·÷>± ìï‘=* kÕ ]>± ìs ¡« Væ≤ +# ês ¡ T. Ä‘· s ¡ Tyê‘· 2005 eT < ÛäT ¬ s’ ˝À,‘·< äq +‘· s ¡+ 2014˝À u …+> ∑Tfi¯Ss ¡ T˝À, 2016˝À ø £ Hê ´ ≈ £ îe ÷] ˝À, á @& Ü ~ » qe ] ˝À eT +> ∑fi¯ –] ˝À nX¯ « y˚T < ∏ë \ qT $» j · Te +‘·+>± ìs ¡« Væ≤ +# ê +.
yÓTT‘· Ô + • ø £ åD Á | üÁøÏj · T˝À Hê \ T > ∑T uÛ≤ >±\ THêïsTT. n $ kÕ < ÛäHê Á | üÁøÏj · T, $< ä ´, Äs√ > ∑ ´+, dü « j · T + b˛wüø £ X¯øÏÔ. M { Ï < ë « sê dü + kÕÿsê \ ≈ £ î | ü < äTqTô | ≥ º& É + » s ¡ T > ∑T‘· T +~. á Hê \ T > ∑T s ¡+>±\< ë « sê düe ÷ C≤ìøÏ ùde # ˚ùd e ´ ≈ £ îÔ \ qT $ X¯ «$< ë ´\ j · T +‘· j ·÷ s ¡ T # ˚k˛Ô +~. ñ < ëVü≤s ¡ D≈ £ î á $ X¯ «$< ë ´\ j · T + ˝À Äs ¡ T e ÷ kÕ \ Äs√ > ∑ ´ dü + s ø ¡ åD £ ø√s T ¡ ‡ qT ìs ¡« Væ≤düTÔHêïs T ¡. á ø√s T ¡ ‡ < ë « sê eTq≈ £ î n +< äTu≤≥T˝À ñ +& ˚ > ∑�Vü≤ yÓ’< ä ´+ < ë « sê Äs√ > ∑ ´ s ¡ ø £ åDqT H˚ ] ŒdüTÔHêïs ¡ T.
Çy˚ ø ± ø £ XÊ +‹ ≈ £ î + CŸ(>± j · TÁr | ü ] yêsY πø + Á < ä kÕúq +) ˝À | ü ~ y˚ \ eT +~ ≈ £ Ls ¡ TÃì < Ûë ´ q + # ˚ùd @ sêŒ≥T ñ +~. Ç˝≤ +{ Ï ø ± s ¡´ Áø £ e ÷\ < ë « sê uÛ≤e $| ü ¢ yêìøÏ Hê +~ | ü \ T≈ £ î‘ √ +~ >± j · TÁr | ü ] yêsY. Á | ü:‘ Ó \ T > ∑T sêÁcÕ º\ ˝À >± j · TÁr | ü ] yêsY ø ± s ¡´ ø £ ˝≤bÕ˝Ò $ T { Ï? dü: >± j · TÁr | ü ] yêsY | üì‘ Ó \ T > ∑T sêÁcÕ º ˝À ¢ e +< ä˝≤ ~ Á >± e ÷\ T, q > ∑sê \\ ˝À » s ¡ T > ∑T‘ √ +~. j · T »„+, ìs ¡+‘· s ¡ >± j · TÁr »| ü + e +{ Ï ø ± s ¡´ Áø £ e ÷\ T q & ÉTdüTÔHêïsTT. ôV’ ≤ < äsêu≤ < é eT ÷ kÕù | ≥˝À
>± j · TÁr e ÷‘· eT +~ sêìï ì ] à + ∫ kÕ < ÛäHê ø ± s ¡´ Áø e £ ÷ ìï y˚ > ∑e +‘·+ # ˚düTÔHêïeTT. ôV ≤’ < äsêu≤ < é q > ∑s ¡+ ˝Àq ÷ $$< Ûä πø + Á < ë \ ˝À ìs ¡+‘· s ¡+ | üì » s ¡ T > ∑T‘ √ +~. >± j · TÁr | ü ] yêsY˝À | ü < äe ⁄\ T, n ~ Ûø ± sê \ T, ¨ < ë \ T ñ +& Ée ⁄. n +< äs ¡÷ ùde≈ î˝Ò £. n +< äs ¡÷ düe ÷» ùde≈ £ î˝Ò. Ç {° e˝Ò Ä + Á < ÛäÁ | ü < ˚XŸ ˝Àì eT +> ∑fi¯ –] ˝À » j · TÁ | ü < ä +>± nX¯ « y˚T < ∏ä j ·÷>± ìï ìs ¡« Væ≤ +# ê +. 2020˝À ôV’ ≤ < äsêu≤ < é ˝Àq ÷ nX¯ « y˚T < ∏ä j · T »„+ ìs ¡« Væ≤ +# ˚ +< äT≈ £ î Á | üj · T‘ êï \ T kÕ – düTÔHêï +. y˚˝≤ ~ eT +~ ø ± s ¡´ ø £ s ¡ Ô \ T düeTj · T < ëHé n + fÒ düeTj T · + Ç∫à | üì # ˚düTÔHêïs T ¡. ñ < ëVü≤s D≈ ¡ î £ MTs T¡ eT ÷ kÕù |{ Ÿ >± j · TÁr eT +~ sêìøÏ yÓfi ‚ Ô nø £ ÿ & É
