Ófrjósemisaðgerðir
á tíkum
Höfundur: Þórunn Inga Gísladóttir
Hvað er það sem fær hundaeigendur til að hugleiða það að leggja dýra og kannski áhættusama
ófrjósemisaðgerð á tíkina sína? Ástæðurnar geta verið margvíslegar fyrir því að eigendur gæli við tilhugsunina
um að láta taka tík úr sambandi. Sennilega láta margir eigendur stórra og kröftugra tíka hugann hvarfla að
þessum möguleika á hápunkti lóðarís þegar tíkin þeirra reynir að strjúka í hvert skipti sem útidyrnar opnast
og hver göngutúr er eins og reipitog við bjarndýr. Þetta er að sjálfsögðu ýkt dæmi og mjög misjafnt hvernig
tíkur verða á lóðaríi. Það fer auðvitað eftir einstaklingum og svo skiptir stærðin miklu máli.
En hverjir eru kostir og gallar slíkrar aðgerðar?
Helstu kostir
Helstu rök fyrir því að taka tík úr sambandi eru að þá eru
lóðarí úr sögunni. Tíkur verða kynþroska sex til tólf mánaða
gamlar. Á þeim tíma framleiðir líkaminn hormónið estrógen og
æxlunarhringurinn fer af stað. Hringirnir eru oftast tveir á ári (fer
eftir tegund og stærð). Tíminn, frá byrjun blæðinga til lok lóðarís,
er um þrjár til fjórar vikur. Óróleiki getur gert vart við sig allt að
tveimur til fjórum vikum fyrir blæðingar. Blæðingar standa í um
það bil tíu daga. Síðan tekur við egglos-tímabilið. Þessa frjóu
daga þarf að gæta tíkarinnar mjög vel, aldrei má líta af henni úti
og ekki sleppa henni lausri þar sem aðrir hundar geta verið. Þetta
er auðvitað mismunandi eftir einstaklingum en þó að tíkin sjálf
strjúki ekki á þessu tímabili gerist það oft að rakkar komast inn
í lokaða garða þar sem lóðatíkur eru. Strok er í sjálfu sér mjög
áhættusamt. Mikil hætta er á að tík, sem æðir út á lóðaríi, verði
fyrir bíl eða týnist í lengri tíma. Því fylgir mikill kostnaður að leysa
út hund sem hefur verið fangaður af hundaeftirlitsmanni.
Slysagot
Mikill kostur er að losna við hættuna á slysagoti. Ekki er lengur
hætta á að tíkin sleppi út og verði hvolpafull með hvaða rakka
sem er. Það getur verið erfitt að koma slysahvolpum fyrir á heimili.
Gotum fylgir mikill kostnaður og það þarf mikla natni og tíma í
að hugsa um tíkina og hvolpana. Það er ekki síður kostnaðarsamt
að eyða fóstrum ef tík verður hvolpafull fyrir slysni. Kostnaðurinn
getur hlaupið á tugum þúsunda ef um stóra tík er að ræða.
Í sumum tilfellum getur ófrjósemisaðgerð minnkað árásarhneigð tíka gagnvart öðrum tíkum.
Þá er ekkert því til fyrirstöðu að allir geti leikið saman í sátt og samlyndi. Ljósm. Ágúst Ágústsson.
Lóðaríinu fylgir líka streita hjá tíkinni. Hún merkir með þvagi
til að draga til sín rakka og sumar tíkur geta verið sérstaklega
Annar streituvaldandi fylgisfiskur lóðarís er svokölluð gerviólétta.
árásargjarnar
tímabili.
Gerviólétta, sem skapast af hormónaójafnvægi, getur farið af
Árásarhneigð af þessum toga getur því verið úr sögunni eftir
stað eftir að lóðaríi lýkur. Tík, sem verður gerviólétt, getur farið
ófrjósemisaðgerðina.
14
Gerviólétta
að framleiða mjólk, misst matarlyst og orðið skapmikil. Tíkur með
gagnvart
öðrum
tíkum
á
þessu