TED Meşale Dergisi 23. sayı | Page 40

SPOR
Dünyanın en büyük spor olayı olarak kabul edilen olimpiyatların tarihi milattan önceki yıllara dayanır . Nerede ve ne zaman başladığı kesin olarak bilinmeyen bu büyük organizasyonun Eski Yunan kültür evreninden dünyaya yayıldığı var sayılmaktadır . Birçok bilim insanı ve araştırmacıya göre ilk olimpiyat oyunları MÖ 776 yılında düzenlendi . Bu tarihte başlayan olimpiyatlar MS 393 yılına kadar her dört senede bir düzenlenmeye devam etti . Bin yılı aşkın bir süre devam eden bu büyük organizasyon , Roma İmparatoru I . Theodosius tarafından sonlandırıldı . Sadece sonlandırılma nedeni bile olimpiyat oyunlarının bugün kabul edildiği gibi bir spor organizasyonu olarak değil ; dini , siyasi ve kültürel bir altyapıya sahip önemli bir buluşma ve bütünleşme etkinliği olarak yaşandığını gösterir niteliktedir . Bu ayrımları açık bir şekilde anlayabilmek için Eski Yunan ’ daki pagan inanışlara ve Hristiyanlık sonrası Avrupa ’ nın yaşadığı değişime dikkat etmek gerekir . Bu değişim , olimpiyatların tüm yapısını değiştiren önemli bir kırılma hâlidir .
getirdiği ritüellerle yoğrulan bir kültür evreni içerisinde şekillendi . Bu evren , insanın önüne hedef olarak “ iyi insan olmak ” idealini koyuyordu . İyi insan olmak , adil olmaktan , devletini ve yurttaşlarını sevmekten ve tanrılara saygısızlık etmemekten geçtiği kadar başarılı olmaktan da geçiyordu . Başarılı insan aynı zamanda gelişimiyle de doğrudan ilgiliydi . “ Sağlam kafa , sağlam vücutta bulunur ” özdeyişiyle rahatlıkla açıklanabilecek olan bu olgu , özellikle gençlere bedenlerini güzelleştirmeleri yönünde etkide bulunuyordu . Sağlıklı bir genç , bedenini ne kadar korur ve geliştirirse o kadar güzelleşir ve bu güzellik ona başarıyı ; dolayısıyla da iyi insan olmayı getirirdi . İyi insan olmak ise tanrılara karşı kulluk görevinin yerine getirilmiş olduğunu gösterirdi . İşte , olimpiyatlar bu kültür evreni içerisinde doğdu ve gelişti . Zaman içerisinde bir spor organizasyonu olmanın dışına çıkarak pagan inanışların kutsandığı büyük törenler hâline geldi . Dört yılda bir düzenlenen ve oyunlar için toplanan büyük kitlelerin birbirleriyle kaynaşmasına olanak sağlayan olimpiyat oyunları , bu özelliği ile Eski Yunan dünyasını bir arada tutan güçlü bir tutkal görevini de üstlendi .
Bugünkü Yunanistan sınırlarıyla birlikte Makedonya , Mısır ve Batı Anadolu ’ yu etki alanı içerisine alan Eski Yunan ve Helen kültür dairesinde yaygın olarak gerçekleştirilen olimpiyat oyunları aynı zamanda bir takvimdi . Homeros başta olmak üzere birçok sanatçı ve filozofun eserlerinde olimpiyatların zamanı parçalara ayıran bir takvim gibi kullanıldığı görülür . Savaşların , doğum ve ölümlerin , düzenlenen olimpiyatlar üzerinden tarihlendirilmesi Eski Yunan ’ da sıkça karşılaşılan bir durumdur . Bununla beraber , çocukların eğitimi , gençlerin evliliği , devletlerin birtakım dönüşüm hareketleri hep olimpiyat oyunlarına göre organize edilirdi .
40