İkinci Dünya Savaşı sonrası Amerika Birleşik Devletleri ( ABD ) ile Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği ( SSCB ) arasında dünya egemenliği adına yürütülen , Soğuk Savaş adı verilen , 1991 ’ de SSCB ’ nin dağılmasına dek süren dönem uzay çalışmalarının baş döndürücü hızda ilerlediği bir zaman dilimidir . Bir yandan nükleer silahlanma yarışı olarak ilerleyen süreç öte yandan insanlığa yararlı başka bir alanda , uzayın keşfi konusunda bir yarışa dönüşecektir . Bilimde ve teknolojide birbirlerine üstünlük sağlamaya çalışan iki süper gücün uzay çalışmalarındaki çekişmesi tarihte uzay yarışı adıyla yerini alır . ise 1959 yılında Baker ve Abel adlı iki maymunu uzaya yollar . Sağlıklı şekilde Dünya ’ ya dönen maymunlar uzay yolculuğu yapıp eve dönebilen ilk canlılar olarak tarihe geçer . ABD , ardından insanlı uzay uçuşlarına hazırlık kapsamında 31 Ocak 1961 ’ de Ham
Uzay yarışının ilk perdesi SSCB ’ nin 4 Ekim 1957 tarihinde Sputnik 1 adlı yapay uydusunun başarıyla fırlatılmasıyla açılır . Sergey Korolyov tarafından tasarlanan uydunun yörüngesine yerleşerek sinyal vermeye başlaması , ABD ’ de hâlihazırda sürdürülen uydu çalışmalarını hızlandırır . Başarısız denemelerin ardından ABD 31 Ocak 1958 ’ de ilk uydusu Explorer 1 ’ i yörüngesine oturtur . SSCB bu hamleye Sputnik 2 uydusuyla cevap verir .
Dünyadan fırlatılan dördüncü uydu , ABD tasarımlı Vanguard 1 ’ dir . Bu uydunun önemli bir özelliği , çalışması için gereken enerjiyi Güneş ’ ten elde etmek üzere altı adet Güneş paneliyle donatılmasıdır . Uzay yarışında bir ilke imza atan Vanguard 1 uydusu günümüzde hâlâ yörüngesindedir ve uzay boşluğunda duran en eski insan yapımı cisimdir . Sovyetler Birliği 1961-1984 yılları arasında Venüs ’ e yönelik Venera programını gerçekleştirir . Venera 7 ( 1970 ), yüzeyde başarıyla çalışan ve Venüs ’ ten veri gönderen ilk uzay aracı olur .
Uzay yarışının ikinci perdesinde başrol hayvanlarındır . SSCB 3 Kasım 1957 ’ de fırlattığı Sputnik 2 uydusuyla uzaya Laika isimli köpeği yollar . Uzaya çıkan ilk canlı olan Laika Dünya ’ ya dönüş teknolojisinin henüz gelişmediği bir dönemde yolculuk ettiği için uzayda hayatını kaybeder . ABD
SpaceX
adlı maymunu uzaya gönderip Dünya ’ ya döndürmeyi başarır .
İnsanlı uzay uçuşları
Başlangıcından itibaren her adımda daha ileri teknolojik aşamaların kaydedildiği uzay yarışında üçüncü aşama ise uzaya insan uçuşuyla başlar . SSCB , 12 Nisan 1961 ’ de Vostok 1 adlı uzay aracıyla Yuri Gagarin ’ i uzaya yollar . Dünya yörüngesinde tam tur atarak yere inen Gagarin uzaya çıkan ilk insan olur . Bunun üzerine ABD Başkanı John F . Kennedy , kamu kaynaklarının önemli bir bölümünü uzay çalışmalarına ayıracağını ve Ay ’ a insan indirip Dünya ’ ya geri döndürme misyonunu başlattığını ilan eder . Bu sırada ABD ’ li astronot Alan Shepard Mayıs 1961 ’ de Freedom 7 adlı uzay aracıyla uzaya çıkar
15