T A J E M N I C E P R O P O L I S U
Historia propolisu na przestrzeni wieków
Pierwsze wzmianki świadczące o tym , że ludzie doceniali pszczoły i potrafili wykorzystywać wytwarzane przez nie produkty , można zobaczyć już na malowidłach naskalnych z epoki mezolitu , datowanych na 11 000 – 4800 lat p . n . e . i pochodzących z Azji oraz Europy . Bartnictwem parali się także Aborygeni oraz rdzenni mieszkańcy Ameryki Środkowej i Południowej – najstarsze potwierdzające to znaleziska archeologiczne pochodzą sprzed ok . 4000 lat . W V w . p . n . e ., wraz z początkami rolnictwa , pszczelarstwo rozwinęło się w Egipcie , gdzie miód pszczeli stał się z czasem drogocennym środkiem płatniczym ( Crane 1999 ). Ciekawość pozwoliła ówczesnym społeczeństwom odkryć inne skarby ula – można więc przypuszczać , że kolejny z nich , propolis , jest znany ludzkości tak długo jak i sam miód .
Istnieją zapiski potwierdzające , że propolis był wysoce ceniony w starożytnym Egipcie , Persji , Grecji i Rzymie . Estyma , jaką darzono pszczoły i produkty pszczele , była szczególnie widoczna w kraju faraonów . Egipcjanie uważnie śledzili pracę pszczół i szybko spostrzegli , że owady te wykorzystują propolis do pokrywania ciał szkodników , których nie mogą usunąć z ula . Ten znakomity sposób ochrony roju przed infekcją postanowili zaadaptować na własne potrzeby – do balsamowania zwłok . Egipcjanie nie tylko podpatrywali pszczoły i czerpali z ich darów , lecz także uwieczniali ich pracę ku pamięci przyszłych pokoleń – do dziś zachowały się niektóre wazy i ozdoby staroegipskie , na których można odnaleźć malowidła i ryty przedstawiające proces pozyskiwania propolisu przez pszczoły .
Propolis pod hebrajską nazwą tzori był znany również starożytnym Żydom . O terapeutycznych właściwościach tej substancji niejednokrotnie wspomina Stary Testament – aromatyczny balsam z Gileadu miał być ponoć darem królowej Saby dla króla Salomona .
Zagadnieniem właściwości leczniczych i zastosowania propolisu zajęło się także kilkunastu greckich i rzymskich autorów . Obszerne informacje o pszczołach i propolisie znalazły się w słynnych pismach zoologicznych autorstwa Arystotelesa . W Historii naturalnej zwierząt ( Historia animalium ) ten jeden z najważniejszych greckich filozofów szczegółowo opisał zastosowanie propolisu przez pszczoły , a ponadto zanotował , że „ substancja ta jest głęboko czarna […]; ma ostry zapach i jest lekarstwem na stłuczenia i wysypki ”. Hipokrates dodał do tej listy leczenie ran i owrzodzeń , zaś Pedanios Dioskurydes , grecki lekarz , farmakolog i botanik oraz autor pracy De materia medica o medycznym zastosowaniu propolisu , wspomniał , że „ żółty klej pszczeli ” „ jest dobry do usuwania cierni i odłamków ” oraz pomaga zwalczać kaszel i … porosty .
Pliniusz Starszy , rzymski historyk i pisarz , autor Historii naturalnej , zanotował , że pszczoły wykorzystują propolis do zatykania wylotków w celu ochrony ula przed zimnem i szkodnikami , ludzie zaś mogą stosować go do usuwania ciał obcych , łagodzenia guzów , bólu ścięgien , kataru i wrzodów „ o bardziej upartym charakterze ”, a także jako alternatywę dla galbanum - gumożywicy powszechnie wykorzystywanej w schorzeniach reumatycznych .
4