Gagnagrunnur
ljós voru þessi slæmu gen útbreidd um allan nautgripastofninn
Segja má að kjarni ISIC samstarfsins felist í alþjóðlegum gagnagrunni
yfir alla ættbókfærða íslenska fjárhunda í aðildarlöndunum. Samstarf
sem þetta er talið einstakt í hundaheiminum og gríðarlega mikilvægt
sökum ofnotkunar og tók það áratuga val við ræktun að losa
stofninn við þessi slæmu gen. Allar götur síðan hafa ofnotuð
undaneldisdýr verið kölluð Matadorar.
til framtíðar litið þegar hugsað er um þann takmarkaða erfðagrunn
Grundvallarreglan er sú að
sem stofn íslenska fjárhundsins byggir á.
enginn undaneldishundur
Öll aðildarlönd ISIC eiga og nota LatHunden, forrit sem sænski
erfðafræðingurinn Dr. Per-Erik Sundgren hannaði. Forritið
býður upp á ýmsa möguleika til greiningar á stofni íslenska
fjárhundsins, í hverju landi fyrir sig og í framtíðinni sömuleiðis á
heildarstofninum.
Lesa má margskonar upplýsingar um stofn íslenska fjárhundsins
á Íslandi út úr LatHunden en í gagnagrunni forritsins hjá DÍF
eru allir ættbókfærðir íslenskir fjárhundar hjá HRFÍ allt frá því
skráningar hófust.
Meðaltals-skyldleikastuðull í ræktun íslenska fjárhundsins á
Íslandi árið 2012 var 3,6% og að meðaltali voru um 4 hvolpar
goti.
Nánari
skráningar,
lista
yfir
sem tilheyra sömu kynslóð.
Ráðleggingar
út
í
tegundinni undanfarin 5 ár.
Útreikningar
í
forritinu
sýna að ákjósanlegast væri
ef einstakir undaneldishundar myndu ekki eignast
fleiri en 11 afkvæmi en
jafnframt að ásættanlegur
afkvæma
Tafla 2: Ræktun á árunum 2003-2012
fjárhundsins sem er nauðsynlegt að gera til framtíðar litið.
Athyglisvert er að sjá að sá hundur sem á flest skráð afkvæmi
kynslóðir og ekki tekið tillit til
hefur feðrað 65 hvolpa en hann á þó einungis 56 barnabörn og
fyrri innræktunar. Æskilegast
einungis brot af þeim fór áfram í ræktun. Metið í fjölda barnabarna
er því að miða við að skyld-
er 179 en sá hundur átti 34 afkvæmi. Tafla 2 leiðir einnig í ljós að
leikastuðull sé að jafnaði ekki
Matadorar eru feður 34% allra skráðra hvolpa og 54% skráðra
hærri en 2-2,5% við pörun.
hvolpa eru barnabörn Matadora.
Hægt er að skoða yfirlit yfir
Í dag eru 12 undaneldishundar skilgreindir sem Matadorar en
ára,
undan hvolpum yngri en 1 árs
skráninga
stofn íslenska fjárhundsins á Íslandi, ekki heildarstofn íslenska
5
sjá að engin skráð got eru
reiknaðar
skal þó hafa í huga að við þessa útreikninga er einungis litið á
hærri þar sem við útreikninga
sjá töflu 2. Ánægjulegt er að
fjölda
en 54 barnabörn (2x 27), eru skilgreindir sem Matadorar. Ávallt
að raunveruleg innræktun er
undanfarinna
því
frá
LatHunden
Allir undaneldishundar sem eignast fleiri en 27 afkvæmi, eða fleiri
glatast og hafa verður í huga
skoðaðar
hundum
er 27.
um þann erfðabreytileika sem
ræktun
undan
einstakra undaneldishunda
Skyldleikastuðullinn segir til
einungis
hvolpa
hámarksfjöldi
skyldleikastuðul
og gotstærð má finna í töflu 1.
eru
jafngildir 5% allra skráðra
eru
Staða stofns íslenska fjárhundsins á Íslandi
í
ætti að eignast fleiri en sem
sjá má lista yfir þá í töflu 3. Hafa skal í huga að á listanum eru
Tafla 1: Yfirlit yfir fjölda
skráninga, skyldleikastuðul og
gotstærð árin 2003-2012
en alls hafa þó 14 rakkar og
11 tíkur, fædd á árunum 2003-2012, verið notuð til undaneldis
fyrir tveggja ára aldur. Að meðaltali eignast undaneldisrakkar
10,7 afkvæmi en sá rakki fæddur á tímabilinu, sem á flest, á alls
40 skráð afkvæmi og er slíkur hundur skilgreindur sem Matador.
Að meðaltali eignast undaneldistíkur 7,6 afkvæmi en þar er
metið 22 sem er innan ráðlagðra marka. Skyldleikastuðull
undaneldisdýra, bæði rakka og tíka, er 5,1%.
Miðhluti töflu 2 er tileinkaður svokölluðum Matadorum en taka
skal fram að inni í þessum hluta töflunnar eru ekki einungis
hundar fæddir á árunum 2003-2012 heldur einnig næsta kynslóð
á undan. Matadorar draga nafn sitt af nauti sem notað var
ótæpilega til undaneldis og reyndist vera arfberi fyrir sjúkdóm
í eistum (e. inherited testicular hypoplasia). Þegar þetta kom í
hundar fæddir allt frá 1992 – 2007 og ekki er nóg að horfa
einungis á fjölda afkvæma heldur ætti sömuleiðis að skoða fjölda
barnabarna. Jafnvel fjöldi barnabarna einn og sér segir þó ekki
á م