PDR
GELİŞİM DÖNEMLERİ
İnsan gelişimi , döllenmeden yaşamın sonuna dek devam eden bir süreçtir . Doğumdan sonraki ilk 2 yıl bebeklik , 3-6 yaş ilk çocukluk ( oyun ), ilkokul yıllarını kapsayan 7-11 yaş ikinci çocukluk , 12-18 yaş ergenlik dönemi olarak kabul edilir . Bebeklik Dönemi ( 0-2 Yaş ) Bebeklik dönemi , çocukların en hızlı büyüyüp geliştikleri dönemdir . Çocuğun her yönden sağlıklı büyüyebilmesi , bu ilk yıllarda gösterilecek özene bağlıdır . Bu dönemdeki çocuklar bedensel gelişimlerinin bir uzantısı olarak kendi başlarına hareket edebilmek , yürümeyi öğrenmek durumundadır . Böylelikle bebek , anneye bağımlı olmaktan kurtulur ve dünyayı keşfe çıkabilir . Bebek , dünyaya gelir gelmez zihinsel ve ruhsal olarak da gelişmeye başlar . Bu dönemde alıcıdır . Duyduğu , gördüğü , dokunduğu her şeyden duyumlar alır . Zamanı gelince de bu bilgileri kullanmaya başlar . Bebek , dış dünya ile etkileşimde bulunmalı , bununla ilgili tanım ve kavramları edinmelidir . Yetişkinlerin gösterdiği ilgi , oynamak için kullandığı materyaller , yaşadığı çevredeki çeşitli uyaranlar , çocuğun zihinsel gelişimini büyük ölçüde etkiler . Bu nedenle bebeklik döneminde yetişkinlere büyük görevler düşmektedir . Çocuk , bu devrede yetişkinlerden ne kadar olumlu duyumlar alır ve zengin uyaranlarla karşılaşırsa çevresiyle de o ölçüde olumlu ilişkiler kurabilir , sağlıklı bir gelişim gösterebilir .
İlk Çocukluk-Oyun Dönemi ( 3-6 Yaş )
Okul öncesi yıllarını içine alan ilk çocukluk dönemi ; çocuğun aktif olarak çevresine yöneldiği , uyarıcılar ile dolu dış dünyayı keşfetmeye çalıştığı , insan yaşamının en temel becerilerinin kazanıldığı bir dönemdir . Bu dönemde çocuk , belli bir yapılanmayı tamamlamış olan bedenini oyunlarında etkili bir şekilde kullanmayı öğrenmiştir . Aynı zamanda çocuk , büyümeye devam etmektedir . Bir yandan büyümeye devam ederken diğer yandan kendisinin ve bedeninin farkına varmaya başlamıştır . Çocuk , bu dönemde sosyalleşmeye de başlamıştır . Başkalarını keşfetmiş ve onlarla birtakım kurallar çerçevesinde bir araya gelmeye çalışmaktadır . Bu dönemde bedensel gelişme hızı , bebeklik dönemine oranla yavaşlar . Yine bu dönemde kaslardaki gelişme dikkati çeker .
TED Kayseri Koleji
48
Çocuk rahatlıkla koşup zıplayabilir ancak daha üst düzeyde motor koordinasyon gerektiren hareketleri yapmakta güçlük çeker . Bu dönemde cinsiyetine uygun davranma davranışı ağırlıklıdır . Çocuk , kendi cinsindeki ebeveyni model alır . Cinsiyet farklılıkları bu dönemde keşfedilir . Bu konuda sorular sormaya başlar . Çocuğu sorduğu sorular yüzünden azarlamak ve araştırma girişimlerine engel olmak , çocukta suçluluk duygusunun gelişmesine neden olur . Çocukta vicdan gelişiminin ve ahlakın , yargıların temelleri bu dönemde atılır . Oyun bu dönemde çocuk için en önemli etkinliktir . Zamanını büyük bir bölümünü oynayarak geçiren çocuk , daha çok hayal gücüne dayalı oyunlar oynar . Çocuğun ebeveyni ile kurduğu özdeşim oyunlarına da yansır . Okul öncesi eğitim kurumları , çocuklar için yeni arkadaş çevresi , zengin bir oyun ortamı ve çeşitli deneyimler kazanabileceği bir yer olması nedeniyle oldukça önemlidir .
İkinci Çocukluk ( İlkokul ) Dönemi ( 7-11 Yaş )
Çocuğun aile ortamından çıkarak dış dünya ile daha iç içe olduğu dönemdir . Bu dönemin başlangıcı ilkokula yeni başlaması , son yılları ise çocuğun ergenlik dönemine girmeye başlaması açısından son derece önemlidir . Çocukta bu dönemde mantıklı düşünme başlar . Korunum özelliği kazanır . Benmerkezcilik azalır . Bellek ve dil becerileri artar . Bilişsel becerileri artar . Fiziksel gelişme bir önceki döneme göre yavaşlamıştır . Güç ve sportif beceriler artar .
Çocuk , okulda okuma-yazma ve hesap becerilerini edinmeye başlar . Gündelik yaşamda olup bitenler çocuğun ilgisini çekmeye başlamıştır . Ülkelerinde ve dünyada olup bitenler ile ilgili fikir beyan etmeye başlar . Çocukta zihinsel gelişim soyut işlemlere hazırlanmaya başlamıştır . Çocuğun konuşma yeteneği ve kelime hazinesi oldukça gelişmiştir . Bu dönemde kız ve erkek çocuklar kendi aralarında gruplaşarak oynamayı tercih eder . Çocuk için arkadaşları ve öğretmeni çok önemlidir .
Bu dönemin önemli bir özelliği olan başarıya karşı aşağılanma duygusu nedeniyle çocuğun başarı duygusu yaşaması kişilik gelişimine olumlu yansır . Bir yandan arkadaşlarıyla bir arada olmaktan hoşlanırken diğer yandan grup içinde sivrilme , üstünlüğünü kanıtlama çabası vardır . İlkokulun ilk yıllarında görülen büyümedeki yavaşlama on yaşına doğru vücut biyokimyasındaki farklılaşmaya bağlı olarak hızlanır . Kız çocuklarında ani bir boy artışıyla birlikte ikincil cinsiyet özelliklerinin belirmeye başladığı görülür . Erkek çocuklar 9-10 yaşına kadar kızlardan biraz daha uzun ve daha iri bir bedene sahipken 10-11 yaşlarında kızlardan daha ufak bir görünüme bürünürler . Bu dönemde erkek çocuklar kızlardan daha hareketli olup bedensel ve güce dayalı etkinlikleri daha fazla tercih ederler .