TED Meşale Dergisi 21. sayı | Page 11

İngiltere’de velespit yapımına ilk olarak Coventry Dikiş Makineleri Şirketi ile başlandı. Bisikletteki mukavemeti ve konforu arttırmak için, tahta tekerleğin içine demir teller yerleştirilen bu bisiklete ise “Sarsak” adı verildi. Ön tekerleğin daha büyük olduğu Sarsak, kendinden sonraki tasarımları da etkileyecek ve onlara ilham kaynağı olacaktı. Ön teker büyüklüğünün, hızı etkileyeceği kanısı o dönemde hayli yaygındı. Yani ne kadar büyük ön teker o kadar hız… Çözüm olarak pedalların bağlı olduğu tekerler büyütüldü. Git gide büyüyen ön tekerlere karşın arka tekerler aynı oranda küçüldü. Bunun en yaygın örneği 1871’de İngiliz James Starley’in geliştirdiği Penni-çeyrek peni isimli bisiklettir. Ön teker büyüklüğü sürücünün bacak boyuna göre seçilen bu bisikletin ön tekerleğinin çapı 1 ila 1,5 metreye kadar ulaşır. Avrupa’da pek çok kişi tarafından satın alınan bu model, bölgede oldukça yaygınlaşır ancak uzun soluklu bir tasarım ömrüne sahip olmayacaktır. 11 Peni-çeyrek peni’nin piyasaya çıkışından 3 yıl sonra bisiklet tarihinde bir devrim gerçekleşti. 1874 yılında H. J. Lawson tarafından zincirle işleyen bisiklet tasarlandı. Bu, günümüz bisikletlerinin üretimi için örnek teşkil eden bir tasarımdı. Zincirleri tutan bir çerçeveden oluşmuş aynakol dişlisi, arka tekere bağlı daha küçük bir dişliyi çeviriyor; böylelikle bir ayak hareketiyle tekerde birkaç dönüş sağlanabiliyordu. Mekanik aksamdaki değişikliklerin yanı sıra bisikletin formu da bu tasarımla değişime uğramıştı. Ön ve arka teker neredeyse aynıydı ve bu bisikletlerin tekerlerinde, üstüne kauçuk lastik geçirilmiş dolgular vardı. 1888’de İrlandalı J.B.Dunlop’un bulmuş olduğu hava dolu ya da şişirilmiş lastik, bisiklet tarihinde bir dönüm noktası yarattı. Sürüş, keyifli bir hal aldı ve bisikletin konforu arttı. Bundan sonra yapılacak olan neredeyse tüm bisikletlerde Dunlop’un bu teknolojik lastikleri kullanıldı. 1900 yılında gelindiğinde bisikletin efektif kullanımına ilişkin önemli bir gelişme yaşandı.