3. Terkini İstenilen Hak Üzerindeki Diğer Hakların Durumu
Terkini istenilen hak (mülkiyet, intifa, ipotek vs.) üzerinde başka bir ayni veya şahsi hak
mevcut olmamalıdır. Varsa o hak sahibinin de talebi alınarak terkin işlemi yapılabilir. Aksi
takdirde terkin talebi yerine getirilemez.
Söz gelimi lehine irtifak hakkı kurulu bulunan taşınmaz üzerine sonradan ipotek tesis
edilmiş ise irtifak hakkının terkini için ipotek alacaklısının muvafakatı gereklidir. Çünkü
böylesi bir hakkın terkini ipotekli taşınmazın değerini dolayısı ile alacaklının teminatını
tehlikeye düşürebilir.(27)
4. Resen Terkin
Tapu defterlerinde yer almış bazı hakların, hak sahibinin yazılı istemi, mahkemenin karar
veya diğer yetkili merciin onayı alınmadan tapu müdürü tarafından doğrudan doğruya terkin
edilmesi mümkündür. Uygulamada buna resen terkin denilmektedir. Tapu müdürlüğünün
bu husustaki yetkilerinden bazılarını kanunlar ve önemli bir kısmını da TST sağlamış
bulunmaktadır.
Ancak, tapu müdürü bu hakkı kanunda veya sözleşmede belirtilen sürenin sonunda, “resen
terkin edilir” hükmü olsa dahi terkin edemez. Çünkü tapu müdürünü harekete geçirecek ve
yevmiye defterinden terkin için numara alacak bir talep ve daha da önemlisi o terkin için
Harçlar Kanunun öngördüğü harcı ödeyecek birinin (mükellefin) bulunması gerekmektedir.
Bu nedenlerle, kanunda bir süre belirtilse ve “re'sen terkin edilir” hükmü olsa dahi satış
vaadi şerhi, sözleşmeden doğan şufa (ön alım), iştira (alım), vefa (geri alım) hakları gibi veya
sözleşmede belli bir süre belirtilse de kira şerhi, intifa hakkı, sükna (oturma) hakkı gibi kanunda
veya sözleşmede belirlenen sürenin sonunda talep olmadan terkin mümkün değildir. Bu
talep uygulamada bu hak nedeniyle yükümlü olan taşınmaz maliki tarafından yapılır. Malikler
birden fazla ise birinin talebi yeterlidir.(28)
TST'nin getirdiği yeni düzenleme ile bir aynî hakkın veya şerh edilmiş kişisel hakkın
diğer sebeplere dayalı olarak sona ermesiyle kayıt hukukî değerini kaybettiği takdirde, yüklü
taşınmaz maliki, terkini isteyebilir. Müdürlük, bu istemi yerine getirirse her ilgili, bu işlemin
kendisine tebliğ tarihinden başlayarak otuz gün içinde terkine karşı dava açabilir.
21/7/1953 tarih ve 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun
hükümleri uyarınca takip edilen kamu alacaklarına ilişkin haciz, iflas, konkordato ile verilen
süre ve 9/6/1932 tarih ve 2004 sayılı İcra ve İflas Kanununun 150/c maddesi şerhi bulunan
(27)
Galip ESMER, Mevzuatımızda Gayrimenkul Hükümleri ve Tapu Sicili, Kazancı Hukuk Yayınları, 5. Baskı,1990, S.1012
(28) Karaşahin, a.g.e., 2002, s.71
78