Tajemnice propolisu Kompendium wiedzy o propolisie | Page 14

T A J E M N I C E
P R O P O L I S U
Najważniejszymi biologicznie aktywnymi substancjami propolisu są związki fenolowe, w tym flawonoidy,
nie bez powodu zwane „zamiataczami wolnych rodników”. Fenole wykazują bowiem wyjątkowo silne działanie
antyoksydacyjne. Wolne rodniki tlenowe powstają m.in. w wyniku stresu, zakażeń, chorób czy promieniowania
jonizującego. Są szkodliwe nie tylko dlatego, że przyspieszają starzenie, skutkując utratą jędrności skóry
i powstawaniem nieestetycznych zmarszczek, lecz przede wszystkim dlatego, że mogą prowadzić do poważnych
chorób, takich jak choroba Alzheimera, choroba Parkinsona, reumatoidalne zapalenie stawów, choroba
wrzodowa dwunastnicy, toksyczne uszkodzenie wątroby, astma oskrzelowa, samoistna rozedma płuc, cukrzyca,
miażdżyca, obniżenie odporności na zakażenia wirusowe i nowotwory (Parus 2013, Szeleszczuk i in. 2013).
Organizm ludzki sam broni się przed rodnikami za sprawą wytwarzanego przez każdą komórkę ciała glutationu –
z wiekiem ilość tego tiolu ulega jednak zmniejszeniu, dlatego ważne jest spożywanie pokarmów zawierających
przeciwutleniacze. Zawarte w propolisie związki fenolowe eliminują reaktywne formy tlenu, blokują wolne
rodniki, wspomagają działanie enzymów o właściwościach przeciwutleniających i chelatują jony żelaza i miedzi
(utrzymują właściwy poziom tych metali w organizmie), dzięki czemu neutralizują szkodliwy wpływ rodników
i chronią przed stresem oksydacyjnym.
Związki z grupy flawonoidów (m.in. galangina) oraz hydroksykwasów i seskwiterpenów nadają propolisowi
również silne właściwości przeciwdrobnoustrojowe. Warto wiedzieć, że najbogatszym źródłem tych związków
jest etanolowy ekstrakt propolisu (EEP). Do patogenów wrażliwych na jego działanie należą gronkowce (w
tym gronkowiec złocisty, odporny na działanie penicyliny, a odpowiedzialny za zakażenia szpitalne i
poszpitalne), paciorkowce (np. dwoinki zapalenia płuc oraz paciorkowiec ropny, wywołujący zapalenie gardła
i migdałków), prątki gruźlicy, pałeczki salmonelli, bakterie Moraxella catarrhalis (wywołują zapalenie dróg
oddechowych, ucha środkowego i opon mózgowych), maczugowce, grzyby drożdżoidalne i dermatofity. Propolis
jest też efektywny w walce z chorobotwórczymi wirusami, takimi jak wirus grypy, opryszczki i zapalenia opon
mózgowych (Kędzia i in. 1990, Ejsmont i in. 2015).
Ponadto fenole działają przeciwzapalnie, przez co usprawniają procesy regeneracji komórkowej –
przyspieszają odnowę tkanki miękkiej, łącznej, chrzęstnej i kostnej oraz ziarninowanie i bliznowacenie ran.
Naukowcy zwracają przy tym uwagę, że związki fenolowe mogą mieć istotne znaczenie w profilaktyce
antynowotworowej – z pozytywnym rezultatem stosowano wyciągi propolisowe w zwalczaniu komórek
nowotworowych nosogardzieli, szyjki macicy i wątroby (Szeleszczuk i in. 2013). Jak twierdzą badacze, jest to
możliwe, ponieważ EEP cechuje się zauważalną aktywnością cytostatyczną i wywołuje w komórkach
nowotworowych apoptozę, czyli ich zaprogramowaną śmierć (Kędzia 2011).
Poszczególne kwasy fenolowe wykazują także działanie hemostatyczne (już niewielkie stężenie propolisu
hamuje zlepianie się płytek krwi, zabezpieczając naczynia krwionośne przed powstawaniem zakrzepów),
żółciopędne, antyseptyczne, ściągające i przeciwpotne. Co więcej, propolis wspiera układ odpornościowy, a
podawany wraz ze szczepionkami zwiększa wytwarzanie przeciwciał przez organizm (Parus 2013, Szeleszczuk
i in. 2013).
Liczne badania kliniczne wykazały, że propolis korzystnie oddziałuje na cały organizm, co dowodzi, iż jest
on cennym pszczelim darem dla zdrowia człowieka.
14