A. Özel Hukuk Tüzel Kişileri İle İlgili Genel Tapu Mevzuatı
Özel hukuk tüzel kişilerin tapu işlemlerinde merkez veya şubelerinin bulundukları yerin
en büyük mülkiye amirinden nizamnamelerine göre taşınmaz tasarrufuna izinli olduklarına
ve tescil işini yapacak mümessilin salahiyetine dair alınacak belgenin verilmesi mecburidir.
Ticaret Şirketleri bu belgeyi ticaret sicil memurundan alırlar.(443)
İstem bir tüzel kişi adına yapılmış ise, tüzel kişinin istemde bulunulan işlemi yapabileceğini
ve temsilcilerini belirten, kanunlarda yazılı mercilerden alınmış yetki belgesi ve imza sirküleri
aranır. Yetki belgesinde, temsilcinin Türkiye Cumhuriyeti kimlik numarasının da bulunması
zorunludur (TST md. 18). Akdi gerektiren işlemlerde resmi senet düzenlenirken, gerçek
kişilerden farklı olarak tüzel kişileri temsil eden yetkililerden fotoğraf istenmez. Ancak, tüzel
kişilerin temsilcilerinin verdikleri vekâletnamelere dayalı temsilde fotoğraf aranır.(444)Mülkiyet
hakkı tescilinde tüzel kişilerin unvanı tam olarak yazılır (TST md. 28).
Kuruluş kanunu bulunmayan tüm özel hukuk tüzel kişilerinden TK'nın 2. maddesi
gereğince ticaret sicil memurluğundan alınacak yetki belgesinin aranılması, özel hukuk tüzel
kişilerinin tapu ve kadastro işlemlerinde; ticaret sicil memurluğundan alınan yetki belgesi
yanında temsilcilerin imza sirküleri ve Tapu Sicil Tüzüğü gereğince kimlik belgelerinin ibrazı
gerekmektedir. (Örneğin: Şirketler, Bankalar, Kooperatifler vb.)
Diğer taraftan, kuruluş kanunları gereğince temsilcilerinin tasarruf yetkileri merkez
ve şubelerinden almış oldukları yetki doğrultusunda işlem yapılmasını gerektiren
özel hukuk tüzel kişilerinin işlemlerinde bu hususa dikkat edilmesi gerekmektedir. (Örnek:
Vakıflar ile ilgili işlemlerde Vakıflar Bölge Müdürlüğünden, Derneklerle ve Sendikalarla ilgili
işlemlerde mülki amirden, vb. yetki belgesi aranması gerekmektedir.)
Ayrıca, kuruluş Kanunlarınca hak ve yetkileri belirlenmiş Kamu Bankalarının temsilcileri
atanma ile yetkilendirildiklerinden, yetkileri ve kimlik bilgileri resmi kayıt ve belgelerle sabit
olduğundan tapu ve kadastro işlemlerinde merkez veya şubelerinden aldıkları yetki belgeleri
ve imza sirkülerinin, hüviyet ve imzalarının karşılaştırılması ile yetinilmelidir. (Örneğin; Ziraat
Bankası, Halk Bankası, vb.)(445)
(443)
2644 sayılı Tapu Kanununun 2. maddesi.
(444)
Tapu Sicil Müdürlüklerince Düzenlenen Resmî Senetlere İlişkin Usul Ve Esaslar Hakkında Yönetmelik’in ‘Fotoğraf’
başlıklı 16/3 maddesi.
(445)
TKGM, 05.04.2010 tarih ve 2010/6 sayılı ve Genelge ‘Özel Hukuk Tüzel Kişileri’ başlıklı bölümü.
562