TED Meşale Dergisi Haziran 2014 18. Sayı | Page 59

ÇÖLLEŞMEYİ DURDURAN ADAM Dünyamızın karşı karşıya olduğu en önemli tehlikelerden biri olan çölleşmeye karşı bilim insanlarının ve çevre kuruluşlarının çabaları sürüyor. Ancak yapılan çalışmalar bazı bölgelerde durumun umutsuz olduğunu ortaya koyuyor. Bir Batı Afrika ülkesi olan Burkina Faso’nun kuzeyindeki tarım arazileri bu bölgelerden biriydi. Ta ki Yacouba Sawadogo adlı yaşlı bir çiftçi, atalarından kalan geleneksel tarım yöntemlerinde ısrar edene kadar. Bölgedeki toprak, uzun yıllar içinde aşırı ekim, aşırı otlatma ve aşırı nüfus yoğunluğu nedeniyle verimsizleşmeye ve çölleşmeye başlamıştı. Sawadogo, başlarda kimsenin ciddiye almadığı “Zai” tekniğiyle hareket ediyor; önce sertleşmiş zemine büyük bir çukur açıyor, sonra içine bitki artıkları ve gübreden oluşan bir karışım yerleştiriyordu. Yıllar içinde yaşlı çiftçinin yönteminin işe yaradığı, çölleşmiş 120 dönümlük arazinin, 60 ayrı tür ağaçtan oluşan yeşil bir alana dönüştüğü görüldü. Bugün çevre örgütleri ve bilim dünyası tek başına çölü durduran bu adamın başarısının sürdürülebilir ve daha geniş alanlara yayılabilir olması için çalışıyor. SOSYAL ETKİNLİKLER BİLİŞSEL GERİLEMEYİ DURDURUYOR Yakın dönemde tamamlanan bir araştırmaya göre, hareketli bir sosyal hayat, beyin sağlığını korumanın en iyi yollarından biri. Rush Üniversitesi Tıp Merkezinde gerçekleştirilen araştırma, düşünme ve bellek yeteneklerinde kayıp yaşandığında sosyalleşmenin zorlaştığını; sık aralıklarla gerçekleştirilen sosyal etkinliklerin ise ileriki yaşlarda bilişsel gerilemeyi geciktirdiği ya da önlediğini ortaya çıkardı. Tıbbi geçmişleri öğrenilen ve sinir fizyolojisi testlerinin yanı sıra sosyal etkinlik durumlarını ortaya koyan bir dizi ankete alınan 1.138 katılımcının yaş ortalamasının 80 olduğu belirtildi. Çalışmanın sonucunda son beş yıldan daha uzun süredir daha aktif bir sosyal hayata sahip olanlarda bilişsel gerilemenin az olduğu sonucuna varıldı. Ancak sosyal etkinliğin bilişsel gerilemeyi nasıl önlediği ya da geciktirdiği henüz tam olarak bilinmiyor ve mekanizmasının çözülebilmesi için gelecekte ileri düzey araştırmaların yapılması gerekiyor. BİLGİ DAĞARCIĞI 56