Evliliğin Genel Hükümleri, Aile Konutu Şerhi ve Eşler Arasındaki Mal Rejimleri
TMK'nın, kişilerin aile çevresindeki ilişkilerini düzenleyen kısmı Aile Hukukudur. Aile
Hukukunda geçerli olan ilkeler; birlik, süreklilik, zayıfların korunması, düzenleme serbestisinin
bulunmaması, devletin müdahalesi ve eşitlik ilkesidir.(297)
Evliliğin genel hükümleri, TMK'nın 185 ve 201. maddeleri arasında, eşler arasındaki mal
rejimi ise 202 ve 281. maddeleri arasında düzenlenmiştir.
I. EVLİLİĞİN GENEL HÜKÜMLERİ
A. Evlilik Birliğinde Hak Ve Yükümlülükler
TMK'nın 185. maddesi, “Evlenmeyle eşler arasında evlilik birliği kurulmuş olur. Eşler, bu
birliğin mutluluğunu elbirliğiyle sağlamak ve çocukların bakımına, eğitim ve gözetimine
beraberce özen göstermekle yükümlüdürler. Eşler birlikte yaşamak, birbirine sadık kalmak ve
yardımcı olmak zorundadırlar.”
Kanunun 186. maddesi, “Eşler oturacakları konutu birlikte seçerler. Birliği eşler beraberce
yönetirler. Eşler birliğin giderlerine güçleri oranında emek ve malvarlıkları ile katılırlar.”
TMK'nın 187. maddesi, “Kadın, evlenmekle kocasının soyadını alır; ancak evlendirme
memuruna veya daha sonra nüfus idaresine yapacağı yazılı başvuruyla kocasının soyadı
önünde önceki soyadını da kullanabilir. Daha önce iki soyadı kullanan kadın, bu haktan
sadece bir soyadı için yararlanabilir.” hükümleri gereğince belirlenmiştir.
Evlilik birliğinin temsiline ilişkin, TMK'nın 188. maddesi; “Eşlerden her biri, ortak yaşamın
devamı süresince ailenin sürekli ihtiyaçları için evlilik birliğini temsil eder.
Ailenin diğer ihtiyaçları için eşlerden biri, birliği ancak aşağıdaki hâllerde temsil edebilir:
1. Diğer eş veya haklı sebeplerle hâkim tarafından yetkili kılınmışsa,
2. Birliğin yararı bakımından gecikmede sakınca bulunur ve diğer eşin hastalığı, başka bir
yerde olması veya benzeri sebeplerle rızası alınamazsa.”,
Temsilde sorumluluğa ilişkin 189. maddesi; “Birliği temsil yetkisinin kullanıldığı hâllerde,
eşler üçüncü kişilere karşı müteselsilen sorumlu olurlar…”,
Temsil yetkisinin kaldırılması veya sınırlanmasına ilişkin TMK'nın 190. maddesi; “Eşlerden
biri birliği temsil yetkisini aşar veya bu yetkiyi kullanmada yetersiz kalırsa hâkim, diğer eşin
istemi üzerine temsil yetkisini kaldırabilir veya sınırlayabilir. İstemde bulunan eş, temsil
(297)
ÖZTAN, Bilge, Medeni Hukuk’un Temel Kavramları, Ankara, 2012, S:403-405
357