TERAPİ
UYKUNUN EN “DAYANILMAZ” HALİ:
NARKOLEPSİ
Prof. Dr. Zerrin Pelin, Somnus Uyku Bozuklukları Merkezi
Narkolepsi, toplumda görülme oranı 100 binde iki
ile beş arasında olan bir hastalıktır. Türkiye’de 75
milyon insanın yaşadığı düşünülürse 3500-4000
civarında narkolepsi hastasının olması beklenir.
Narkolepsi için mutlaka olması gereken şikayet
gündüz aşırı uyku hali, daha açık bir ifadeyle gündüz karşı konulamaz uyku ataklarının olmasıdır. Bu
uyku atakları her koşulda, en aktif olunan durumda dahi ortaya çıkabilmektedir. Bu uyku ataklarının
özelliği bir iki dakika da sürse, kişinin uyandığında
dinlenmiş olarak uyanması ve bu uykunun kendisini
bir iki saat süreyle idare edebilmesidir. Narkolepsi
hastalığı ile birlikte ortaya çıkan diğer bulgulardan
biri katapleksi adı verilen özellikle gülme ile tetiklenen ani kas boşalmalarıdır. Bu kas boşalmaları
sırasında kişi bir yerlere tutunamazsa düşer. Gülme gibi duygusal tetikleyici durumların devam etmesi halinde kişi toparlanamadan tekrar kendini
yerde bulabilir. Diğer bulgular ise uykuya dalma ya
da uyanma sırasında ortaya çıkan halüsinasyonlar
ve halk arasında karabasan olarak da bilinen uyku
felcinin olmasıdır. Narkolepsi hastalığında gündüz
uyku hali mutlaka vardır; bu uyku haline katapleksi, uyku ile ilişkili halüsinasyonlar ve uyku paralizisi
eşlik edebilir ya da hiç olmayabilir. Gündüz uykululuk dışındaki tabloların uyanıklık dönemi ile rüya
döneminin birbirinin içerisine karışmasından ortaya
çıktığı bilinmektedir.
42
Sık sık uykusu gelen ve gün içerisinde kendini aşırı
yorgun hisseden kişilerde narkolepsi düşünülebilir,
ancak gündüz aşırı uykululuğa yol açan ve toplumda
oldukça sık görülen başka hastalıklar ve durumlar
da bulunmaktadır. Horlama, uykuda nefes durmaları, sabah yorgun uyanma ve gün içerisinde aşırı
uykululuk durumuna yol açan nedenler arasındadır.