DOSYA KONUSU
Eğitimde
Blokzincir
Teknolojisi
“Blokzincir “olarak Türkçeleştirilen
Blockchain, dijital para birimi olan
Bitcoin’in kullanım hacminin artmasıyla
bilinirlik kazandı. Dördüncü Sanayi
Devrimi’nin bir parçası olarak görülen
blokzincir, ağırlıklı olarak finansal hizmetler
için ve finans piyasasında kullanılmaya
başlansa da barındırdığı pek çok avantaj,
bu teknolojinin daha fazla alanda farklı
işlevler için kullanım potansiyeli olduğunu
göstermektedir. Bu alanların başında
ise yönetişim, işletme, ticaret ve sanayi
gelmektedir. Eğitim alanında blokzincir
18
teknolojisi kullanımı yeni başlamış
olmakla birlikte, bu teknolojinin nasıl
daha işlevsel hale getirilebileceğine
ve alternatif uygulamaların nasıl
yaygınlaştırılabileceğine yönelik
araştırmalar artarak devam etmektedir.
Blokzincir kavramının zihinlerimize
yeni girdiği ve bu kavramı önümüzdeki
zamanda daha sıklıkla duyacağımızı
düşündüğümüzde blokzincirin eğitim
alanındaki potansiyel kullanımından önce
içeriğinin ne olduğuna bakmakta fayda
görülmektedir.
Blokzincir, iki taraf arasındaki ticari/
finansal işlemlerin güvenilir bir
üçüncü tarafa ihtiyaç olmaksızın ve
kriptografik kanıtlara dayalı olarak
elektronik ödeme sistemi ihtiyacına
bir cevap olarak geliştirilmiştir. Zira
mevcut yapıda, internet üzerinden
yapılan işlemler otorite kurumların
aracılığına ve bu kurumlara mecburi
olarak duyulan güven ilişkisine dayalı
olarak gerçekleştirilmektedir. Ancak
bu durum pek çok riski, ek maliyeti
ve tek merkezi otoritenin olmasından
kaynaklı olarak güvenirlik ve güvenlik
problemini gündeme getirmektedir.
Resmi otoritelere, kurumlara, belirli
meslek alanlarına yönelik şüphelerin
kanıksandığı, güvenirliğin ve güvenliğin
sorgulandığı bir yapıda teknolojinin
blokzincir ile sağladığı avantaj, her
türlü iş ve işleme yönelik verinin
demokratikleşerek kullanıcılar arasında
dağıtılmasıyla ortaya çıkmaktadır. Bu
sayede yapılan bütün iş ve işlemler
tüm kullanıcılar tarafından kayıt altına
alınabilecek, taraflar dolandırıcılığa
karşı korunabilecek, yozlaşmayla
mücadele edilebilecek, güven ortamı
oluşturabilecek ve kullanıcılar asıl
aktörler olarak güçlendirebilecektir.
Güven
Protokolü
Kısaca tanımlanacak olursa, blokzincir,
tek bir merkezi otoriteye bağlı/bağımlı
kalmadan değer veya varlıkların güvenli
bir şekilde depolanmasını, transfer
edilmesini ve yönetimini sağlayan
bir veri tabanıdır. Veri tabanındaki
her işlem çoklu anahtar ile şifrelenir
ve kullanıcıların onayıyla ortak kayıt
defterine işlenir. Dağıtılmış kayıt
defteri, muhasebe defteri veya dijital
defter olarak ifade edilmesinin nedeni
ise yapılan her işlemin bir blok içinde
saklanması ve bu işlemin ağdaki her bir
düğüm yani bir cihazla paylaşılmasıdır.
Yeni oluşturulan blok, sistem içinde yer
alan cihazlar tarafından onaylanarak
kendisinden önceki bloğa eklenir.
Kronolojik olarak zincire eklenmeye
devam eden her yeni blok kullanıcıların
bilgisayarlarında depolanır ve zincir
giderek büyür. Bu döngü aşağıda
yer verilen para transferi örneği ile
betimlenmektedir.
19