MAKALE SINAİ 20
BU ZAMANDA AHİLİK
Erol DEMİR
Bakırköy Milli Eğitim Müdürlüğü Şube Müdürü
Ahilik , bizim kültürümüzün temel değerlerinden biridir .
Ahilik sadece esnaf ve zanaatkâr kurumu değildir , bir medeniyet projesidir ve manevi boyut içerir .
Ülkemizde kaçınılmaz olarak modernizmden nasibini almış olmasına rağmen hala bazı gelenek ve göreneklerimiz yaşatılmaya çalışılmaktadır . Esnafın hala sabah ilk alışverişine “ siftah sizden bereketi Allah ’ tan ” demesi bunun küçük bir işaretidir . Bazıları geçmiş ve geleceğimizle bir bağ ve denge kurarak değişime uğrasa bile , güzel geleneklerin yaşatılması toplumun ihtiyacıdır . Şimdilerde adına etik dediğimiz ahlaki davranış ve mesleklerin kanunlarda yer almayan kurallarına olan ihtiyacımız her geçen gün daha da artmaktadır . Buradan geçmişte var olan tüm gelenek ve göreneklerin yeniden birebir uygulamaya konulmasını anlayamayız . Ancak her ikisinin sentezi pekâlâ mümkün olabilir . Bazen nostalji olsun diye sergilenen birtakım ritüelleri seyretmek hangimizin hoşuna gitmiyor ki ?
Üretim yaparken verimlilik ve rekabeti korurken zayıf ve güçsüze de yaşama hakkı tanınması sağlanamaz mı ? Bu ortamı iş hayatı için Ahilik ilkeleriyle bir parça da olsa sağlamak mümkün olamaz mı ? Yani “ Geçmişin güzel değerleriydi ” diyerek nostalji de olsa anlattığımız bazı değerleri tekrar ihya ve inşa edemez miyiz ?
Ahilik kurumu Osmanlı ’ da merkezî devletin güçlendiği son döneme kadar toplumsal , ekonomik , dinî ve ahlaki alanlarda önemli rol oynamıştır . Ahilik ; Moğol ve Haçlı saldırılarının ardından bozulan Anadolu birliğinin yeniden sağlanmasında önemli roller üstlenen sufi meşrepli bir kurumdur . Fütüvvet usullerini iş , sanat ve zaviye hayatına tatbik eden Ahiler , sadece şehirlerde değil , köylerde de etkili olmuşlardır . ( 1 ) Ahilik , 13 . ve 19 . yüzyıllar arasından 600 yıl , Anadolu ve yakın coğrafyasında yaşamış olan Türk Halkının iş , zanaat , meslek , ticaret ve toplum hayatının düzenlenmesini , gelişmesini , tüketici ve üreten haklarının korunmasını , kaliteli mal üretilmesini sağlayan önemli bir oluşumdu .( 2 ) Ahilik , yardımlaşmaya dayanan esnafın teşkilatıydı .
O günkü koşullar bugün yok diyerek baştan bu değerlere karşı çıkmak , aslında değişmeyenin insan olduğunu unutmaktır . Biz yine insan olmanın fiziksel ve duygusal ihtiyaçlarını taşımaktayız . Bir mal ve hizmet satın alırken beklentilerimizi tüketici hakkı olarak tanımlayan yasal kurallar tüm sorunları çözüyor mu ? Esnaf , zanaatkar , ticaret ve sanayi erbabı kendi aralarındaki ilişkilerini düzenlemede var olan sektörel oda , birlik ve federasyonlara rağmen dernek