TED Meşale Dergisi 30.Sayı | Page 10

TÜM ZAMANLARIN REKORU DAHA AZ UÇAK DAHA AZ KARBON SALINIMI Facebook, Apple, Amazon, Microsoft ve Google Covid-19 sonrası tüm zamanların rekorunu kırdı. ABD merkezli beş teknoloji şirketinin toplam piyasa değeri 6 trilyon doları aştı. Salgın döneminde online işlemlerin daha sık yapılması bu şirketlerin piyasa değerini katladı. Rakamın büyüklüğünü anlamak için bir örnek verelim. Steve Jobs’un 1970’lerde kurduğu Apple’ın piyasa değeri bizim ülkemiz de dahil dünyanın pek çok ülkesinin yıllık GSYİH* rakamından büyük. *GSYİH Gayri Safi Yurtiçi Hasıla, belirli bir dönem (mesela, bir yıl) içinde, yurt içinde üretilmiş nihai mal ve hizmetlerin piyasa değeridir. Örneğin, Türkiye’nin GSYH’si, Türkiye’de bir yıl içinde üretilen tüm mal ve hizmetlerin piyasa değerini ifade eder. Ya da bir yıl içinde Türkiye’de üretilen mal ve hizmetlere yapılan harcamaların, yani tüketim, yatırım ve kamu harcamalarının toplamı olarak düşünülebilir. Hava taşımacılığı atmosferde derin izler açıyor. Karbondioksitin yanı sıra su buharı ve nitrik asit bırakan uçaklar küresel ısınmanın katlanmasına sebep oluyor. Hava ulaşımının, insanların yol açtığı küresel ısınmadaki payının yüzde 3 olduğu belirtiliyor. Koronavirüs salgınının yayılmasını engellemek amacıyla alınan karantina önlemleri nedeniyle mart ayından itibaren dünya çapında milyonlarca uçak seferinin iptal edilmesi havacılık ve turizm olmak üzere birçok şirketi zor duruma düşürdü. Öte yandan iptal edilen yaklaşık 1 milyon uçuş sayesinde havaya 28 milyon ton daha az karbondioksit salınımı olduğu açıklandı. Aynı dönemde otomotiv kaynaklı salınımın da azaldığı görüldü. Sadece Avrupa’da otomobil ve motosikletlerden kaynaklanan emisyonlar, kriz başladığından bu yana yüzde 88 düştü. Hava yolu şirketleri devletlerden finansal destek talep ederken, çevreciler ise daha fazla vergilendirme yapılmasını talep ediyor. 9