PDR
ERGENLİK ÇAĞINDA KİMLİK ARAYIŞI VE BAĞIMSIZLIK ÇABALARI
Ergenlik çağının en önemli çabası kimlik arayışıdır. Gencin kişilik özellikle-
rinin farkına varması, bu özelliklerin gerçekleşmesini engelleyen her türlü
olumsuz şartlarla mücadeleye girişmesi kimlik arayışı olarak isimlendiril-
mektedir. Başarılı olduğu sürece öz güveni artar, kendisini değerli hisseder.
Başarısızlığa uğradığı veya engellendiği zaman hırçınlaşır ve çevresiyle ça-
tışma içerisine girer . Gencin yeteneklerini keşfetmesi, başkalarından farklı
olduğunu görmesi için ailenin dışına çıkması gerekmektedir. Bu dışarıya
yönelişe bağımsızlık isteği diyoruz. Anne baba çoğu zaman gencin bağım-
sızlık isteğini aileden kopma olarak değerlendirir. Halbuki gencin amacı ai-
leden kopmak değildir. O dış dünyayı, diğer insanları tanımak istemekte,
ailenin içinde olduğu kadar toplum içinde de bir yer edinmek istemektedir.
Ergenlik döneminde, görülen hızlı değişim sürecinin kişiden kişiye de fark-
lılık göstermesine rağmen fizyolojik ve psikolojik örüntüler genel olarak her
ergen bireyde birbirine benzerlik gösterir. Örneğin, kas ve vücuttaki yağ ora-
nında artış, kimlik bulma arayışı, cinsellik bilincinin oluşması gibi etkenler
tüm bireylerde görülen normal gelişim sürecidir. Ancak bu sürecin erken
veya geç başlaması kız ve erkek çocuklarında farklı şekilde ortaya çıkar.
Ergenin sosyalleşme sürecindeki başarısı bu döneme iyi hazırlanmış olma-
sına bağlıdır. Hazırlık döneminde ailenin etkisi önemlidir. Aile ortamında
yeterince sevgi ve saygı gören, gelişimleri için desteklenen ergenler sosyal-
leşme sürecini de başarıyla gerçekleştirirler. (3)
Ergenlerin sosyalleşmesinde arkadaş ilişkileri de önemli bir etkiye sahiptir.
Ergenin akranları ile birlikte olması insan ilişkileri ile ilgili deneyim edinme-
sini sağlar. Sosyal gelişme içinde ergen, arkadaş çevresinin değerlerini ve
dünya görüşünü çok önemser. Bu sırada ergen için anne-babasının ve di-
ğer yetişkinlerin görüşleri geri plandadır . Bazı durumlarda ergen arkadaş
grubuna kabul edilebilmek için benimsemediği hareket ve tutumları bile
benimser görünür.
Sosyal gelişim içinde ergenin bağımsızlaşması da önemli bir konudur. Ço-
cukluğunda anne-babasına bağımlı olan ergen, artık bu bağımlılıktan çık-
makta ve bağımsız bir birey olmaya yönelmektedir.
DUYGUSAL GELİŞİM & DEĞİŞİM Ailelere Öneriler
Ergenler duygusal olarak durağan değildir ve ne yapacakları tam bilineme-
yebilir. Bir gün duygusal olarak çok durağan ve olgun gözüken çocuğunuz,
ertesi gün ağlamaklı, öfkeli ve çocukça davranabilir. Yaşanan birçok duy-
gusal ve hormon değişikliği hesaba katıldığında aslında bu sonuç şaşırtıcı
değildir. Çatışmalar bu dönemde daha fazla ortaya çıkabilir, bu nedenle
sakin kalmaya , mümkün olduğunca, gayret edin; eğer siz de öfkelenirseniz,
onun öfkesi daha da artabilir. Unutmayın ki, çocuğunuz gerçekten kızgın
olmayabilir; hayal kırıklığı , utanma veya korkma gibi birçok olumsuz duy-
gusunu öfke şeklinde yansıtıyor olabilir. Onun hissettiklerini küçümsemek
yerine duygularını ve düşüncelerini kabul edin. Duygularının neden oldu-
ğu davranış kabul edilemez olduğunda, öncelikle duygusunu kabul edin,
sonra ona bu duygusunu gösterebileceği kabul edilebilir seçenekler sunun.
Bu durum, sizin ona önem verdiğinizi ve her zaman yanında olduğunuzu
hissettirecektir. (2) •
ERGENLİK DÖNEMİNDE SOSYAL DEĞİŞİM : •
•
•
•
•
•
•
Birlikte zaman geçirmeye özen gösterip, eğlence ve sohbet için zaman
ayırın. Sohbet esnasında sizin de gerçekten keyif aldığınızı ona hisset-
tirin ,karşı tarafı savunmaya itici sohbetlerden kaçının.
İyi olduklarını hissettikleri durumlarda başarılı olmak için sarf ettikleri
çabayı takdir edip ve kariyer hedefleri konusunda yardımcı olun.
Gelişen ve değişen vücut özellikleriyle artan farkındalığın ve merakın
normal olduğunu kabul edip, mahremiyetin önemini vurgulayın.
Ergenlerin eve geliş saatine ve diğer aile kurallarına, karar ve düşünce-
leri ile katkıda bulunmalarına izin verin.
Bu dönemde çocuğunuzun arkadaşlarının kimler olduğunun ve neler
yaptığının farkında olun.
Arkadaşları ile hoşça vakit geçirebileceği programlar düzenleyin.
Anlaşılmak ve önemsenmek ergen için çok önemlidir. Eğer çocuğunuz-
la ilişkilerinizi yetersiz buluyorsanız şimdiye kadar sürdürdüğünüz ilişki
biçimini gözden geçirin.
Ergeni başkalarının yanında kesinlikle uyarmayın ve ona öğüt vermeyin.
Ergenlerin duygu durumları salgılanmaya başlayan hormonlar nedeni ile
oldukça karmaşık ve değişkendir.
Sosyal gelişme kişinin içinde bulunduğu toplum tarafından kabul edilebilir
biçimde davranmayı öğrenme sürecidir. Ergen toplumda saygınlık kazan-
maya ve statü sahibi olmaya ihtiyaç duyar. Toplumsal uyum büyük ölçüde
bu ihtiyacın karşılanmasına bağlıdır. Ergenlik yılları bir anlamda toplumsal
gelişim ve uyum yıllarıdır.
Kaynaklar
1 Dünya Sağlık Örgütü. Promoting the health of young people in Custody p.7. [http://www.
euro.who.int/document/e81703.pdf] adresinden erişilmiştir.
2. ADAMS, JAMES F. : Ergenliği Anlamak, Ankara, İmge Yayınları
3. YEŞİLYAPRAK, B. : Eğitimde Rehberlik Hizmetleri
Hazırlayan:
Zeliha AKSOY
REHBERLİK VE PSİKOLOJİK DANIŞMAN
TED KAYSERİ KOLEJİ
35