Bu nedenle çocuklara yönelik zararlı
gıdaların tanıtım ve reklamına izin
verilmemeli; yiyecek, içecek reklamlarının
süresi kadar sağlıklı beslenme eğitimi veren
programların yer alması sağlanmalıdır. • Paketlenmiş atıştırmalıklar
• Çikolata
• Cipsler
• Gazlı içecekler
• Hazır köfteler
Obeziteyi tetikleyen faktörleri şu şekilde
sıralayabiliriz: • Hazır çorbalar
• Donmuş yiyecekler
• • Tamamen şeker kullanılarak yapılan
yiyecekler
•
•
Yapılan çalışmalar, obezite görülme
sıklığının anne sütü ile beslenen
çocuklarda, anne sütü ile beslenmeyen
çocuklara göre daha düşük oranlarda
olduğunu gösteriyor. Anne sütü verme
süresinin, tamamlayıcı besinlerin türü,
miktarı ve başlama zamanlarının da
obezite oluşumunu etkilediği bildiriliyor.
Glisemik indeksi yüksek, şeker ve yağ oranı
yüksek, kalorisi miktarı yüksek binlerce gıda
maddesinin ucuz ve kolay erişilebilir olması
çocuklardaki yağ oranını artırıcı bir rol
oynuyor.
Çocuk 2-3 yaşından itibaren aile
sofrasında ne yeniyorsa onunla
besleniyor. Anne-baba sağlıklı
besleniyorsa ileriki yaşlarda çocuk da
sağlıklı besleniyor ama yağlı, hamurlu,
şekerli gıdalarla besleniyorsa ileriki
yaşlarda çocuk da öyle besleniyor. Anne
babaların çocuklarına her konuda olduğu
gibi yeme alışkanlıkları konusunda da
örnek olmaları gerekmektedir.
Yapılan çalışmalar büyükanne ve
büyükbabaların istemeden de olsa
torunlarında obezite gelişimine neden
olabileceğini göstermektedir. Aile
büyüklerini ziyarete giden çocuklara
sürekli abur cubur ikram edilmemesi
gerektiğini hatırlatmalıyız.
Aşırı işlenmiş gıdalardan her ne
pahasına olursa olsun kaçının!
İşlenmiş gıdaların son 30 yılda katlanarak
çeşitlenmesi ve bunların pazarlanmasının
yaygınlaşması ile obezite arasında kesin bir
bağ olup olmadığı henüz ispatlanmış değil.
Ancak ikisinin artışının aynı döneme denk
gelmesi de pek tesadüfi görünmüyor.
Meyve suları
• Hazır kekler ve ekmekler
• Fazla tüketim, çalışma engeli ve sebep olduğu hastalıkların malî yükleri
hesaplandığında obezitenin ülkemize yıllık maliyeti 20 milyar TL’yi
bulmaktadır.
• DSÖ ise 2016 yılında, %29,5 prevalans ile Türkiye’nin, Avrupa’da obezitenin
en sık görüldüğü ülke olduğunu bildirmektedir.
• Ülkemizdeki obezite sıklığı Doğu Anadolu’da en düşük iken diğer
bölgelerde birbirine oldukça yakın.
•
• Obezite sorununa karşı vakit
kaybetmeden doktor yardımı almak
gerekmektedir.
• Çocuk obezitesinin tedavisindeki temel
amaç kilo vermekten ziyade beslenme
ve egzersiz alışkanlığı kazandırmak
olmalıdır.
•
Öncelikle alınan enerjinin azaltılması,
harcanan enerjinin artırılması gerekir.
Ailenin beslenme alışkanlıkları çocuğun
ihtiyaç duyduğu beslenmeye göre
değiştirilmelidir.
• Mümkünse çocuk, fast food, cips,
çikolata ve şekerli gıdalarla hiç
tanıştırılmamalıdır.
• Çocuğun televizyon karşında beslenmesi
önlenmelidir.
• Çocuğun televizyon izleme; bilgisayar,
tablet ve akıllı telefon kullanma süresi
sınırlanmalıdır.
• Çocuğa ayrılan zamanın kalitesi
artırılmalı ve birlikte spor yapmalıdır.
• Çocuğa boş zamanlarını
değerlendirecek uğraşlar kazandırmalı
ve sıkıldığında yemek yemesi bu şekilde
engellenmelidir.
• Yiyecekler ödül olarak verilmemelidir.
• Besinleri yeme hızı da önemli bir faktör
olduğu için çocuklara yavaş yemek
yemeyi öğretmeli.
• Gereğinden az uyumak, uykuyu
alamamak tokluk hissi veren leptin
hormonu seviyesinin düşmesine sebep
olmaktadır. Ebeveynler çocuğunu geç
vakitte yatırmamalı, uyku düzenine
dikkat etmelidir.
Tedavi edilmeyen obezite hayati riske
yol açabilir!
Gereksiz kalori yükü olarak görülmesi
gereken işlenmiş gıdalar:
•
• 1998 yılında Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), obezitenin 21. yüzyılın en önemli
sağlık sorunu olacağını bildirmişti.
•
Hareketsizlik sorununu aşmak için
çocuklara ev içinde odasını toplama,
sofra kurma gibi görevler verilmelidir.
Okullarda Yapılması Gerekenler
• Okul kantinleri düzenli olarak
denetlenmeli, okullarda sağlıklı
beslenme ilkelerinin uygulanmasına
dikkat edilmelidir.
• Çocuk, sağlıklı beslenmeyi okulda
öğrenmelidir. Düzenli ve sağlıklı yemek
yeme alışkanlığı okul programlarına
girmelidir.
• Tabildot şeklinde verilen bir öğünde,
obez çocuğa uygun yiyeceklerin
olması ve yemek seçilerek alınıyorsa
çocuğa seçimde yardımcı olunması
gerekmektedir.
• Okul idaresi, okuldaki yiyecekler
hakkında aileye bilgi vermelidir. Aile
böylece evde hangi besinlerle destek
yapacağı hakkında fikir sahibi olur.
• Obez çocukların tedavisinde aile, doktor
ve okul işbirliği içinde olmalıdır.
Çocukluk Döneminde Obezite
40 yıl önce
% 1’in altında
1990’lı yıllarda %
2010’da ise %
4.2
6.7
(Dünya Sağlık Örgütü raporu)
64
65