sê » kÕúHéøÏ # Ó +~ q | ü < äeT ÷& ˚fi¯ ¢ u≤ \ T & ÉT MT≈ £ î ø £ ì | ækÕÔ & ÉT. á | ü < äeT ÷& ˚fi¯ ¢ | æ \¢ yê & ÉT‘· q‘·*¢< ä + Á & ÉT \ qT, ≈ £ î≥T + ã düuÛÑT ´\ qT e ~* y˚ \ yÓTÆfi¯ó ¢ Á | üj ·÷ DÏ + ∫ e∫à Çø £ ÿ & É düeTj ·÷ ìï Ç∫à | üì # ˚düTÔHêï & ÉT.‘ êqT nqT≈ £ îqï düeTj · T + es ¡ ≈ £ L | üì # ˚dæ eT∞ ¢‘· q }] øÏ yÓ [¢ b˛‘ ê & ÉT. Ç˝≤ u≤ \´+ qT +# ˚ düe ÷»+ ø√dü + düeTj ·÷ ìï Çyê «\ qï uÛ≤eq ìsêàDyÓTÆ‘ ˚ ô |]– ô |< ä › yê & Ó’ q‘· s ¡ Tyê‘· n‘·& ÉT düe ÷ C≤ìøÏ m +‘· | üì # ˚j · T > ∑ \ T > ∑T‘ ê & √ } Væ≤ +#· Tø√ +&. ç Ç˝≤ +{ Ï \ ø å˝≤ £ ~ eT +~ | ] ü yêsY düuÛÑT ´\ kÕeT ÷ Væ≤ø £ X¯øÏÔ‘ √H˚ j · TT > ∑ ìsêàD + » s ¡ T > ∑T‘· T +~. Á | ü: nX¯ « y˚T < ∏äj ·÷> ∑ + m +< äT≈ £ î ìs ¡« Væ≤düTÔHêïs ¡ T? dü: nX¯ « y˚T < ∏ëìï < ˚e dü + düÿ� ‹ ~–«» j · T n _ Ûj ·÷ Hé˝À uÛ≤ > +>± ∑ ìs ¡« Væ≤düTÔHêï +. j TCÀ · yÓ „’$ wüßí n + fÒ j T · »„ y˚T $ wüßíe ⁄. j T · »„ eT + fÒ uÛ ÑTeqdü ´ Hê _.
Û n + fÒ ÁãVü ‰ à +& ÉeTT \ ≈ £ î Hê _ Û e +{ Ï ~. n <= ø £ ÁX ‚ wü˜yÓTÆq ~ e ´ | ü ⁄ s ¡ TcÕs ¡ ú +. < ˚X¯ ìsêàD + ˝À nX¯ « y˚T < ∏ëìøÏ ø °\ ø £ kÕúq + ñ +~. n +< äTπø >± j TÁr · | ü ] yêsY < ˚X¯ yê ´| üÔ +>± nX¯ « y˚T < ∏ë \ qT ìs ¡« Væ≤dü ÷ Ô ek˛Ô +~. < äøÏåD uÛ≤s ¡‘·< ˚X¯ + ˝À 2001˝À ‹ s ¡ T | ü ‹ ˝À nX¯ « y˚T < ∏ä j ·÷>± ìï‘=* kÕ ]>± ìs ¡« Væ≤ +# ês ¡ T. Ä‘· s ¡ Tyê‘· 2005 eT < ÛäT ¬ s’ ˝À,‘·< äq +‘· s ¡+ 2014˝À u …+> ∑Tfi¯Ss ¡ T˝À, 2016˝À ø £ Hê ´ ≈ £ îe ÷] ˝À, á @& Ü ~ » qe ] ˝À eT +> ∑fi¯ –] ˝À nX¯ « y˚T < ∏ë \ qT $» j · Te +‘·+>± ìs ¡« Væ≤ +# ê +. Ç +< äT˝À uÛ≤ > ∑ +>± H˚ 2020˝À ôV ≤’ < äsêu≤ < é˝À nX¯ « y˚T < ∏äj ·÷>± ìï ìs ¡« Væ≤ +& ÜìøÏ >± j · TÁr | ü ] yêsY dü + ø £* Œ + ∫ +~. M≥ìï { Ï \ ø £ å ´+ ˇø £ ÿfÒ. j · TT > ∑ | ü ] es ¡ Ôq +. dü‘·´ j · TT >± ìï eT∞ ¢ á | ⁄& ü $ É Tô |’ øÏ ne‘·]+|# ü ˚j T · & +. É á eTVü ‰ Á | üÁøÏj T· ˇø £ eTVü≤‘· Ôs ¡ j · T »„+. eTqeT +< äs ¡+ á eTVü ‰
j · T »„+ ˝À dü $ T < Ûä \ T >± | üì # ˚j ·÷*. j ·÷ e‘ Y uÛ≤s ¡‘·< ˚X¯ + ˝À Ä < Ûë ´‹ àø £ B | Ô æ < ë « sê uÛ≤e C≤ > ∑� ‹ ì ø £*–+# ê *. Ä ~ X¯ >± H˚ >± j · TÁr | ü ] yêsY ø £ �wæ # ˚k˛Ô +~.
