SAĞLIK
Anestezi Nedir ?
Anestezi ‘ an ’ ve ‘ estezi ’ kelimelerinden oluşmuştur . Kökeni Yunanca bir kelime olan hissetmeme , duyusuzluk veya başka bir deyişle ağrısızlık ya da ağrı duyusunun kaldırılması anlamına gelir . İlk kez 1846 da , ağrısız cerrahi girişim olanağı sağlayan duyusuzluğun oluşturulmasına , ‘ anestezi ’ tanımlanması kullanılmıştır . Günümüzde anestezi , hastaya uygulanacak cerrahi girişimin sağlıklı , konforlu ve güvenli bir şekilde yapılmasını sağlayan duyusuzluk halidir . Anestezi , hastanın ağrı hissini ortadan kaldırır ve hastada bilinç kaybını sağlar . Ameliyatın yapılabilmesi için , kas gevşetici ilaçlarla , kasları gevşetir ve hastalarda yapılacak işleme bağlı gelişebilecek refleksler engellenmiş olur . Uygulanacak ameliyatın gerekliliklerine göre bütün bu bileşenlerin hepsi veya bazen birkaçı uygulanarak anestezi çeşitleri sağlanır . Ağrı duyusunun kaldırılması hastanın ameliyat olması için şarttır . Anestezinin en önemli özelliği ise geri dönüşlü olmasıdır .
Anestezi öncelikle , bir cerrahi girişim gerektiği zaman uygulanır . Ancak bazı tanı yöntemleri için de hastaların anestezi almaları gerekebilir . Ayrıca erişkin ve çocuklarda MR veya tomografi çekimi için , kalp kateterizasyonu , biyopsi , endoskopi ve bazı özel muayeneler için de , hastanın sakin , rahat ve hareketsiz durmalarını sağlamak amacıyla , kontrollü hafif uyku hali ( sedasyon ) için anestezi verilebilir . Anestezi yöntemleri ve veriliş yollarına bakacak olursak ; Hastanın sağlık durumuna , yaşına , tıbbi özelliklerine , yapılacak ameliyata bağlı olarak farklı anestezi yöntemleri uygulanabilir .
TED Kayseri Koleji
42
Prof . Dr . Halit Madenoğlu Erciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi
Anesteziyoloji ve Reanimasyon Anabilim Dalı
Bu yöntemleri genel anestezi , bölgesel anestezi , lokal anestezi şeklinde sıralayabiliriz . Genel anestezi ; ağrı duyusu , bilinç ve refleks kaybı ile kas gevşemesi sağlar . Bölgesel anestezi ise cerrahi girişim yapılacak bölgeye giden sinirlerin uyuşturulması ve o alanda ameliyat yapılmasının sağlanmasıdır . Bölgesel anestezide ya hastanın belden aşağısı veya kol , bacak gibi bir uzvunun uyuşturulması söz konusudur . Lokal anestezi ise sadece ameliyat yapılacak bölgenin yerel olarak uyuşturulmasıdır . Bölgesel anestezi veya lokal anestezi sırasında istenirse hastalarda sakinleştirici ilaçlarla hafif uyku hali ( sedasyon ) sağlanabilir . Son yıllarda genel ve bölgesel anestezinin birlikte uygulanması da yaygınlaşmıştır . Böylece daha dengeli bir anestezi elde edilmekte ve ameliyat sonrası hastaların tamamen ağrısız uyandırılması sağlanmaktadır . Genel anestezide hastaların bilinci , damar ya da nefes yolundan verilen ilaçlarla kaybettirilir .
Erişkinlerde çoğunlukla damar yolundan ilaç verilerek hastaların bilinçlerinin kaybettirilmesi uygulanırken , çocukların damar yolu açılırken reaksiyon göstermeleri nedeniyle çoğunlukla önce ağızdan ilaç verilerek sakinleştirilerek ameliyathaneye getirilirler . Daha sonra bir maske yardımıyla solunum sisteminden anestezik gaz verilerek bilinçlerinin kaybolması sağlanır . Erişkinlerde ise damardan sürekli ilaç verilmesi veya nefes yolundan akciğerlerden devamlı gaz verilmesi ile hastaların uyutulması mümkündür . Çoğunlukla bu iki yöntem birlikte kullanılır . Hastalara verilen anestezik ilaçların dozu kesinlikle herhangi bir standardizasyon yoktur . Bir çocuğa , genç erişkine veya bir yaşlıya verilecek anestezik ilaçlar ve dozları her zaman farklıdır . Hastanın yaşı ile birlikte ameliyatın cinsi , genel sağlık durumu , yandaş hastalıklar ve ameliyat olmasını gerektiren hastalık da önemlidir . Ameliyat sırasında anestezist , hastaya ait birçok kriteri takip ederek ilaçların dozlarını ve anestezi derinliğini ayarlar . Anestezi kişiye özel bir işlem olmasından dolayı bir hastaya anestezi verilebilmesi için anestezi hekiminin bu hastayı ameliyat öncesinde mutlaka görüp değerlendirmesi gerekir . Anestezi hekimi , hastanın geçirdiği hastalıklar ve ameliyatlar , reçeteli ya da reçetesiz hali hazırda kullandığı ilaçlar ve dozlar hakkında da bilgi sahibi olmalıdır .