TED KAYSERİ KOLEJİ BÜLTEN DERGİSİ 62.SAYI BÜLTEN 61.SAYI | Page 42

SAĞLIK

Anestezi Nedir?

Anestezi‘ an’ ve‘ estezi’ kelimelerinden oluşmuştur. Kökeni Yunanca bir kelime olan hissetmeme, duyusuzluk veya başka bir deyişle ağrısızlık ya da ağrı duyusunun kaldırılması anlamına gelir. İlk kez 1846 da, ağrısız cerrahi girişim olanağı sağlayan duyusuzluğun oluşturulmasına,‘ anestezi’ tanımlanması kullanılmıştır. Günümüzde anestezi, hastaya uygulanacak cerrahi girişimin sağlıklı, konforlu ve güvenli bir şekilde yapılmasını sağlayan duyusuzluk halidir. Anestezi, hastanın ağrı hissini ortadan kaldırır ve hastada bilinç kaybını sağlar. Ameliyatın yapılabilmesi için, kas gevşetici ilaçlarla, kasları gevşetir ve hastalarda yapılacak işleme bağlı gelişebilecek refleksler engellenmiş olur. Uygulanacak ameliyatın gerekliliklerine göre bütün bu bileşenlerin hepsi veya bazen birkaçı uygulanarak anestezi çeşitleri sağlanır. Ağrı duyusunun kaldırılması hastanın ameliyat olması için şarttır. Anestezinin en önemli özelliği ise geri dönüşlü olmasıdır.
Anestezi öncelikle, bir cerrahi girişim gerektiği zaman uygulanır. Ancak bazı tanı yöntemleri için de hastaların anestezi almaları gerekebilir. Ayrıca erişkin ve çocuklarda MR veya tomografi çekimi için, kalp kateterizasyonu, biyopsi, endoskopi ve bazı özel muayeneler için de, hastanın sakin, rahat ve hareketsiz durmalarını sağlamak amacıyla, kontrollü hafif uyku hali( sedasyon) için anestezi verilebilir. Anestezi yöntemleri ve veriliş yollarına bakacak olursak; Hastanın sağlık durumuna, yaşına, tıbbi özelliklerine, yapılacak ameliyata bağlı olarak farklı anestezi yöntemleri uygulanabilir.
TED Kayseri Koleji

42

Prof. Dr. Halit Madenoğlu Erciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi
Anesteziyoloji ve Reanimasyon Anabilim Dalı
Bu yöntemleri genel anestezi, bölgesel anestezi, lokal anestezi şeklinde sıralayabiliriz. Genel anestezi; ağrı duyusu, bilinç ve refleks kaybı ile kas gevşemesi sağlar. Bölgesel anestezi ise cerrahi girişim yapılacak bölgeye giden sinirlerin uyuşturulması ve o alanda ameliyat yapılmasının sağlanmasıdır. Bölgesel anestezide ya hastanın belden aşağısı veya kol, bacak gibi bir uzvunun uyuşturulması söz konusudur. Lokal anestezi ise sadece ameliyat yapılacak bölgenin yerel olarak uyuşturulmasıdır. Bölgesel anestezi veya lokal anestezi sırasında istenirse hastalarda sakinleştirici ilaçlarla hafif uyku hali( sedasyon) sağlanabilir. Son yıllarda genel ve bölgesel anestezinin birlikte uygulanması da yaygınlaşmıştır. Böylece daha dengeli bir anestezi elde edilmekte ve ameliyat sonrası hastaların tamamen ağrısız uyandırılması sağlanmaktadır. Genel anestezide hastaların bilinci, damar ya da nefes yolundan verilen ilaçlarla kaybettirilir.
Erişkinlerde çoğunlukla damar yolundan ilaç verilerek hastaların bilinçlerinin kaybettirilmesi uygulanırken, çocukların damar yolu açılırken reaksiyon göstermeleri nedeniyle çoğunlukla önce ağızdan ilaç verilerek sakinleştirilerek ameliyathaneye getirilirler. Daha sonra bir maske yardımıyla solunum sisteminden anestezik gaz verilerek bilinçlerinin kaybolması sağlanır. Erişkinlerde ise damardan sürekli ilaç verilmesi veya nefes yolundan akciğerlerden devamlı gaz verilmesi ile hastaların uyutulması mümkündür. Çoğunlukla bu iki yöntem birlikte kullanılır. Hastalara verilen anestezik ilaçların dozu kesinlikle herhangi bir standardizasyon yoktur. Bir çocuğa, genç erişkine veya bir yaşlıya verilecek anestezik ilaçlar ve dozları her zaman farklıdır. Hastanın yaşı ile birlikte ameliyatın cinsi, genel sağlık durumu, yandaş hastalıklar ve ameliyat olmasını gerektiren hastalık da önemlidir. Ameliyat sırasında anestezist, hastaya ait birçok kriteri takip ederek ilaçların dozlarını ve anestezi derinliğini ayarlar. Anestezi kişiye özel bir işlem olmasından dolayı bir hastaya anestezi verilebilmesi için anestezi hekiminin bu hastayı ameliyat öncesinde mutlaka görüp değerlendirmesi gerekir. Anestezi hekimi, hastanın geçirdiği hastalıklar ve ameliyatlar, reçeteli ya da reçetesiz hali hazırda kullandığı ilaçlar ve dozlar hakkında da bilgi sahibi olmalıdır.