TED Kayseri Koleji Bülten Dergisi 65. Sayı | Page 8
TED KAYSERİ KOLEJİ BÜLTEN
TÜRKÇE
KARAMANOĞLU MEHMET BEY VE TÜRKÇE
Türk tarihinde önemli bir yeri olan Karamanoğlu Mehmet Bey’in kim olduğu ve neler yaptığı merak konusu oldu. Geçmişi binlerce yıl
öncesine dayanan Türkçeyi ilk kez resmi dil olarak ilan eden Karamanoğlu Mehmet Bey’in hayatı merak ediliyor. Peki, Karamanoğlu
Mehmet Bey’in kim olduğunu biliyor muyuz?
13 Mayıs 1277’de yayımladığı bir fermanla, unutulma tehlikesiyle karşı karşıya kalan Türkçenin kaderini değiştiren Karamanoğulları
Beyliği Hükümdarı Mehmet Bey, “Bugünden sonra hiç kimse sarayda, divanda, meclislerde ve seyranda Türk dilinden başka dil kullanmaya.”
fermanıyla Türk tarihine damgasını vurmuş bir isim. İşte, Karamanoğlu Mehmet Bey hakkında tüm ayrıntılar...
8
Tam doğum tarihi bilinmeyen Karamanoğlu Mehmet Bey, babası
Kerimüttin Karaman Bey’in öldürülmesinden sonra 8 yıl kardeşleriyle
birlikte gözden uzak yaşamış, 21 yaşında beyliği toparlayarak
beyliğin başına geçmiştir. Kerimüttin Karaman Bey’in büyük oğludur.
1261-1277 yılları arasında beyliği idare etmiştir.
Karamanoğlu Mehmet Bey kendini çok iyi yetiştirmiştir. Niğde
Emiri Hatiroğlu Şerafettin, Memluk sultanına güvenerek Moğollara
karşı isyan ettiği sırada Karamanoğlu Mehmet Bey de onun tarafını
tutmuştur. Bundan dolayı Şerafettin Bey Ermenek tarafı askeri
kumandanlığını Karamanoğlu Mehmet Bey’e vermiştir. Bundan
sonra Mehmet Bey her yıl Selçuklu hazinesine göndermekte olduğu
vergiyi kesmiştir. Ermenek kumandanlığının eski sahibi Bedrettin
İbrahim, Karamanoğlu Mehmet Bey üzerine bir kuvvet göndermiştir.
Bunun üzerine sarp yerlere çekilmiş olan Mehmet Bey, Göksu
Derbendinde ani bir taarruzla Bedrettin kuvvetlerini bozguna
uğratmıştır.
1276 yılında gerçekleşen bu olay Karamanoğullarının şöhretinin
artmasına sebep olmuştur. Karamanoğlu Mehmet Bey kazandığı
başarıları Memluk Sultanı Baybars’a bildirmiştir. Sultan Baybars’ın
Elbistan sahrasında 15 Nisan 1277’de Moğol kuvvetlerini yenmesi
Karamanoğlu Mehmet Bey’i cesaretlendirmiştir. Mehmet Bey, Memluk
sultanının Moğol ve Selçuklu kuvvetlerini yendiğini haber alınca
KARAMANOĞLU MEHMET BEY’İN HAYATI
Aksaray’a hücum etmiş ancak başarılı olamamıştır. Onun zamanında
Niğde, Aksaray, Kayseri, Sivas, Ankara, Konya, Akşehir, Afyon ve
Kütahya Karamanoğlu hâkimiyetine katılmıştır. Konya’yı zapt ederek,
babası Karaman Bey’in intikamını almıştır. Mehmet Bey Konya’yı
aldıktan sonra Selçuklu tahtına, Sultan II. İzzettin Keykavus’un oğlu
Gıyasettin Siyavuş’u (Cimri) 12 Mayıs 1277’de çıkartmıştır.
Karamanoğlu Mehmet Bey’in Konya’da kalması Moğol baskısından
dolayı uzun süreli olmamıştır. Kendisi ancak Konya’da 37 gün
kalmıştır. Moğol baskısından dolayı Mut taraflarına gitmiştir. Konya
önlerine gelen Sahip Ata ise Mehmet Bey’i takip etmeye başlamıştır.
Mehmet Bey hükümdar ilan ettiği Siyavuş’u savaşa sokmayarak
onu içerlerde müstahkem bir yere gönderdikten sonra kendisi iki
kardeşi, amcaoğulları ve bir kısım kuvvetle Moğollara saldırmıştır.
Moğollar Mehmet Bey ile kardeşlerini ve amcaoğullarını öldürmüşlerdir.
Bu olay 1277 tarihinde gerçekleşmiştir.
Karamanoğlu Mehmet Bey, 1277 yılında Karadağ yakınlarındaki
Kızıldağ’da Selçuklu Sultanı ile birleşen Tatar Hasan Giray Han ve ordularıyla
girdikleri savaşta kardeşleri Halil ve Kasım Beylerle birlikte
şehit olmuştur. Bazı kaynaklarda yanındaki şehit olan kardeşleri
Tanu ve Zekeriya olarak nakledilmiştir. Mezarı Karaman’ın Ermenek
ilçesine bağlı Balkusan Köyü’nde bulunmaktadır.